جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت راه‌های دستیابی به کمال انسانی از دغدغه‌های همیشگی بشر بوده است. لکن پیش از هر چیز باید حقیقت کمال انسانی معلوم گردد تا بتوان راه رسیدن به کمال انسان را نیز شناخت. بر پایه معارف اسلامی، «عبادت» از جمله مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند در سیر تکاملی انسان اثرگذار باشد. اینکه چگونه عبادت می‌تواند در تکامل انسانی تأثیر داشته باشد حقیقتی است که باید با تبیین عقلانی و تفسیر فلسفی ارائه گردد. حکمت متعالیه به‌عنوان یکی از مکاتب فلسفه اسلامی ظرفیت‌های خوبی برای بیان رابطه میان عبادت و تکامل دارد. با تبیین مبانی حکمت متعالیه در ارتباط با این موضوع می‌توان گام مهمی در راستای تبیین رابطه عبادت و تکامل انسان­ها برداشت. مقاله حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و باتوجه‌به مبانی ملاصدرا، در این زمینه تلاش خواهد کرد تا بتواند تبیین فلسفی از تأثیر عبادت در استکمال نفس از منظر حکمت متعالیه ارائه کند و در نهایت به این نتیجه می­رسد که هر عملی که از انسان سر می­زند با او اتحاد پیدا کرده و از شئون وجودی او می­گردد و این مواجهه به نحو عینیت است. برای این هدف نخست تصویر حکمت متعالیه از کمال انسانی بررسی می‌شود و سپس ارتباط میان آن با عبادت مورد واکاوی قرار خواهد گرفت.

یکی از مکاتبی که به دلیل تأکید بر ابعاد عملی و کاربرد اندیشه‌ها از رواج نسبتاً گسترده‌ای برخوردار گشته است و در علوم انسانی تأثیر زیادی داشته است، مکتب پراگماتیسم می‌باشد‌ که این مکتب در نوپراگماتیسم که در این تحقیق در صدد نقد آن بر آمده‌ایم؛ توسعه پیدا کرد، با اشتراکات و افتراقات در مبانی. مدافعان این مکتب با تأکید بر فواید و منافع حاصل از یک اندیشه، نظریه مطابقت به منزله معیار صدق را نامعتبر می‌دانند و ملاک و معیار درستی اندیشه‌ها را بر اساس سود و منفعتی که یک اندیشه می‌تواند برای زندگی فرد در پی داشته باشد، ترسیم می‌کنند. در دوره جدید آقای ریچارد رورتی فیلسوف آمریکایی که از پراگماتیسم‌‌های جدید می‌باشد با نگارش کتاب‌ها و مقالاتی به دفاع از این مکتب پرداخته است و تلاش کرده است نقاط قوّت این مکتب در مقابل سایر مکاتب فکری را بازنمایی کند. با توجّه به این که در فلسفه اسلامی نظریه مطابقت با واقع، به‌عنوان معیار صدق معرفت تصدیقی در نظر گرفته شده در این تحقیق به نقد این مکتب از این منظر پرداخته شده است.