مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از اساسی‌ترین و حساس‌ترین مسائلی که باید همیشه مطرح شود و به صورت دقیق ابعاد آن مورد کنکاش قرار گیرد، موضوع امامت است. دشمنان اسلام و امت اسلامی همیشه به دنبال آن بوده‌اند که چراغ هدایت جامعه اسلامی و مسلمین را که همان امامت بوده از سر راه بردارند، چراکه اصلی‌ترین مانع آن‌ها در تسلط بر جوامع اسلامی و شیعی جایگاه رفیع امامت است. به همین دلیل باید برای مطرح شده بحث امام و مقام امامت در میان امت اصرار داشته باشیم. کتاب حاضر دربردارنده مجموعه مباحث درسی نویسنده در مرکز تربیت معلم امام خمینی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی و موسسه غیردولتی آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان، با موضوع تحلیل تاریخ ولایت و امامت است.

مباحث کتاب براساس یکی از برنامه‌های تلویزیونی در خصوص قرآن، به طبع رسیده است .کتاب حاصل گفت و گویی است در باب امامت که این موضوعات را شامل می‌شود" :کلیاتی درباره روش مطالعه امامت"، "هدایت‌های سه گانه فطرت، نبوت و امامت"، "انسان محور وجود"، "هدف آفرینش انسان"، "ارتباط تنگاتنگ هدایت‌های سه گانه"، "امام کیست و چه کسی شایستگی مقام امامت را دارد؟"، "امامت سنتی الهی و پایدار"، "ضرورت‌های امامت به عنوان سنتی وجودی"، "دوام و شمول امامت"، "امامت و حمایت الهی"، "علم امام و اعمال بندگان"، "عصمت ...روش پژوهشی طبرسی"، "عصمت ...روش پژوهشی مرحوم طباطبایی"، "معنای عصمت"، "عصمت ...حدیث ثقلین"، "عصمت ...آیه تطهیر"، "بعد تشریعی"، "حکومت و رهبری سیاسی"، "امام الگو و اسوه عملی "و "ولایت تکوینی پیامبر ."

این کتابچه حاوی سه گفتار با موضوع غدیر و امامت است که عناوین آن عبارت‌اند از: "غدیر و اختلاف اصحاب پس از پیامبر (ص)/ محمد هادی قندهاری"، "غدیر و موضوع امیر المومنین (ع) در عصر خلفا/ محمد تقی نبوی" و "غدیر و جایگاه آن در روزگار ما/ محمد دولتی".

در کتاب پیش‌رو سعی شده با مراجعه‌ی مستقیم به متن و آرای شریعتی به طور مستند نشان داده شود که شریعتی چگونه در اسلامیات (و نه اجتماعیات و کویریات) خود، مبحث امت و امامت را مطرح ساخته، دغدغه‌ی او از طرح این بحث چه بوده، چه سیری داشته و به چه نتایجی رسیده است. به تصریح نگارنده: "بحث امامت در دیدگاه شریعتی صرفا یک مسأله‌ی نظری ـ آن هم از موضع پرسشی جدی درباره‌ی یک پارادوکس ذهنی در رابطه با تشیع ـ بوده است نه یک توجه عملی و استراتژیک. او نه در خودکاوی‌های فلسفی ـ عرفانی‌اش توجهی به مسأله‌ی امامت کرده و نه هیچ گاه در بحث‌های اجتماعی ـ سیاسی خود، راه حل و رهنمودی برای روشنفکران به منظور شناسایی و پیدا کردن یک رهبر و امام و لزوم پیروی از وی و مباحثی از این دست داشته است. شریعتی حتی به صراحت به شاگردان و دانشجویانش در حسینیه‌ی ارشاد اعلام می‌کند که یکی از سرمایه‌هایی که آن‌ها دارند، نعمت نداشتن رهبر است و آن که مرید کسی باشد، خود شانس کسی شدن را نخواهد داشت. پس بی‌رابطه‌ی مرید و مرادی و بی دست بوسیدن باید دست داد و کار کرد. در متن کتاب با ذکر دلایلی آورده‌ایم که توجیه شریعتی، نادرست و ناموفق بوده و بهره‌گیری از یک نظریه‌ی سیاسی امروزی برای توضیح یک امر کلامی در گذشته (با ساختار پارادایمی متفاوت با زمانه‌ی ما) است. هم‌چنین علاوه بر نقد محتوایی این نظریه در نقدی متدلوژیک و روش‌شناختی نیز مطرح کرده‌ایم که اگر شریعتی با مقوله‌ی "امت ـ امامت" برخوردی مشابه بحث "انتظار، مذهب، اعتراض" می‌کرد، درون‌مایه و نتیجه‌گیری بهتری به دست می‌داد. بدین ترتیب که به جای توضیح موضوع با عقل امروز، به تبیین موضوع برای عقل امروز می‌پرداخت، اما شکل کنونی، وی بیشتر از تأویل به تلوین موضوع پرداخته است".

شرح حدیث منزلت و ابعاد ولایی و قرآنی این حدیث در اثبات امامت امام علی(ع) و فضایل معنوی ایشان است. در این کتاب ابتدا به بررسی صحت سند و صدور حدیث منزلت پرداخته شده و پس از آن مفاد این حدیث شریف نبوی و مفردات آن مورد شرح و بررسی تفصیلی قرار گرفته است. در همین زمینه نویسنده به ابعاد و زوایای مختلف شباهت بین امام علی و پیامبر اسلام(ص) اشاره کرده و وجه شباهت این دو شخصیت را بررسی نموده است. آنگاه از منظری قرآنی و با استناد به برخی دیگر از روایات نبوی به بحث در مورد ادله ولایت و امامت امام علی(ع) پرداخته دیدگاه برخی از بزرگان اهل‌سنت را در مورد مفاد و دلالت حدیث منزلت منعکس نموده است. از دیدگاه نگارنده این حدیث مقام و موقعیت منحصر به فردی را برای امام علی در زمینه احراز مسند خلافت و امامت ایجاد می‌کند.