نام مهدی نام جمله انبیاست؟ آیا این جمله اشاره به لقبی از امام زمان (عج) دارد که حروف آن دربردارنده تمام حروف نام پیامبران الهی می باشد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

نام مهدي نام جمله انبياست؟ آيا اين جمله اشاره به لقبي از امام زمان (عج) دارد كه حروف آن دربردارنده تمام حروف نام پيامبران الهي می باشد؟

السلام علي بقية الله في بلاده و حجته علي عباده المنتهي اليه مواريث الانبياء و لديه موجود اثار الاصفياء السلام علي المهدي الذي وعد الله عزوجل به الامم ان يجمع به الكلم و يلم به الشعت و يملاء به الارض قسطاً و عدلاً[1]
براي تبيين و توضيح كامل جواب مقدمتاً ذكر سه مطلب لازم و ضروري به نظر مي‌رسد:
الف) هدف اصلي از ارسال رسل و فرستادن پيامبران و انبياء الهي و انزال كتب و صحف آسماني هدايت و راهنمايي كردن انسان مي‌باشد و همة شرايع و اديان توحيدي در اين هدف مشترك‌اند چنانچه در قرآن مجيد در آيات متعدد به آن اشاره گرديده است در سورة مباركة بقره آية 1 مي‌فرمايد: «ذالك الكتاب لا ريب فيه هدي للمتقين»[2] يعني : آن كتاب با عظمتي است كه شك در آن راه ندارد و ماية هدايت پرهيزكاران است. و اشاره به اين دارد كه قرآن كريم راهنما و هادي متقيان است. و «آية 53 همين سوره دربارة حضرت موسي مي‌فرمايد: «و اذ آتينا موسي الكتاب والفرقان لعلكم تهتدون؛[3] يعني بياد آوريد هنگامي را كه به موسي كتاب و وسيلة تشخيص (حق از باطل) را داديم تا هدايت شويد. و نيز در آية 3 و 4 سورة مباركة آل عمران مي‌فرمايد: «نزل عليك الكتاب بالحق مصدقاً لما بين يديه و انزل التوراة والانجيل، من قبل هدي للناس و انزل الفرقان»[4] دلالت آيات فوق الذكر بر اين‌كه كتب آسماني اعم از قرآن و كتب ديگر مثل تورات و انجيل و ديگر صحف آسماني براي هدايت و راهنمايي بشر نازل گرديده است واضح و روشن است.
ب) همانگونه كه كتب و شرايع الهي براي هدايت و نجات انسان‌ها از گمراهي و شقاوت نازل شده است پيامبران و انبياء و رسولان ـ عليهم السّلام ـ مبين كتب و شرايع و احكام الهي هستند كه خود هدايت شده و هدايتگران كامل و راستين جوامع بشري بوده‌اند و به عبارت ديگر اين بزرگواران مهديان امم بوده‌اند‌، شخصيت‌هاي باعظمتي كه خودشان معصوم و از هرگونه گناه و خطاء مبرا و هدايت يافته و نيز هدايت‌گر و راهنمايان صادق و دلسوز براي بشر در طول تاريخ بوده‌اند چنانچه آياتي از قرآن بر آن دلالت دارد: «اتبعو المرسلين ـ اتبعو من لا يسئلكم اجرا و هم مهتدون»[5]
ج) در بحث خلافت و جانشيني با قطع نظر از ادلة ديگري كه وجود دارد عقل هر انساني به دور از شائبة تعصب و عناد و كج انديشي و كج بحثي حكم مي‌كند به اين‌كه ميان خليفه و جانشين و ميان كسيكه خليفه و جانشين، مسئوليت كارها و مناصب او را بر عهده مي‌گيرد، بايد سنخيت و وجوه مشترك وجود داشته باشد بدين معنا كه جانشين يك عالم بايد عالم باشد و جانشين يك متخصص بايد يك متخصصي مثل خودش باشد. تا كارها و اموري كه به او واگذار شده يا واگذار مي‌شود بنحو احسن و آنگونه كه سزاوار است به سرانجام برسد. مثلاً اگر يك طبيبي خبره و حاذقي در مطب خودش كسي را به جاي‌اش قرار بدهد كه هيچگونه اطلاع و آگاهي از علوم تجربي و طبابت ندارد ولو در رشته‌هاي ديگر علوم بهره داشته باشد عقلاء و حتي مردم عادي قطعاً او را ملامت و سرزنش خواهند كرد چه آنكه عقل سليم هر انساني بالفطره حكم به لزوم سنخيت بين جانشين و خليفه و بين مستخلف عنه مي‌كند و بديهي است كه جانشين و خليفه و وصي پيامبران نيز بايد واجد اوصاف و ويژ‌‌گي‌هاي آن بزرگواران باشد و اينك با عنايت به مطالب فوق جواب اين سؤال را كه آيا «نام مهدي (عج) نام جملة انبياء است» در بردارندة الفاظ و حروف نام‌هاي همه انبياء است؟ يا نه «رسيدن در بهارستان معنا خزان لفظ ناديدن محال است» و از قالب لفظ فراتر بايد رفت و گفت كه نام مهدي (عج) از نظر مفهوم و محتوا در بردارنده و حاوي مفهوم و معنا و محتواي نام‌هاي انبياء ـ عليهم السّلام ـ است؟ با توجه به مطالب ذكر شده در بندهاي الف و ب با اطمينان خاطر مي‌توان گفت كه نام مهدي ـ عليه السّلام ـ از حيث لفظ مي‌تواند در برگيرندة نام انبياء ـ عليهم السّلام ـ باشد زيرا همة انبياء در كلمة واحده و به معناي واقعي كلمة مهدي بوده‌اند يعني همانگونه كه كتب و شرايع شان ماية هدايت بشر بودند خودشان بالجمله مهدي بوده‌اند به اين معنا كه هم هدايت يافته و هم هادي و راهنما بوده‌اند و از اين حيث نام مقدس و مبارك حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ جامع و شامل نام همه پيامبران و انبياء الهي مي‌گردد و مي‌توان گفت كه نام مهدي ـ عليه السّلام ـ نام جمله انبياء است. زيرا او مهدي امم است همانگونه كه انبياء صلوات الله عليهم اجمعين مهدي امم بودند در طول تاريخ و با شرايع و احكام كه در كتب و صحف آنان بوده بشر را به سوي فلاح و رستگاري هدايت نموده‌اند.
بنابراين كلمة مباركة مهدي مستجمع همه ‌نام‌هاي انبياء است و لكن اينجا جواب ديگري به بياني ديگر نيز هست كه به نظر مي‌رسد از بياني كه كرديم در جواب اول رساتر و گوياتر و دل‌نشين‌ تر است و گذشته از اينكه منطبق با قاعدة سنخيت در خليفه و مستخلف عنه كه درمطلب ج ذكر گرديد هست رواياتي متعدده نيز بر آن دلالت دارد و آن اين است كه مسئله فراتر از جامعيت يك لفظ نسبت به الفاظ ديگر است و كلمة مهدي و شخصيت مفهومي كه اين كلمه بر آن دلالت دارد نه تنها جامع و شامل نام انبياء است بلكه مظهر و آينه تمام نماي همه اوصاف و ويژگي‌هاي علمي و عملي انبياء عظام ـ عليهم السّلام ـ مي‌باشد چنانكه در صدر اين نوشتار به عنوان تيمن و تبرك قسمتي از زيارت آن حضرت مذكور گرديد كه : «سلام بر حجت باقية الهي در ديار خدا و حجة او بر بندگان‌اش آن كسي كه ميراث تمام پيغمبران (يعني علوم و اسرار و صفات و كمالات آنها) به او منتهي شود و آثار و شعار پاكان و برگزيده‌گان عالم نزد او موجود مي‌باشد.»[6] و سلام بر مهدي ‌كسي كه تحقق كامل وعده‌هاي الهي بستگي به ظهور او دارد و فقط او است كه سيماي عدل و عدالت، توحيد و يگانه پرستي در همه شرايع و مكاتب آسماني را در آينة حكومت جهاني آن حضرت مي‌توان به نظاره نشست چنانكه در روايتي از امام صادق ـ عليه السّلام ـ آمده است كه: «ما من معجزةٍ من معجزات الانبياء والاوصياء الا يظهر الله تبارك و تعالي مثلها علي يد قائمنا لاتمام الحجة علي الاعداء.[7] يعني هيچ معجزة از معجزات انبياء و اوصياء نيست مگر اين‌كه خداي تبارك و تعالي مثل آن را به دست قائم ما ظاهر مي‌گرداند براي اتمام حجت بر دشمنان. و نيز در حديثي ديگر مي‌فرمايد: «ان في صاحب هذا الامر سنن من الانبياء.[8] يعني در صاحب اين امر (امام غائب) سنت‌هايي از انبياء است. به اين معنا كه او و شخصيت والاي آن حضرت جلوه و آينة تمام نماي انبياء الهي است و او تنها خليفه و جانشين و وصي انبياء و اوصياء است و به اينگونه نام او نام جمله انبياء است.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)