حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ در موقع ظهور در کنار خانه کعبه بین رکن و مقام می ایستد؟ این دو (رکن و مقام) چه جایگاهی هستند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

حضرت مهدی ـ عجل الله تعالي فرجه الشریف ـ در موقع ظهور در کنار خانه کعبه بین رکن و مقام می ایستد؟ این دو (رکن و مقام) چه جایگاهی هستند؟

از قرآن و احادیث و تواریخ اسلامی به خوبی استفاده می شود که خانه کعبه پیش از ابراهیم، حتی از زمان آدم برپا شده بود، در سوره ابراهیم از قول این پیامبر بزرگ می خوانیم: « رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ[1]» (پروردگارا من بعضی از فرزندانم را در این سرزمین خشک و سوزان در کنار خانه تو سکونت دادم...) این آیه گواهی می دهد موقعی که ابراهیم با فرزند شیرخوارش اسماعیل و همسرش به سرزمین مکّه امدند اثری از خانه کعبه وجود داشته است. در سوره آل عمران نیز می خوانیم: « إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ[2]» نخستین خانه که به منظور پرستش خداوند برای مردم ساخته شد در سرزمین مکّه بود...) مسلّم است که پرستش خداوند و ساختن مرکز عبادت از زمان ابراهیم آغاز نگردیده بلکه قبلاً و حتی از زمان آدم ـ علیه السلام ـ بوده است. هم چنین قرآن می فرماید: « وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ[3]» بیاد آور هنگامی را که ابراهیم و اسماعیل پایه های خانه (کعبه) را بالا می بردند، و می گفتند: پروردگارا از ما بپذیر تو شنوا و دانایی» این تعبیر می رساند که شالوده های خانه خدا وجود داشته و ابراهیم و اسماعیل پایه ها را بالا بردند.
در خطبه معروف قاصعه از نهج البلاغه نیز می خوانیم: «آیا نمی بینید که خداوند مردم جهان را از زمان آدم تا به امروز به وسیله قطعات سنگی... امتحان کرده است و آن را خانه محترم خود قرار داده، سپس به آدم و فرزندانش دستور داد که به گرد آن طواف کنند»[4] و کوتاه سخن این که آیات قرآن و روایات این تاریخچه معروف را تأیید می کند که خانه کعبه نخست به دست آدم ساخته شد، سپس در طوفان نوح فرو ریخت و بعد به دست ابراهیم و فرزندش اسماعیل تجدید بنا گردید»[5] تا محل امن برای عبادت و بندگی باشد، و خداوند متعال اراده کرده است که در دو مقطع حساس از تاریخ بشریت نور هدایت و رحمت اش از این مکان شریف، جهان تاریک و ستمکده خاکی را روشن نماید، مقطع اول ظهور اسلام که با بعثت پیامبر خاتم و خاتم پیامبران آغاز گردید و نقطه آغاز دعوت پیامبر گرامی اسلام سرزمین مکه و خانه خدا بود و مقطع دوم قیام و انقلاب جهانی آخرین ذخیره الهی و خاتم اوصیاء امام عصر ارواحنا فداه می باشد که بر اساس تقدیر الهی باید از این سرزمین مقدس آغاز گردد و نقطه آغاز آن نیز خانه خدا است.
بر اساس روایات زیادی، امام زمان ـ علیه السلام ـ حرکت رهایی بخش و قیام جهانی خودش را از مکّه و از خانه کعبه آغاز می کند. از روایات استفاده می شود که آن بزرگوار در دهم محرم بعد از نماز عشاء بین رکن و قیام ایستاده و جبرئیل در طرف راست آن حضرت قرار دارد، قیام اش را به جهانیان اعلام می کند.
امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمود: «گویا قائم را می بینم که روز شنبه روز عاشورا بین رکن و مقام ایستاده و در حالی که جبرئیل پیش روی قرار دارد و صدا می زند: بیعت برای خداوند است.»[6] به نظر می رسد که رکن قسمت اصلی کعبه باشد که حجر الاسود در آن قرار دارد و مقام هم همان مقام ابراهیم ـ علیه السلام ـ باشد که «فاصله تقریبی بین این دو مکان شریف در حدود 13 متر می باشد»[7] از رسول مکرم اسلام نقل شده که فرمود: «رکن و مقام دو یاقوت از یاقوت های بهشت می باشند و خداوند نور آن ها را گرفته است و اگر جز این بود، آن ها ما بین مشرق و مغرب را روشن می کردند.»[8]
از امام باقر ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «خداوند سه قطعه سنگ را از بهشت بر روی زمین فرود آورده است:1ـ سنگی که در مقام ابراهیم ـ علیه السلام ـ است. 2ـ سنگ بنی اسرائیل (آن سنگی مخصوص بود که هر موقع موسی ـ علیه السلام ـ عصای خود را به آن می زد 12 چشمه از آن می جوشید) 3ـ حجر الاسواد و آن سنگی است که ابراهیم ـ علیه السلام ـ آن را در خانه کعبه نصب کرد و رنگ آن در ابتداء از کاغذ سفیدتر بود ولی در اثر گناهان فرزندان آدم سیاه گردید»[9]
و نکته اي که تذکر آن لازم است این است که در تعیین مقام ابراهیم ـ علیه السلام ـ چهار قول در کتاب های تفسیر نقل شده است:
1ـ طبق روایتی که از حضرت صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است «مقام ابراهیم همان نقطه که در مسجد الحرام به این نام معروف است که بر حاجیان لازم است بعد از طواف خانه خدا، پشت آن دو رکعت نماز بگذارند، و در آن جا سنگی قرار دارد که حضرت ابراهیم برای بالا بردن دیوار های کعبه بر روی آن ایستاده است (و آثار و جای پای آن بزرگوار بر آن مشهود است) و آن سنگ فعلاً در محفظه (در مقام ابراهیم) نگهداری می شود.»[10]
2ـ از ابن عباس نقل شده که: «تمام نقاطی که اعمال حج از قبیل طواف، سعی و وقوف، و ذبح در آن ها انجام می گیرد مقام ابراهیم است.»[11]
3ـ از عطا نقل شده که: «مقام ابراهیم» عبارت است از عرفه و مزدلفه و محلّی که در آن رمی جمرات انجام می گردد.»[12]
«قول اول روشن تر و صحیح تر است زیرا مردم از مقام ابراهیم همان نقطه را که در مسجد الحرام به این نام معروف است می فهمند، و در مقام ابراهیم دلالت روشنی بر نبوت حضرت ابراهیم موجود است زیرا هم اکنون جای پای آن حضرت در روی سنگ کاملاً نمایان است و این موضوع معجزه برای وی محسوب می شود که خداوند سنگ را زیر پای او مانند گل نرم قرار داده است.»[13]
از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ پشت به دیوار کعبه نموده و می گوید: ای جماعت خلایق، کسی که می خواهد نگاه کند به آدم و شیث، من آدم و شیث هستم، و هر که می خواهد به نوح و فرزندش بنگرد، من آن نوح و سام هستم، کسی که می خواهد به ابراهیم و اسماعیل نگاه کند، من ابراهیم و اسماعیلم، هر آن کس که می خواهد نگاه کند به عیسی و شمعون من عیسی و شمعون هستم، اگر کسی می خواهد به محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ بنگرد، من محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امیر المؤمنین هستم، کسی که می خواهد نگاه کند به حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ من حسن و حسینم، و هر که به ائمه از فرزندان حسین ـ علیه السلام ـ نگاه کند من آن امامان هستم....»[14] یعنی همه ویژگی ها و اوصاف آن بزرگواران از علم و حکمت و اخلاق و سجایا و سیره در من جمع است.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)