خداوند ذبح حیوان را برای غیر خود نهی کرده است چرا ما شیعیان حیوانات را گاهی به نام امامان و یا حضرت ابوالفضل ذبح می کنیم و می گوییم این گوسفند را برای امام حسین ( علیه السلام ) و یا جناب ابوالفضل قربانی می کنم؟ | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند ذبح حيوان را برای غير خود نهی كرده است چرا ما شيعيان حيوانات را گاهي به نام امامان و يا حضرت ابوالفضل ذبح می كنيم و می گوييم اين گوسفند را برای امام حسين ( عليه السلام ) و يا جناب ابوالفضل قرباني می كنم؟

اسلام قرباني را به عنوان يكي از سنت هاي الهي احياء نمود. و آن را به عنوان يك عبادت تنها براي خداوند جائز دانسته است.[1] و به پيامبر خود فرمان داد كه قربانی را براي خدا انجام دهد. «فصلّ لربك و انحر».[2] اسلام حكمت قربانی نمودن را دستيابي فقراء و بينوايان به گوشت آن و برخورداری قربانی كننده از تقوای الهی دانسته است.[3] بنابراين قربانی برای غير خدا، نوعي شرك عبادی است كه همه مسلمان ها آن را ردّ نموده اند. چرا كه مسلمان ها توحيد را در تمام مراتب آن مورد پذيرش قرار داده و از شرك در تمام ابعاد آن از جمله شرك عبادي اجتناب مي نمايند. حال بايد ديد آيا قربانی براي ائمه( عليهم السّلام)و يا انسان هاي صالح و پرهيزكار از جمله حضرت ابوالفضل، از قبيل شرك است؟
ديدگاه تنگ نظرانه وهابيت به تبعيت از محمد بن عبدالوهاب اين است كه هر گونه قرباني برای غير خدا شرك و از قبيل قربانی مشركين برای بت ها است. محمد بن عبدالوهاب در اين باره مي گويد: «پيامبر با مشركان جنگيد تا همه چيز برای خدا باشد و از آن جمله است ذبح و كشتن قربانی. و می افزايد: آيا نماز و نحر (قربانی) عبادت نيست؟ (فصل لربك و انحر) و وقتی برای مخلوقی ذبح كنيد،‌آيا در اين عبادت براي خدا شريك قرار نداده ايد؟ و مشركان كه ملائكه وصالحان رامی پرستيدند، آيا جز اين بود كه براي ايشان قرباني مي كشتند و دعا می كردند و به آن ها پناهنده مي شدند؟[4]
به نظر شيعه، قرباني بايد به قصدتقرب به خداوند انجام شود. منتهي مصاديق چنين قصد قربتي متفاوت است. گاه شخص قرباني را به قصد قربت و امتثال امر الهي انجام داده، چنانكه فرد حاجي در منی گوسفندی را قربانی می كند. و گاه قربانی به قصد قربت انجام و ثواب اين عمل به روح امام يا حضرت ابوالفضل، هديه مي شود. منشأ اشتباه وهابيت و متهم نمودن نوع دوم به شرك, اشتباه و مغالطه در فهم معنای لامي است كه در عبارت نذر آورده شده مي باشد. به اين معنا كه لام در زبان عربي، ‌گاه به معناي هدف و غايت فعل مي باشد، چنان كه گفته مي شود «نحَرتُ للّه» (براي خدا قرباني نمودم). و گاه لام براي بيان انتفاع و مورد مصرف مي باشد، چنان كه در آيه، «انما الصدقات للفقراء»[5] (مصرف صدقات برای فقراء مي باشد) «لام» در (...للفقراء )بيان مورد مصرف صدقات را اشخاص فقير مي داند و در عبارت «نحرت للامام» (براي امام قرباني كردم) جهت مصرف قرباني بيان شده. كه اهداء ثواب آن به روح امام مي باشد. بنابراين ملاك شرك عبادي بودن يك عمل كه وهابيت به آن دست نيافته، عدم قصد قربت خداوند در انجام قرباني، يا شريك نمودن فرد ديگري با خداوند مي باشد.
اين كه شيعه ثواب قرباني را نثار روح امام يا پيامبر يا ابوالفضل يا ساير صالحين مي نمايد، پيروي از فرمان الهي مي باشد، كه به مؤمنين فرمان داده در جستجوي وسيله اي جهت تقرب به خداوند باشند. «يا ايها الذين امنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيلة»[6] (اي كساني كه ايمان آورده ايد تقوا پيشه كنيد و جهت نزديكي به خدا وسيله اي بجوييد» شيعه معتقد است كه آل محمد-عليهم السلام-، واسطه فيض الهي اند. و بزرگان اهل سنت نيز از پيامبر روايت كرده اند كه مراد از وسيله در آيه شريفه، اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ مي باشند.[7]

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)