آیا ممکن است نشانه های ظهور امام زمان (عج) تغییر نماید لطفاً منابعی را جهت مطالعه پیشنهاد فرمایید؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا ممكن است نشانه هاي ظهور امام زمان (عج) تغيير نمايد لطفاً منابعي را جهت مطالعه پيشنهاد فرماييد؟

نشانه هايي كه درباره ظهور به وسيله ي معصومين-ع- بيان شده، برخي از آن ها از نظر وقوع حتمي بوده و بعضي ديگر وجودشان غيرحتمي و مشروط به وجود شرايط خاصي مي باشند. اگر آن شرايط تحقق يابد آن نشانه نيز پديدار گشته و چنانچه شرايط وجوديش فراهم نشود، وجود نخواهند يافت. از اين رو نشانه هاي ظهور حضرت صاحب الامربه نشانه هاي حتمي و غيرحتمي تقسيم شده است. امام صادق ـ عليه السلام ـ پنج نشانه حتمي براي قيام حضرت حجت بيان مي كند كه عبارتند از: قيام يماني، شورش سفياني، (مردي به نام عثمان بن عنبسه)، نداي آسماني (فريادي از آسمان كه ظهور حضرت را اعلان مي نمايد و هر ملتي به زبان خود آن را مي شنود)،[1] فرو رفتن لشكري در بيداء (سرزميني ميان مكه و مدينه) و كشته شدن نفس زكيه (محمد بن الحسن).[2] كه ميان ظهور قائم آل محمد ـ عليه السلام ـ و كشته شدن نفس زكيه، پانزده شب فاصله مي باشد.[3]
نشانه هاي غير حتمي ظهور فراوان بوده و همانطور كه گفته شد تحقق اين نشانه ها منوط به وجود شرايط آن ها مي باشد.[4] برخي از نشانه هاي غيرحتمي ظهور، خراب شدن ديوار مسجد كوفه، قحطي و گرسنگي شديد، و ظاهر شدن آتشي در مشرق زمين كه تا سه يا هفت روز، ميان زمين و آسمان افروخته است، مي باشد.[5]
وجود نشانه هاي غيرحتمي ظهور، اين سؤال را به ذهن مي آورد كه چرا وقتي اموري از نظر تحقق، غيرحتمي هستند، به عنوان نشانه قرار داده شده اند؟ پاسخ اين پرسش منوط به شناخت مسئله بداء از نظر تشيع مي باشد. بدا در لغت به معناي آشكار شدن چيزي پس از پنهان بودن آن است. چنانكه قرآن مي فرمايد: وَ بَدا لَهُمْ سَيِّئاتُ ما كَسَبُوا؛[6] و (زشتي) گناهاني كه مرتكب شده اند برايشان روشن شد. اين آشكاري پس از مخفي بودن، تنها دربارة انسان كه نسبت به امور آينده آگاهي ندارد، صدق مي كند. ولي دربارة خداوند هرگز چنين معنايي راه ندارد. امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: من زعم ان الله عزوجل يبدو له في شيء لم يعلمه أمس فابرؤوا منه؛[7] (از كسي كه گمان كند براي خداوند بزرگ، چيزي آشكار مي شود كه ديروز آن را نمي دانسته، دوري نمائيد)
معناي درست بداء دربارة خداوند اين است كه خدا هر چه را كه بخواهد محو نموده و يا ثابت مي دارد. يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ؛[8] (خداوند هرچه را بخواهد محو و يا ثابت نموده و ام الكتاب (لوح محفوظ) در نزد وي مي باشد. با توجه به اين معنا، برخلاف يهود كه قائل بودند: يَدُ اللَّهِ مَغلُولَةٌ؛[9] (دست خدا بسته است) و هرگز نمي تواند تقدير را تغيير دهد، شيعه قائل است قدرت مطلقه الهي بر هستي سايه افكنده، و هرگاه بخواهد مي تواند تقديري را تغيير دهد. و اين تغييرو جايگزيني لطمه اي به علم مطلق الهي نمي زند. پس خداوند هر روز داراي شأني است. كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ؛[10] و مي تواندسرنوشت و تقدير و پديده ها را تغيير دهد. از اينرو نشانه هايي كه براي ظهور از طرف ائمه بيان شده، برخي غيرحتمي و منوط به چگونگي عمل انسان است.
از جمله اعمال مؤثر در قضاي غيرحتمي الهي، دعا مي باشد. چنانكه از پيامبر نقل شده: اكثر من الدعاء فان الدعاء يردّ القضاء؛[11] (زياد دعا كن، زيرا دعا قضاي الهي را باز مي گرداند) به همين دليل دعا مي تواند مانع از رخ دادن نشانه هاي غيرحتمي شده و ظهور زودتر واقع شود. و اين از كلام صاحب الامر است كه فرموده: و اكثروا الدعاء بتعجيل الفرج[12] (و براي زود واقع شدن ظهور زياد دعا كنيد)
با توجه به آنچه كه دربارة بداء گفته شد، ضرورت بيان نشانه هاي احتمالي از جانب معصومين روشن مي شود: انسان مي داند كه وجود چنين نشانه هايي، دست خداوند را در تغيير و محو آنها نبسته و قدرت مطلق الهي را در اجراي مشيت خود محدود نمي كند. چنين اعتقادي شوق انسان را به سوي اعمال خيري كه مي تواند تقدير را تغيير و وي را زودتر به هدف نهائيش رساند، افزون و وي را بيش از پيش آمادة ظهور عدالت گستر جهاني كند.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)