جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وقف از نظر اسلام به عنوان یکی از ارزشهای تربیتی و فرهنگی مسلمانان است. وقف از امور و دریافتهای اخلاق انسانی است و به گونه ای که فطرت خویش آن را درک و حسدیگر خواهی او آن را ارج می نهد. این سنت حسنه در تمامی ادیان الهی توسط پیامبران بزرگ خداوند مدیریت گردیده و احکام صحت و ارتقاء آن در درگاه الهی برای بشر تبیین گردیده است وقف در شئون مختلف اجتماعی از گستردگی و تنوع برخوردار است.بر این اساس هدف این تحقیق شناسایی اهداف وقف، اثرات تربیتی وقف ، اثرات فرهنگی وقف از منظر اسلام بود.نوع این پژوهش کیفی است. برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحلیلی –استنادی استفاده شده است. از این رو از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده مرتبط با مقوله های پژوهش در این زمینه بهره گرفته شد. بدین صورت کهابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز اقدام و طی دو مرحله به مطالعه کلی و اجمالی و نیز مطالعه عمیق و استنباط در مباحث مزبور همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر و به دنبال آن طبقه بندی و نهایتا تحلیل اطلاعات پرداخته شد. یافته های حاصله حاکی از این است که:الف ) اهداف وقف از دیدگاه اسلام عبارتند از:1-تقرب الی‏الله 2- سعادت فردی و اجتماعی 3- تحقق اهداف دین 4-تحقق خیر 5- کاهش ظلم ب) حفظ ارزشها،کرامت انسانی،امید به آینده،نوع دوستی،آخرت باوری،مبارزه با وسوسه های درونی،الفت بخشیدن بین دلها،رشد درونی انسان و گسترش اخلاق حسنه از اثرات تربیتی وقف محسوب می شود. ج) اثرات فرهنگی وقف عبارتست از : تحقق عدالت اجتماعی، فقر زدایی، حل مشکلات جامعه، تامین بهداشت و درمان، حفظ میراث هنری، گسترش علم، آبادی شهرها، گسترش فرهنگ مطالعه، توزیع عادلانه ثروت، توسعه فرهنگ و تمدن اسلامیکلید واژه ها: وقف، فرهنگ، تربیت، اثرات تربیتی، اثرات فرهنگی

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): هدف این رساله «بررسی مضامین اخلاقی و تربیتی در اشعار محمّد تقی بهار (ملک الشّعرای بهار)»، است. با توجه به ماهیت موضوع، نوع پژوهش، پژوهشی کیفی است و در آن از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. جامعه تحلیلی پژوهش حاضر دیوان بهار و کلیه پژوهش هایی است که دیگران در رابطه اندیشه های بهار انجام داده اند، بوده است. در این پژوهش ضمن مطالعه مستمر ابتدا پس از شناسایی منابع ،اطلاعات طی دو مرحله، مطالعه کلی و اجمالی و نیز مطالعه عمیق همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات گرد آوریو با استفاده از روش تحلیلی گذاری، دسته بندی، مقایسه و پس از آن مورد تفسیر قرار گرفتند. یافته های حاصله حاکی از این است که:تربیت اخلاقی در اشعار بهار به دو مقوله کلی اخلاق فردی و اخلاق جمعی تقسیم شده است که در مقوله ی اخلاق فردی به زیرمقوله های: توکّل به خدا، تزکیه و تهذیب نفس، تسلیم در برابر قضا و قدر الهی، صبر و شکیبایی، پاک و راستگو بودن، شرم و آزرم، غنیمت شمردن فرصت، مصاحبت و همنشینی، عقلانیت و ستایش خردورزی، سنجیده گویی، مذمت سرکشی و عیب جویی، پرهیز از تن پروری و کاهلی، عدم متابعت از امیال نفسانی، نکوهش جهل، نکوهش حسد، مذمت منت کشی از دونان، پند پذیری، پرهیز از خویشتن ستایی، نکوهش خشم و کین و ستایش عفت و پاکدامنی و در مقوله ی اخلاق جمعی زیر مقوله های: دادگری و مساوات، نکوهش آز و طمع، نیکویی به والدین، مسئولیت پذیری، خدمت به نیازمندان، با وجدان بودن، پرهیز از بدی، نکوهش دلبستگی به دنیا و یاد قیامت، نکوهش ظلم و ستم و وفای به عهد اشاره شده است. مقوله تربیت اجتماعی شامل دو بخش اندیشه های اجتماعی و جامعه آرمانی می باشد که اندیشه های اجتماعی شامل: مخالفت با دخالت بیگانگان، انتقاد از اوضاع اجتماعی و سیاسی، مبارزه با استبداد، مشروطه خواهی، مخالفت یا موافقت با مجلس، مذمّت وطن فروشی ، ورزش و اثرات اجتماعی آن و جامعه آرمانی شامل زیر مقوله های: آزادی و وطن، توجه به وضع نابسامان مردم، پرهیز از هرج و مرج، باستان گرایی و تفاخر به پیشینه تاریخی، حمایت از حقوق زنان می باشد. مقوله تربیت دینی به دو بخش مضامین اعتقادی و ارزش های دینی تقسیم می شود که مضامین اعتقادی شامل: توحید، عدل، معاد توحید، خلقت جهان، انسان سازی، دینداری و توجه به دین، مدح ائمه اطهار و همچنین در مقوله ی ارزش های دینی به زیر مقوله‌های دوری از تعصبات جاهلانه، اتحاد دینی و پرهیز از تفرقه، نهی قشری نگری نسبت به حوادث دینی، تقوا و امر به معروف و نهی از منکر اشاره شده است.

انسان موجودی بسیار پیچیده و دارای جایگاه رفیع، در عالم وجود است که بخش اعظم ماهیت و ابعاد او هنوز ناشناخته باقی ماده است. مکاتب و دیدگاه?های متفاوت فلسفی از جمله ایده?آلیسم، رئالیسم، پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم و دیدگاههای مختلفی در زمین? انسان?شناسی ارائه داده?اند که گاهی با هم همپوشی و گاهی با هم متعارض اند. از این رو هدف از این پژوهش مقایسه تطبیقی دیدگاه?های دو صاحب?نظر دو مکتب اگزیستانسیالیسم و اسلام یعنی یاسپرس و مطهری در زمینه انسان?شناسی است. مولفه‌های مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از: ابعاد وجودی انسان، ویژگی‌های انسان، نیازهای انسان و انسان کامل از دیدگاه مطهری و کارل یاسپرس و همچنین وجوه اشتراک و اختلاف ابعاد وجودی انسان، ویژگی‌های انسان، نیازهای انسان و انسان کامل از دیدگاه مطهری و کارل یاسپرس. در راستای دستیابی به اهداف فوق الذکر با استفاده از روش تحلیلی و تطبیقی دیدگاه های «مرتضی مطهری» و «کارل یاسپرس» در باب انسان شناسی به طور هدفمندانه از طریق مطالعه آثارشان یا آثاری که دیگران درباره دیدگاه‌های انسان‌شناسانه آنان به تصویر کشیده بودند،‌ مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند. داده‌های حاصله با استفاده از روش بردی در چهار محور توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های حاصله حاکی از آن است که برای هر دو اندیشمند شناخت انسان مهمترین مسأله است. هر دو اندیشمند برای انسان مراتبی قائلند. نزد یاسپرس وجوه انسان عبارتند از وجود تجربی، آگاهی کلی، ذهن و نفس که با هم در ارتباط و تعاملند. و در نزد مطهری نیز وجوه انسان عبارتند از بعد روحی و جسمی. بنابراین هر دو به وجود هسته‌ای مرکزی به نام نفس اشاره دارند که البته این حقیقت در نزد مطهری دارای تعین‌ها و تحصل‌ها و مراتبی است. وجوه تفاوت ایندو اندیشمند در این است که کارل یاسپرس هرگونه ذات و ذاتی را از انسان نفی می‌کند و معتقد به حقیقتی از پیش تعیین شده نیست در حالیکه مطهری قائل به فطرتی ملکوتی و الهی است که بصورت بالقوه در ضمیر انسان نهفته است. در نزد یاسپرس رسیدن انسان به خود اصیل تنها با آزادی، ایمان فردی بدون پیروی از وحی امکان پذیر است در حالیکه در نزد مطهری رسیدن به حقیقت انسانی، آزادی انسان بعنوان وسیله‌ای با پیروی از شریعت و ایمان مذهبی امکان پذیر است. وجوه شباهت هر دو متفکر در این است که هر دو از کانالهایی متفاوت برای رسیدن به یک نقطه و آن هم شناخت انسان در تلاش و تکاپو بوده اند

در این پژوهش، پژوهشگر به بررسی این مطلب می پردازد که کدام آسیبهای وارده بر تربیت دینی منجربه دین گریزی و گرایشافراد به عرفانهای کاذب میشود؟ با در نظر گرفتن روابطو تعامل دو گانه بین تربیت دینی و دین گریزی و گرایش به عرفانهای کاذبمی توان به این سوال هم پاسخ داد که ،دین گریزیو گرایش بهعرفانهای کاذب چه آسیبی به تربیت دینی افراد جامعه وارد می نماید؟ با عنایت به این مساله که در هر پژوهشیانتخاب روش بستگی به نوع و ماهیتموضوع دارد ،در این پژوهش که درحیطه ی دینی، اجتماعی میباشد؛ ازروش تحقیق به شیوه ی توصیفی و مطالعه کتابخانه ای استفاده میشود. با بررسیمفهوم تربیت دینی و اهداف و آسیبهای وارده بر آن ، چهار حیطهاز روابط انسان مورد پژوهش واقع گشته است که عبارتند از اصلاح رابطه انسان با خدا ، اصلاح رابطه انسان با خود ، اصلاح رابطه انسان با جامعه، اصلاح رابطه انسان با طبیعت . در این میان ،آسیبهای روابط چهارگانه انسان در مسیر تربیت دینی با رویکرد به این روابط مشخص گردیدهاست،در حیطه ی رابطه با خداوند به آسیبهایی نظیر: غفلت از خداوند بعنوان هادی واقعی، تلقی از نیاز به خداوند در هنگام سختیها، توقف در عبادت و غفلت از عبودیت، پوچی و سردرگمی در زندگی و رابطه خصمانه و غریبانه ی بین انسان و خدا اشاره کرد.مواردی نظیر: تمرکز برکنترل بیرونی بجای کنترل درونی، غفلت از توانمندیمعنوی انسان، اراده در جهت خودپرستی، غرض ورزی و پیش داوری در کشف حقیقت، غفلت از اخلاص در فعل اخلاقی، تن پروری و بی توجهی به جسم از آسیبهای پیش روی ارتباط انسان با خود است. کینه ورزی به دوستان و خوش بینی به دشمنان، تفرقه و کینه توزی ، تأکید بر روابط ظالمانه ، فردگرایی و بی قیدی در مسئولیتهای اجتماعی ، تنبلی و کسالت و تاکید برتلاشهای مادی و غفلت از تلاش معنوی از آسیبهای پیش روی رابطه انسان با جامعه میباشد. و در نهایت آنچه بعنوان آسیب در رابطه با طبیعت مطرح میشود ، تخریب طبیعت ( آلودگی محیط زیست)و بهره گیری مادی انسان از طبیعت و غفلت از بهره گیری معنوی آن است.در این میان دین گریزی بعنوان هر گونه فاصله و واپس گرایی دینی ، از دیدگاه قرآن و حدیث مورد تحلیل واقع شده و به عواملی نظیر فقرو ناداری ،خشونت،تبلیغات دشمنان، دفاع نابخردانه از دین، معرفی نادرست دین، تبیین نارسای مفاهیم دینی، بیان ناسازگاری دین با نیازهای طبیعی بشر، اکراه و اجبار در دین، بکارگیری شیوه های نادرست تبلیغ ، غفلت از ظرفیتها و استعدادها ،خصلتهای ناپسند، گناه و گریز از مسئولیت، تقلید و شخصیت گرایی ، آلودگی محیطی، عملکردنادرست برخی از عالمان دین ، بعنوان عوامل دین گریزی اشاره شده است. دنیای جدید با روی آوردن مجدد به معنویت بعد از سالها فاصله داشتناز دین ، دوباره بسوی آنباز گشته و به عرفان بعنوان راهی برای رسیدن به معنویت دوباره ، متوسل گشته است.آنچه مهم است شناسایی عرفان کاذب از عرفان اصیل و اسلامی استکه جز در سایه شناخت ویژگیهای آنها میسر نیست لذا با بیان شاخصه های آنها هر یک جداگانه مورد کنکاش واقع گردیده و تفاوت میان آنها بیان شده است . در پایان با بیان این مطلب که عرفانهای کاذب در حقیقت ثمره ی تهاجم فرهنگی است نهتعامل و مبادله ی فرهنگی ؛علل گرایش به آن را در دو دسته ی علل درون زا و علل برون زا تقسیم بندی کرده و متناظر با آنها راهکارهاییدر دو طیف راههای علمی و راههای عملی ارائه داده ایم.واژگان کلیدی: آسیب شناسی تربیت دینی، تربیت دینی ، دین گریزی، عرفانهای کاذب

پژوهش حاضر از جنبه های گوناگون کاربردی و بنیادی حائز اهمیت است.از آن جایی کهدعا یگانه راه ارتباط با خدا بوده و تنها وسیله ای است که خدای متعال برای ارتباط با خود مقرر فرموده، در واقع دعا بین خالق و مخلوق رابطه برقرار می کند. تاریخ دعا با پیدایش انسان قرین است، زیرا انسان هرگز از نیازمندیها جدا نبوده و در درون خود این احساس را داشته است که باید در پناه قدرتی آرام بگیرد. اگر حقیقت دعا مورد تحلیل قرار گیرد خود بندگی و عبادت حضرت حق است. دعا درمانی باعث افزایش انرژی بیمار میگردد و اثر مثبت روان درمانی بر بیماریهای جسمی و روانیدارد. به همین جهت هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر و نقش دعا بر سلامت جسم و روح انسان از دیدگاه اسلام و مسیحیت بوده است. از آن جا کهپژوهشحاضر بصورت کتابخانه ای می باشد. از کلیه متون اسلامی ومسیحی در دسترس همچون قرآن کریم ، نهج البلاغه ، صحیفه سجادیه، و دیگر کتب معتبر حدیث و روایات همچون اصول کافی ، بحار الانوار ،وسایل الشیعه وغیره.وانجیل(متی،لوقا،یوحنا،مرقس) ،قاموس کتاب مقدس،اصول مسیحیت،الهیات مسیحی باتوجه بهبضاعت استنباطیو زمان محقق استفاده شده است. نمومه مورد بررسی ، کتب در دسترس و نیز قابلیت ذهنی محقق برایاستنباط از اینمنابع بوده است.روش تجزیه و تحلیل این پژوهش توصیفی است و از روش بردی که شامل :1- توصیف 2- تفسیر 3- همجواری4- مقایسه استفاده شده است..در این پژوهش محقق به بیان چهار بخش اساسی که مشتمل بر 1- اثر دعا بر سلامت جسمی و روحی انسان در اسلام 2- اثر دعا بر سلامت جسمی و روحی انسان در مسیحیت 3-تفاوت های اثر دعا در اسلام و مسیحیت 4- شباهت های اثر دعا در اسلام و مسیحیت پرداخته است و به پنج سوال ویژه تحقیق پاسخ داده است. نتیجه این که میزان‏ ابتلاء به بیماری ها و مرگ در افراد با ایمان کمتر از سایرین است و لذا این افراد سلامتى جسمى، روانى و اجتماعى و طول عمر و رضایت بیشترى از زندگى دارند. اصول مشترکى در دستورات اسلامو مسیحیت وجود دارد که از سلامتى پیروان آن‏ها محافظت مى‏کند. دعا خواندن‌ و ذکر گفتن‌ فشار خون‌ را پایین‌ می‌آورد، ضربان‌ قلب‌ را آرام‌ می کند و از بیماری های‌ مرتبط با سامانه‌ دفاعی‌ بدن‌ پیشگیری‌ می‌ کند.امروزه همه آگاهان و متفکران از دعا این ابزار کارآمد استفاده مى‏کنند و وجود خویش را از آرامش و نشاط معنوى و انرژى فزون‏تر، سرشار مى‏سازند.و دعا در دین کلید آرامش و رستگاری انسان دیان شده است.

اخلاق در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) جایگاه والایی داشته تا جایی که خداوند متعال در قرآن ،پیامبر را به داشتن خلق عظیم می ستاید و تلاشهای زیادی در این زمینه به عمل آمده است و این تلاشها قرین موفقیتهای شگرفی بوده است،هدف از این پژوهش بررسی مبانی ،اصول و روشهای تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) است. نوع این پژوهش کیفی است .برای رسیدن به هدف پژوهش از روش تحلیلی-اسنادی استفاده می شود.جهت جمع آوری اطلاعات در رابطه با مولفه های پژوهش یعنی اخلاق ،تربیت اخلاقی،سیره پیامبر و اهل بیت ،اصول ،مبانی و روشهای تربیت اخلاقی از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده در این زمینه بهره گرفته شده است.بدین معنی که ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر پرداخته شده، .سپس داده های حاصله طبقه بندی و در نهایت مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته های حاصله حاکی از این است که:الف)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) مبانی تربیت اخلاقی عبارتند از:مکملیت معرفت اصول و صفات اخلاقی،مکملیت عقل و وحی،مکملیت دین و اخلاق ،مکملیت حسن فعلی و حسن فاعلی ب) در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) اصول تربیت اخلاقی عبارتند از:اصل تعامل آموزش رفتاری و ارزشهای اخلاقی،تعامل تفکر و تعبد،تعامل تربیت دینی و تربیت اخلاقی،تعامل عمل و انگیزه ج)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) روشهای تربیت اخلاقی آموزش اخلاقی و پرورش اخلاقی و هر کدام به دو صورت درونی و بیرونی صورت می پذیرد.کلید واژه ها:مبانی،اصول ،روش،تربیت،اخلاق،تربیت اخلاقی،سیره