علت به دنیا آمدن حضرت امیر ـ علیه السّلام ـ در کعبه چه بوده است؟ لطفا با توضیحاتی ارائه نمایید که در جهت مباحثه با اهل سنّت قابل استفاده باشد. | کتابخانه مجازی الفبا

علت به دنيا آمدن حضرت امير ـ عليه السّلام ـ در كعبه چه بوده است؟ لطفا با توضيحاتي ارائه نماييد كه در جهت مباحثه با اهل سنّت قابل استفاده باشد.

توضيح درباره پاسخ اين پرسش را در سه محور مورد اشاره قرار مي دهيم.
الف. جريان ولادت امير مؤمنان ـ عليه السّلام ـ
در منابع متعدد آمده است كه راوي مي‌گويد: من و عباس بن عبدالمطّلب و عده‌اي ديگر در مقابل خانه كعبه در مسجد الحرام نشسته بوديم كه ناگهان فاطمه بنت اسد كه درد زاييدن فرزند او را ناراحت كرده بود،‌ پديدار گشت و نزد خانه آمد و گفت: پروردگار من ايمان دارم به تو و به همه پيامبران و كتاب‌هايي كه از سوي تو آمده و گفتار جدم ابراهيم خليل را تصديق دارم و به او كه اين خانه كعبه را بنا كرد، پروردگارا به حق همان كسي كه اين خانه را بنا كرد و به حق اين نوزادي كه در شكم من است، ولادت او را بر من آسان گردان. ناگهان ديديم قسمت پشت خانه كعبه شكافته شد و فاطمه به داخل خانه رفت و از ديدگاه ما پنهان گرديد و ديوار خانه نيز مانند نخست به هم پيوست، ‌ما كه چنين ديديم خواستيم قفل در را باز كنيم، ولي در باز نشد. اين مطلب به سرعت در شهر پيچيد، سه روز از اين ماجرا گذشت و چون روز چهارم شد فاطمه از همان مكان بيرون آمد وعلي ـ عليه السّلام ـ را در دست داشت و به مردم گفت: خداي تعالي مرا به زنان پيش از خود برتري بخشيد، و من در خانه خدا رفتم و از روزي و ميوه بهشتي خوردم و چون خواستم از خانه بيرون آيم، ‌هاتفي ندا كرد اي فاطمه نام اين مولود را علي بگذار كه خداي عليّ اعلي مي‌فرمايد: من نام او را از نام خود جدا كردم و او كسي است كه بت‌ها را در خانه من مي‌شكند.[1]
ب. جريان ولادت حضرت در منابع اهل سنّت:
1. حاكم نيشابوري در مستدرك، ج 3، ص 550، حكومت 6044 مي‌گويد: در اخبار متواتر آمده (اخباري كه يقين آور است) آمده كه فاطمه بنت اسد، امير مؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ را در درون كعبه به دنيا آورد.[2]
2. حافظ گنجي شافعي در كفاية المطالب، ص 407، آورده است:
امير مؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ شب جمعه در 13 ماه رجب در خانه خدا به دنيا آمد،‌ و هيچ كسي قبل از او و بعد از او در خانه خدا به دنيا نيامده است.[3]
3. شهاب الدين السيد محمود آلوسي صاحب تفسير روح المعاني، در كتاب: «سرح الخريدة الغيبة في شرح القصيدة العينيّه، تأليف عبدالباقي افندي عمري، در ذيل يكي از اشعار او مي‌گويد: اين مسأله كه اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ در خانه خدا به دنيا آمد مسأله مشهور و معروف است و در كتاب‌هاي شيعه و سني نقل شده است.[4]
بنابراين جريان تولد اميرمؤمنان حقيقتي است كه نه تنها شيعه بلكه برادران اهل سنّت نيز به آن اذعان دارند كه در الغدير به تفصيل آورده شده است.
ج. جلوه‌اي از اسرار ولادت حضرت در كعبه
امّا‌ اسرار اين قضيه كه چرا حضرت اميرمؤمنان در خانه خدا به دنيا آمده، ‌در برخي منابع درباره آن مطالبي مطرح شده كه در اينجا بيان مي‌شود:
1. برخي از بزرگان اهل سنّت پس از بيان جريان تولد حضرت امير ـ عليه السّلام ـ در كعبه گفته‌اند: اين كرامت و بزرگي براي علي ـ عليه السّلام ـ است كه در خانه خدا به دنيا آمده و تجليل براي محل تولد او شمرده مي‌شود.[5]
2. آلوسي كه قبلا نيز از او ياد شد (يكي از بزرگان اهل سنّت است) بعد از نقل جريان تولد حضرت در كعبه تعبير لطيفي دارد كه عين عبارت او آورده مي‌شود كه گفته است: «سبحان من يضع الاشياء في مواضعها و هو احكم الحاكمين»؛ يعني منزه است خداوندي كه هرچيزي را در جايگاهش قرار مي‌دهد و او بالاترين حكم كنندگان است.[6]
نامبرده (آلوسي) در ادامه گفته است:
گويا علي ـ عليه السّلام ـ نيز خواست تا در مورد خانه كعبه كه موجب اين افتخار براي او شده بود و در دل او متولد گشته بود جبران كند و به همين جهت بت‌ها را از روي خانه به زير افگند، زيرا در پاره‌اي از اخبار آمده كه خانة خدا به درگاه حق تعالي شكايت كرده و گفت: پروردگارا تا چه وقت در اطراف من اين بت‌ها را پرستش كنند؟ و خداي تعالي به او وعده دادكه آن مكان مقدس را از آن بت‌ها تطهير كند.[7]
3. شيخ صدوق نيز در اين باره گفته است: اين كه حضرت امير ـ عليه السّلام ـ در كعبه به دنيا آمده، بزرگداشتي بود از جانب خداي متعال و اكرامي بود كه نسبت به مقام شامخ و باعظمتش عنايت فرمود.[8]
4. از صعصعه بن صوحان روايت شده كه در واپسين لحظات زندگي علي ـ عليه السّلام ـ از حضرتش پرسيد: تو برتري يا حضرت عيسي بن مريم؟ علي ـ عليه السّلام ـ فرمود: مادر عيسي در بيت المقدس بود، هنگامي كه وقت ولادت عيسي فرارسيد، مريم ندائي شنيد كه بيرون شو، اين جا عبادت‌گاه است نه زايشگاه، اما مادر من فاطمه بنت اسد هنگامي كه زايمانش نزديك شد در حرم بود، ديوار كعبه شكافته شد و من آنجا متولد شدم و هيچ كسي داراي چنين فضيلتي نيست نه پيش از من و نه پس از من.[9]
5. و برخي ديگر گفته‌اند: ... پيداست كه خانه كعبه در، داشته كه از آن وارد شود. امّا اين جا در خانه باز نشد، ‌بلكه ديوار كعبه شكافته شد تا دليلي روشن‌تر و آشكار‌تر بر يك اعجاز باشد و براي اين كه بعدها نتوانند جريان را نوعي تصادقي و اتفاقي به حساب بياورند، و جالب اين جاست، با اين كه در خلال چندين قرن كعبه تجديد بنا شده است، هنوز هم اثر آن شكاف روي ديوار خانه وجود دارد و موضع شكاف را با نقره پر كرده‌اند و در قسمتي كه معروف به مستجار است، ‌اين اثر به طور آشكار ديده مي‌شود و هميشه جمعيت انبوهي از حاجي‌ها به اين قسمت پناه مي‌برند و مشغول گريه و زاري و نياز به درگاه خداونداند و حاجت مي‌خواهند.[10]
د. جمع بندي و نتيجه:
از مجموعه مطالبي كه در اين پاسخ اشاره شد، چند نتيجه به طور يقين مشخص مي‌شود:
اولاً: مسأله به دنيا آمدن اميرمؤمنان ـ عليه السّلام ـ در خانه خدا و كعبه معظمه جزء ‌مسلمات تاريخ است كه نه تنها در منابع شيعه بلكه در منابع معتبر برادران اهل سنّت فراوان نقل شده كه علامه اميني در الغدير همه آن منابع را جمع‌آوري كرده است كه قبلا اشاره شد.
و هم چنين نه تنها به گفته علماي شيعه بلكه به گفته بزرگان اهل سنّت جريان تولد امام علي ـ عليه السّلام ـ در ميان خانه خدا (كعبه) با روايات متواتر (رواياتي كه موجب يقين مي‌شود) ثابت شده است.
ثانياً: گرچه همه اسرار اين قضيه به طور كامل براي هيچ كسي معلوم نخواهد بود، ‌امّا از مجموع سخنان بزرگان شيعه و سني به خوبي معلوم مي‌شود كه اين مسأله (در كعبه به دنيا آمدن) در واقع يك نوع اعجاز و كرامت براي حضرت اميرمؤمنان است و جزء خصايص و نعمت‌هاي الهي است كه به گفته بزرگان اهل سنّت مانند آلوسي و حاكم نيشابوري و ديگران تنها نصيب حضرت اميرمؤمنان شده است و هيچ كسي نه قبل از علي و نه بعد از آن حضرت در كعبه به دنيا نيامده است. لذا از كلامي كه از آن دو عالم بزرگ (آلوسي و حاكم نيشابوري) قبلاً نقل شد: يكي شان اين مسأله را به كرامت علي ـ عليه السّلام ـ و تجليل محل تولد او ياد نمود. و ديگر به اين نكته اشاره كرده بود كه در كعبه به دنيا آمدن فيضي بزرگ بود كه شايسته بود علي ـ عليه السّلام ـ بدان فيض عظمي باريابد. و جالب‌تر از همه آن كه آن گونه كه در كلام خود اميرمؤمنان كه قبلا بيان شد، حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ با اين كه يك پيامبر اولوالعزم بود، به هنگام تولدش به مادر او دستور داده شد از مسجد بيت‌المقدس بيرون شود، چون آن جا عبادتگاه است نه زايش‌گاه، امّا به هنگام تولد امير المؤمنان، مادرش فاطمه بنت اسد به داخل كعبه و عبادتگاه رهنمون شده و از طريق شكافته شدن ديوار كعبه به صورت اعجازگونه به داخل آن راه داده مي‌شود.
امّا اين كه در كعبه تولد و در مسجد شهادت نصيب آن حضرت مي‌شود، گوياي مقام و منزلت بسيار بالاي آن حضرت است.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)