آیا روایاتی در خصوص زندگی امام زمان ـ علیه السلام ـ در زمان فعلی وجود دارد چطور می توان امام زمان را دید؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آیا روایاتی در خصوص زندگی امام زمان ـ علیه السلام ـ در زمان فعلی وجود دارد چطور می توان امام زمان را دید؟

در پاسخ به سوال مورد نظر به دو نکته لازم است اشاره نماییم:
الف: روایات و احادیث معتبر و متواتری که شیعه و سنی از رسول خدا نقل کرده اند و نیز روایات معتبری که از امامان معصوم ما وارد شده و در آن از غیبت امام زمان ـ علیه السلام ـ سخن به میان آمده است، دلیل روشن و قاطع بر حیات و زنده بودن ولیعصر ـ علیه السلام ـ می باشند زیرا غیبت و غایب عرفا بر کسی اطلاق می گردد که زنده است ولی از دیده ها پنهان است و پنهان بودن و غایب و مستور بودن ممکن است به چند صورت باشد به طوری که شخص غائب ممکن است در میان مردم باشد ولی مردم او را نبینند چنان چه در قرآن می خوانیم: « وَ إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْءَانَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْأَخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا »[1] و چون قرآن بخوانی، میان تو وکسانی که به آخرت ایمان ندارند، پرده پوشیده قرار میدهیم. یعنی گاهی کافران صدای تلاوت قرآن پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را می شنیدند ولی خود آن حضرت را نمی دیدند با این که پیامبر حاضر بود و ممکن است شخص غائب در میان مردم باشد و در میان آن ها رفت و آمد و زندگی نماید و مردم او را می بینند اما نمی شناسند این هم نوعی از غیبت است چنان چه در جریان یوسف ـ علیه السلام ـ مشاهده می کنیم که سال ها در میان مردم مصر زندگی می کرد اما هیچ کس او را نمی شناخت که یوسف صدیق و پیامبر خدا است و حتی برادرانش او را وقتی دیدند نشناختند، و ممکن است غیبت به اين صورت باشد که شخص غايب در مکان ديگر و به دور از مردم زندگي مي کند به طوري که کسي در شرايط عادي به او دسترسی ندارند.
در خصوص زندگی امام زمان ـ علیه السلام ـ در زمان غیبت ممکن است به یکی از این سه صورت باشد همان گونه که ممکن است به هر سه نحو و در شرایط مختلفی باشد. اینک به چند روایت در تأیید و توضیح آن چه بیان کردیم اشاره می کنیم:
1ـ از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «مردم امام خود را در بین خود نمی بینند» و او در موسم حج حاضر می شود و مردم را می بیند ولی مردم او را نمی بینند»[2]
2ـ از امام باقر ـ علیه السلام ـ روایت شده که فرمود: «برای صاحب این امر (امام زمان ـ علیه السلام) حتماً یک دوران عزلت و جدائی از مردم می باشد، و در این دوران باید در تحصیل قوت و قدرت بود.... و چه خوب منزلی است طیبه. (یعنی منزل او در زمان غیبت ـ مدینه طیبه ممکن است باشد.)»[3]
3ـ ونیزامام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: «... صاحب این امر (امام زمان ـ علیه السلام) در بین مردم رفت و آمد و تردد دارد و در بازارها راه می رود و روی فرش های مردم می نشیند و مردم او را نمی شناسند، و این وضع ادامه دارد تا زمانی که خداوند به او اجازه ظهور دهد و آن وقت مجاز است خود را معرّفی نماید....»[4]
4ـ روایتی دیگر از امام صادق ـ علیه السلام ـ : «همانا برای قائم دو غیبت است که در اولی مورد مراجعه قرار می گیرد ولی در دومی کسی نمی داند او کجا است، در مراسم حج حاضر می گردد و مردم را می بیند ولی مردم او را نمی بینند (یعنی نمی شناسند)»[5] در خطبه صد و پنجاه نهج البلاغه صبحی صالح در مقام اشاره به فتنه های آخرالزمان و جریان حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ چنین آمده: «... آگاه باشید کسی از ما که آن فتنه ها را (در زمان غیبت)درک نمود با چراغی نورانی حرکت می کند و بر رویه نیکان رفتار می نماید تا گرهی را بگشاید و گرفتاری را نجات دهد، جمعیت هایی را پراکنده و پراکنده هایی را مجتمع سازد، و این در حالی است که از چشم مردم پنهان است و کسی او را نمی بیند، هر چند چشم خود را خیره سازد.»[6] یعنی با این که آن حضرت از دیده ها نهان و یا در حضر ولی ناشناخته است اما تصرّفاتی در امور مردم دارد.
ب: آنچه در باب ملاقات و زیارات امام زمان ـ علیه السلام ـ بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد بدست آوردن و تحصیل ویژگی ها و اوصافی است که در روایات برای انسان منتظر بیان گردیده و ثواب های ارزشمندی بر آن مترتب می گردد. و باعث می شود که انسان را هر چه بیشتر به اولیاء الهی نزدیک گردانده و در نتیجه از دوستان و شیعیان آن بزرگواران می گردد.
از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت شده که فرمود: «... برای ما دولتی (دولت امام زمان ـ علیه السلام ـ ) است، هرگاه خدا اراده فرماید آن را خواهد آورد، کسی که خوشنود می گردد (اینکه) از اصحاب و یاران قائم بشود، پس باید منتظر باشد، و تقوا پیشه نموده و برای بدست آوردن محاسن اخلاقی (اوصافی که مورد پسند امام زمان است) بکوشد، و چنین کسی منتظر است، پس اگر بمیرد قبل از قیام (ظهور) قائم، ثوابی کسی را دارد که آن حضرت را درک کرده و ملاقات نموده است، پس بکوشید و اندکی انتظار بکشید ای گروهی (شیعیان) که مورد رحمت خدائید»[7]
و نیز از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت شده که فرمود: «تقوا و پاکدامنی و صلاح... و انتظار فرج به صبر و بردباری، از دین ائمه است»[8] بنابراین انسان شیفته امام زمان که قلب اش به محبت آن بزرگوار می طپد در مرحله اول باید بکوشد خودش را با به دست آوردن اوصاف حسنه و خصلت های نیکو بسازد و نیز در اصلاح محیط پیرامون خودش و دوستانش تلاش نماید که در این صورت از یاران امام زمان ـ علیه السلام ـ محسوب می شود چه توفیق زیارات و ملاقات آن بزرگوار را در زندگی پیدا کند و چه قبل از ظهور آن حضرت رحلت نموده و از دنیا برود.
در بحث ملاقات و تشرف آن هم با شرایط خاصی که بزرگان اهل ولاء گفته اند و یا از داستان هایي که عده اي به محضر مقدس امام زمان و یا بعضی از خواص اصحاب آن بزرگوار مشرّف گردیده اند، بطور کلی به دو راه برای ملاقات امام زمان ـ علیه السلام ـ می توان اشاره کرد:
1ـ عده خاصی که به واسطه ریاضت و تقوا در زمره اولیاء الهی در آمده مثل بعضی علماء عامل، صلحاء و زّهاد در طول دوران غیبت که البته تعدادشان محدود و اندک.
2ـ اضطرار: افرادی که از شیعیان بهر نحوی دچار گرفتاری و اضطرار خواسته و یا ناخواسته گردیده باشند که در اثر انقطاع از وسائل عادیه و توسل به آن بزرگوار که بی تردید به اذن خداوند پناه بی پناهان و چاره بی چارگان است، موفق به ملاقات آن حضرت و یا بعضی از خواص که در خدمت آن عزیزاند، شده اند و خواهند شد. و راه دیگری که آن هم از روایات استفاده می شود که ممکن است خیلی ها در مراسم حج و یا سایر اماکن حضرت را ببینند اما نشناسند.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)