مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع کتاب حاضر، تاریخ مذهب تشیع از آغاز تا پایان قرن سیزدهم هـ است. این کتاب دربردارندة اطلاعات تاریخی و بنیادهای به‌وجودآمدن مذهب تشیع است. نگارنده با نگاهی به واقعه غدیرخم و اساس پیدایش مفهوم امامت از دیدگاه اسلامی، موضوع خلافت را در دوره‌های مختلف خلفای سه‌گانه از دیدگاه تاریخی بررسی می‌کند. سپس با واکاوی اندیشه‌های تشیع به ظهور مذهب شیعه و در این میان به سرگذشت تاریخی و امامت امام علی(ع) می‌پردازد. در ادامه، روند تحولات سیاسی، جنگ‌ها و دوره‌های خلافت امامان شیع را بررسی می‌کند. همچنین جنبش‌های شیعیان را در دروه‌های مختلف تاریخی تحلیل می‌نماید. در فصل‌های انتهایی کتاب تفسیرهای شیعی معروف به طور مختصر معرفی شده است.

در پژوهش حاضر تلاش شده تا صحابه امامان معصوم (ع) که ایرانی بودنشان قطعی و یا احتمالی است، با استفاده از مدارک تاریخی و رجالی معرفی شوند. این گروه سیصد و یازده نفری از میان حدود سیزده هزار تن از اصحاب انتخاب شده‌اند که بعضی از آنان به علت غلو در مذهب، از سوی امامان مورد لعن و نفرین واقع شده‌اند. نگارنده در این اثر پس از ارائه شرح حال صحابه ایرانی‌تبار ائمه اطهار (ع) که راویان ایشان نیز محسوب می‌شوند، با بررسی اطلاعات تاریخی در مورد آنان، به جرح و تعدیل زندگی و شخصیت دینی آنان نیز پرداخته است.

نقش اساسي دين و مذهب در پيدايش، دگرگوني و بالندگي فرهنگ و تمدن بشري، امري انکارناپذير است. اسلام و مذاهب آن بن‌مايه تمدن اسلامي را تشکيل داده و شاخه‌هاي اين تمدن عظيم را به هم پيوند زده‌اند. در کتاب حاضر چگونگي شکل‌گيري آيين تشيع، نحوه ورود اسلام و تشيع به ايران، گسترش و نفوذ آن در ايران و به‌ويژه در سلسله مناطق جبال نظير لرستان، همراه با آيين‌ها و باورهاي شيعي ديار زاگرس‌نشين لرستان مورد بررسي قرار گرفته است.

رویکردی تاریخی در شرح و بررسی وضعیت و جایگاه تشیع و علمای شیعه در تاریخ ایران، از زوال صفویه تا پایان سلسله زندیه است. در این راستا، فصل اول، به اختصار اوضاع سیاسی کشور را هم‌زمان با حمله افاغنه به ایران و حکومت هفت‌ساله آن‌ها و چگونگی تسلط نادرشاره افشار بر اوضاع نابسامان کشور و مهم‌ترین اقدامات وی در برقراری نظم و امنیت در جامعه و سپس روی کار آمدن سلسله زندیه با تاکید بر اقدامات کریم‌خان زند بررسی شده است. در فصل دوم، وضعیت و جایگاه تشیع و چگونگی برخورد حکومت‌ها با علمای شیعه و شیعیان از آغاز ورود اسلام به ایران ـ با تاکید بر دوره صفویه که اوج قدرت شیعیان است ـ تا پایان این دوره، مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده در فصل سوم، به وضعیت سیاسی تشیع و چگونگی تعامل دولت‌ها با روحانیون شیعی به‌هنگام سقوط سلسله صفویه و تسلط افغان‌ها بر کشور و هم‌چنین در دوره افشاریه و زندیه با تاکید بر سیاست مذهبی نادرشاه افشار و کریم خان زند پرداخته است. درنهایت آخرین فصل کتاب، وضعیت فرهنگی و اجتماعی تشیع در دوره مورد مطالعه را تبیین و بررسی نموده است.

نويسنده در کتاب حاضر، به تاريخ تشيع در اندلس از نخستين روزهاي ورود تا پايان قرن دهم هجري و سقوط اندلس اشاره کرده است. وي در صدد است تا علل واقعي اقدامات دولت‌هاي حاکم بر اسپانيا را تحليل نمايد. کتاب حاضر در يازده باب تنظيم شده است. از عناوين فصول آن مي‌توان به «جريان مهدويت در غرب اسلامي»، «معتزله و انديشه اعتزال در غرب اسلامي» و «آثار مکتوب شيعي در دولت‌هاي مغرب و اندلس» اشاره کرد.

جلد دوم از این مجموعه که برای دانشجویان رشته‌ی تاریخ اسلام، تاریخ تمدن اسلامی و تاریخ تشیع فراهم آمد متضمن بررسی دولت‌ها، حکومتةها، خاندان‌ها و خدمات علمی و فرهنگی شیعه با تأکید بر مناطق شرق اسلامی است.

یکی از اساسی‌ترین و حساس‌ترین مسائلی که باید همیشه مطرح شود و به صورت دقیق ابعاد آن مورد کنکاش قرار گیرد، موضوع امامت است. دشمنان اسلام و امت اسلامی همیشه به دنبال آن بوده‌اند که چراغ هدایت جامعه اسلامی و مسلمین را که همان امامت بوده از سر راه بردارند، چراکه اصلی‌ترین مانع آن‌ها در تسلط بر جوامع اسلامی و شیعی جایگاه رفیع امامت است. به همین دلیل باید برای مطرح شده بحث امام و مقام امامت در میان امت اصرار داشته باشیم. کتاب حاضر دربردارنده مجموعه مباحث درسی نویسنده در مرکز تربیت معلم امام خمینی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی و موسسه غیردولتی آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان، با موضوع تحلیل تاریخ ولایت و امامت است.