مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

پورانه ها، که در دسته بندی کلاسیک متون هندویی در گروه متون سْمِرتی(غیر مُنزَل) جای داده دارند، از جمله تأثیرگذارترین متون هندویی در شکل دهی هندسه ی فکری و نظام الاهیاتی هندوئیسم متأخر و معاصر به شمار میروند. پورانه ها با نگاهی وحدت وجودی به جهان و با قرار دادن موجودات در سلسله مراتب تجلّیات برهمن، خدایان متکثّر هندویی را در یک نظام الاهیاتی واحد میگنجاند و به کارکردهای متنوّع خدایانی که تا آن زمان در ارتباطی نامشخّص با هم به سر میبردند، انسجام میبخشد. همچنین پورانه ها، با ارائه طرحی از مراحل و مراتب خلقت، که موجودات بر اساس شدّت و ضعفِ معرفت، در یک سلسله طولی قرار دارند، خلقت انسان را در مراحل پایانی و تأمین کننده ی هدف نهایی برهمن از خلق کائنات معرّفی کرده و بدین وسیله، نقشی محوری برای او در نظام هستی رقم میزند. این نوشتار، تلاشی در جهت جهان بینی هندویی، با تکیه بر آموزه ها و تعالیم پورانه ای، در سه حوزه ی خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی و نجات شناسی می باشد.

‫نويسنده در اين پژوهش، آموزه‌ها و روش هاي تربيتي و اخلاقي اسلام و هندوئيزم و ارکان تربيت را از منظر اين دوآيين مطرح نموده و ديدگاه هاي مشترک و اختلاف نظرهاي آن دو را در ضمن چهار فصل، منعکس کرده است. در فصل اول، علاوه بر طرح کليات و اهداف تحقيق؛ مفاهيم کليدي مربوط به آن؛ از جمله تربيت، مباني، اهداف، اصول، روش، دين، آئين، هندوئيزم و اسلام بحث و بررسي قرار شده است. در فصل دوم، پس از طرح اهداف و مباني تربيت درآيين هندوئيزم، ويژگي‌هاي انسان و تربيت او از منظر اين آيين؛ ديدگاه برهما، ويشنو و شيوا در مورد انسان و جسم و روح او و نيزدر زمينه مسأله تناسخ مطرح شده و اهداف تربيتي هندوئيزم، مانند وضع ترس و حوادث متوقع و تحصيل نيروهاي چهار‌گانه تشريح گرديده است. اشاره به اصول و قواعد کلي حاکم بر روش‌هاي تربيتي آنان، مانند پذيرش دهرمه و قانون کرمه؛ و نيز نقد و ارزيابي اين اصول از منظر دين اسلام، بخش پاياني دومين فصل اين تحقيق مي‌باشد. در فصل سوم، روش‌هاي متعدد آيين هندوئيزم در زمينه تربيت، مانند روش تزکيه، روش رياضت، تفکر، قصه‌گويي، تذکر و يادآوري، الگوسازي، پرستش موسيقي و تقديس اشيا مطرح شده و اين روش ها نقد و بررسي گرديده است. فصل چهارم افزون بر تبيين و ترسيم مشترکات و تفاوت‌هاي دو ديدگاه تربيتي اسلام و آيين هندوئيزم؛ به روش‌هايي مانند روش تزکيه، روش آموزش، روش تفکر، روش قصه‌گويي، روش تحميل به نفس (رياضت نفس)، الگوسازي و معرفي الگو، روش مسئوليت‌دهي، روش اعطاي آزادي، به عنوان روش‌هاي مشترک تربيتي اسلام و هندوئيزم اشاره کرده؛ در عين حال روش‌هايي مانند روش تقديس و پرستش اشيا و حيوانات، استفاده از کارهاي خارق‌العاده و ترسناک، روش رقص و موسيقي و روش مرحله‌اي کردن تکليف از جمله روش‌هاي متفاوت اسلام و هندوئيزم در فرايند تربيت عنوان شده اند. بحث نقادي درخصوص اين موارد، بخشي از فصل چهارم تحقيق مي‌باشد.