مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در یک نگرش عمیق و ژرف‌بینانه به ادبیات فارسی، به‌ویژه ادبیات عرفانی به‌نظر می‌رسد: رمز و رمزگرایی یکی از ویژگی‌ها و مختصات سبکی متون عرفانی ادب فارسی است و رمز یکی از عناصر و سازکارهای مهم القای معانی در ادبیات عرفانی به‌شمار می‌رود. شعرای عارف برای پنهان نگه داشتن اسرار و معانی بلند عرفانی از بیگانگان به عالم عرفان، سعی کرده‌اند مفاهیم ذهنی و تجارب درونی خود را در قالب رمز به راز آشنایان عرصه عرفان ارائه نمایند و معانی بسیار عمیق و ارزشمند را در قالب آن پنهان نمایند؛ چنان‌که شعرای عارف برجسته‌ی عرصه ادب فارسی یعنی عطار، مولوی و حافظ نیز سعی کرده‌اند با بهره‌گیری از رمز معانی بسیار ارزشمند اسلامی و دینی را به مشتاقان معرفت دینی و تشنگان عرفان اسلامی عرضه نمایند و جام دل آنان را با شراب معرفت لبریز کنند. روش این پژوهش ، توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای ـ اسنادی است و کل پژوهش مشتمل بر پنج فصل است. عمده‌ترین نتایج آن به این شرح می‌باشد: ژرف ساخت فکری ـ معرفتی رمزهای صبا، نافه و آهو در شعر عطار، مولوی و حافظ در پیوند با قرآن کریم به‌ویژه داستان حضرت سلیمان با بلقیس است و به‌عبارتی زیر متن رمزهای مذکور داستان حضرت سلیمان و بلقیس است. هدهد شعر عطار در شعر مولوی در صورت نی و در شعر حافظ در قالب باد صبا جلوه‌گری می‌کند و صبا در کل پیک عاشق و معشوق و در رمز روح و نفحه الهی و روحانیبه تصویر کشیده می‌شود. آهو نیز در شعر عطار رمز سالک، در شعر مولوی انسان کامل و در شعر حافظ معشوق معنوی و به‌عبارت دقیق‌تر همان «من روحانی» انسان است. نافه در شعر عطار الهامات ربانی، در شعر مولوی کنایه از علم واقعی و ذاتی مرد کامل و ولی راه‌دان و در شعر حافظ عمدتاً به این معنی و بعضاً من شاعر است که از آهوی خود (معشوق) دور افتاده است.