مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

قرآنیان نام جریانی فکری است که با تکیه بر وحدت امت اسلامی و شعار بازگشت به قرآن، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری، تحت تأثیر اندیشه های اصلاحی سید جمال الدین اسدآبادی و شیخ هادی نجم آبادی، توسط یکی از شاگردان ایشان به نام سید اسدالله خرقانی شکل گرفت و به وسیله دیگرانی همچون شریعت سنگلجی، یوسف شعار، برقعی، قلمداران و حسینی طباطبایی ادامه یافت. این گروه که قرآن را در بخش اعتقادات، کافی و بی نیاز از سنت می دانند و سنت را تنها در بخش احکام و مجملات قرآن به عنوان مبین آیات، معتبر می شمارند، برای پذیرش روایات، ملاک هایی همچون: موافقت آن با قرآن و عقل قطعی و متواتر بودن و مورد اتفاق بودن روایت را مطرح می کنند. اما با مراجعه به برداشت های تفسیری آنان مشخص می شود که این ملاک ها گاهی از سوی خود ایشان هم رعایت نشده و برخی از آنها در تفسیر آیات قرآن به سنت از روایاتی بهره گرفته اند که نه با قرآن و عقل سازگار است و نه از وصف مورد اتفاق و قطعی و متواتر بودن برخوردار است. در این پژوهش، کوشش شده نادرستی دیدگاه و روش آنها بیان شود

ترجمه ماشینی: در شبه قاره هند رویکردهای متفاوتی در تفسیر قرآن کریم یافته ایم. رویکردهای معروف به تفسیر اردو سه رویکرد است، رویکرد سنتی، رویکرد تحت اللفظی و رویکرد بین سنت و عقل. کسانی که در تفاسیر خود رویکرد عقلانی را انتخاب کردند، به قرآن کریم سختگیرند. آیات قرآن را با آیات دیگر تفسیر می کردند و آیات قرآن را با احادیث پیامبر(ص) تبیین نمی کنند. علاوه بر این، آنها برای تبیین آیه ای که در میان ما به گروه «اللفظین» (قرآنیست ها) معروف شده است، به احادیث رسول استناد نمی کنند. آنها تفسیرهای مشهوری از قرآن کریم دارند و تفاسیر خود را مانند مفسران عامه با مقدمه ارائه کرده اند. یکی از مهم ترین آنها این است که در «مقدمه» تفسیر خود درباره اصول و روش شناسی تفسیر خود نیز بحث کرده اند. هر کس که مایل است عمیقاً در مورد تفسیر و رویکردهای خود بداند، می تواند به راحتی از "معرفی" آنها مطلع شود. بررسی «مقدمه» آنها می‌تواند به شناخت مبانی آنها در تفسیر قرآن کریم، روش‌شناسی، مبدأ تفسیری و سایر آراء و عقاید منجر شود. «تفسیر مفهوم القرآن» نوشته چدری غلام احمد پرویز از گروه سوم است. وی در تفسیر خود مقدمه آن را نوشته است که از آنجا به راحتی به افکار و اندیشه های او دسترسی پیدا می کنیم. از این رو، در این مقاله با رویکرد تحلیلی و انتقادی، به بررسی «مقدمه» وی پرداخته‌ایم تا دیدگاه‌ها و اندیشه‌های وی در مورد قرآن کریم را درک کنیم.

یکی از اساسی‌ترین مباحث مرتبط با تفسیر قرآن، بررسی میزان نقش روایات در تفسیر است. مفسران با توجه به میزان بهره‌گیری از روایات، دیدگاه‌های متفاوتی را در روش‌تفسیر قرآن پذیرفته‌اند. در دیدگاه بی‌نیازی تفسیر قرآن از احادیث، هرچند که به‌خلاف دیدگاه قرآن‌بسندگی، بهره‌گیری از روایات جائز است ولی ضروری نیست؛ ولی در دیدگاه همراهی قرآن و حدیث در تفسیر، بهره‌گیری از روایات ضرورت دارد و به‌خلاف دیدگاه حدیث‌بسندگی، برای دست‌یابی به تفسیری صحیح از قرآن بهره‌گیری از تمام منابع معتبر مانند قرآن، حدیث و عقل ضروری است. در این مقاله با رویکردی تطبیقی و تحلیلی، با بهره‌گیری از آیات و روایات، ثابت شده است که دیدگاه همراهی قرآن و حدیث در تفسیر بر دیدگاه بی‌نیازی تفسیر قرآن از احادیث ترجیح دارد و با آیات و روایات سازگارتر است، زیرا طبق برخی از آیات و روایات، تبیین و تفسیر قرآن به معصومانسپرده شده است وبرای رسیدن به تفسیری صحیح و کامل از قرآن، بهره‌گیری از روایات معتبر الزامی است.

قرآن‌بسندگان ایرانی از جریان‌های فکری برآمده از مکتب تشیّع امامیّه هستند که با دو شاخصه‌ی قرآن‌بسندگی و دوری‌گزینی از حدیث در نیمه دوّم قرن سیزده هجری و همزمان با نهضت مشروطه در ایران ظهور کردند. این جریان با دو شاخصه‌ی نگاه نقادانه به‌ حدیث و خودبسنده و بی نیازی قرآن از سنت در تفسیر، شناخته می‌شوند. قرآنیان ایرانی همچون قرآنیان اهل سنت، برای نشان دادن بی‌اعتباری حدیث به بهره‌گیری از معیارهای نقد حدیث روی آورده با این تفاوت که جوامع حدیثی شیعه مورد نقد ایشان قرار گرفته و بیشتر تمایل به حکم ابطال حدیث و بخصوص احادیث اعتقادی شیعه با ابزار نقد متن دارند. معیارهای نقد متن مورد استفاده ایشان را می‌توان به دو دسته‌ی أدلّه نقلی(قرآن و سنت) و لُبّی(عقل، إجماع، تاریخ قطعی، علم روز و ...)، تقسیم کرد. با توجه به نقش پررنگ حدیث در شکل‌‌گیری گزاره‌های کلامی شیعه، حدیث‌گریزی ایشان به نفی بخشی از گزاره‌های کلامی امامیّه چون مَهدویّت، علم امام، شفاعت، توسل و... انجامیده است. ما در این مقاله ضمن بیان معیارهای پرکاربرد قرآنیان ایران در نقد متن، به نقد، بیان کاستی‌ها و کژوری آنان در بهره‌گیری از معیارهای پالایش حدیث خواهیم پرداخت.

رجعت از باور های شیعه امامیه و به معنای زنده شدن و بازگشت برخی انسان های نیکوکار و بدکار به دنیاست که پس از ظهور حضرت ولی عصر عج الله فرجه الشریف بر اساس اراده خداوند تعالی و وعده او به برقراری حکومت صالحان و مجازات بدکاران رخ خواهد داد. عالم ربانی آیت الله سید احمد زنجانی در این نوشتار، انکار رجعت از سوی فرید تنکابنی و شریعت سنگلجی را مردود دانسته و با توجه به وجود دلایل محکم از آیات و روایات، چنین ادعایی را به منزله غیب گویی و خارج از قواعد اولیه پژوهش می شمارد و اعتبار استدلال به قرآن، سنت و اجماع را در اثبات رجعت، با حفظ تمامی موازین نقد علمی، به شیوایی و با روشی منسجم بیان می کند. اثر حاضر با قلمی شیوا و شیرین مطابق انصاف و موازین نقد علمی نگاشته شده و افزون بر مباحث علمی و تحقیقی، در واقع نمونه ای اجتهادی از روش نقد را اازائه میکند و خواننده را با راه صحیح اصلاح فهم دینی، به دور از روش های غیر علمی و برخورد های گزینشی آشنا می سازد. این کتاب در شش بخش تنظیم شده است: بخش اول: مقدمات بحث بخش دوم: ادله قائلان به رجعت بخش سوم: چند فایده رجالی بخش چهارم: معرفی اهل رجال و کتب رجالی بخش پنجم: بررسی رجال احادیث رجعت بخش ششم: بررسی ادله منکرین رجعت کتاب «ایمان و رجعت: نقدی بر کتاب اسلام و رجعت فرید تنکابنی » تألیف آیت الله حاج سید احمد زنجانی در 392 صفحه در سال 96 توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام به چاپ رسیده است.