جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«هستی و زمان» عنوان مهم‌ترین کتاب مارتین هایدگر قبل از گشت (چرخش فلسفی) است. این کتاب از دشوارترین متون فلسفی است که هر کس ممکن است با آن مواجه شود و این دشواری دو جهت دارد؛ اولا مباحث فلسفی طرح شده در این کتاب کما اینکه اصیل اند، جدید هم هستند. همچنین نظریات هایدگر در این کتاب حاصل سال‌ها تدریس، پژوهش، تفکر و همفکری بوده است و حتی کتابی به حجم هستی و زمان نیز برای بیان آن نظریات کتابی خلاصه محسوب می‌شود. دوما کلمات و دستور زبان مورد استفادۀ هایدگر در جاهای متعددی در خوانش متن مشکل ساز می‌گردد. برای مثال هایدگر در بسیاری از موارد برای انتقال مفاهیم مورد نظرش با استفاده از زبان آلمانی شروع به واژه‌سازی می‌کند. در این میان یکی از بهترین منابع برای هموارسازی خوانش هستی و زمان، کتاب «هستی و زمان هایدگر: راهنمای خوانش» نوشتۀ ویلیام بلانتر است. بلانتر در این کتاب سعی کرده است که مفاهیم هایدگر را به زبان ساده و قابل هضم شرح دهد و نثر فشردۀ کتاب را بازسازی کند. بلانتر در مقدمۀ کتاب راهنمای خود، «هستی و زمان» را در ارتباط با دیگر متون هایدگر بررسی می‌کند و همچنین به بسترهای تاریخی پدیدارشناختی و اگزیستنسیالیستی فکر هایدگر اشاره می‌کند. او سپس به شرح بخش‌های مختلف هستی و زمان می‌پردازد و مفاهیمی مانند درون-جهانی-بودن، دازاین و اصالت دازاین، زمانمندی و تاریخمندی را به نحو واضح و شفافی توضیح می‌دهد. از این جهت این کتاب نه فقط برای کسانی که به دنبال خوانش هستی و زمان هستند، بلکه برای کسانی که برای اولین بار با هایدگر مواجه می‌شوند هم بسیار مفید واقع می‌شود. از دیگر نقاط قوت این راهنما این است که هایدگر را دائما در ارتباط با دیگر فلاسفه، مانند ارسطو، کانت، دکارت، هگل، کی‌یر کگور و نیچه نشان می‌دهد و نقدهایش و تأثراتش از آن‌ها را برای مخاطب روشن می‌کند. این کار بلانتر باعث می‌شود هیچ خواننده‌ای هایدگر را یک تافتۀ جدا بافته از تاریخ فلسفه نداند و ارتباط او با فکر پیش از خودش را درک کند و همچنین ارتباطش با مسائل معاصر ما نیز مشخص شود. پس به طور کلی کتاب «هستی و زمان هایدگر: راهنمای خوانش» با تفسیرهای روشن، ساده و دقیق یکی از بهترین کتب مقدماتی برای ورود به اندیشۀ هایدگر و همچنین خوانش هستی و زمان است که به دلیل معرفی منابع متنوع و متعدد هم برای پژوهشگران و دانشجویان مناسب است و هم اشخاص علاقه‌مند می‌توانند از آن بهره بگیرند.

کتاب حاضر، پژوهشی است که موضوع آن مناسبت دوره معاصر با بشرانگاری ایتالیایی و مسائل آن است. از ابتدای مطالعه و بررسی بشرانگاری در یک قرن پیش، از زمان «بورکهارت» و «ویگت» تا «کاسیرر»، «جنتیله» و «گارین»، محققان ذات بشرانگاری را در کشف مجدد انسان و ارزش های درون ماندگار او دانسته اند. این تفسیر رایج و گسترده، برای مثال دلیلی است بر اینکه چرا «هیدگر» به تکرار با مجادلات و مناقشه هایی علیه بشرانگاری به منزله یک انسان گونه انگاری خام درگیر شد.

آنچه در نسبت میان پزشکی و فلسفه بدان توجه می‌شود بیشتر نوعی غفلت و به محاق رفتن نوعی رابطه و نسبت است؛ این که طبابت نوعی ملاقات تفسیری است. در این مسیر و نگاه است که بینش‌های هایدگر، گادامر، ریکور و دیگران بسیار جالب توجه و خواندنی می‌نماید. اگر سلامت و بیماری محور بحث و فحص طبابت است پس باید به این پرسش اساسی پاسخ داد: آیا سلامت امری است که ایجاد می‌شود یا برقرار می‌گردد؟ «پدیدارشناسی می‌تواند بر برخی نقاط کور پزشکی جدید پرتوی افکند و بنابراین به آن کمک کند تا خود را به عنوان فعالیت و حرفه‌ای انسانی بهتر بفهمد. در نهایت، فکر می‌کنم که پدیدارشناسی و دنباله‌ی آن، هرمنوتیک، می‌تواند ابزاری در فهم خود طبابت به عنوان ملاقاتی تفسیری باشد»

«مقدمه‌ای بر فلسفه هایدگر» شرحی ساده و خواندنی از کتاب هستی و زمان و مضامین اصلی تفکر هایدگر است که نه به آثار دیریابی که درباره او نگاشته شده شباهت دارد و نه به قصد ایجاز و اختصار، چیزی از تفکر او را از قلم می‌اندازد. مایکل واتز در این شرح مختصر که به دقت در قالب بخش‌های کوتاه و عناوین مجزا روایت شده، پیچیدگی‌های فلسفه هایدگر را برای خوانندگان تازه‌کار رفع می‌کند و به تعبیر مایکل اینوود، به خوبی می‌تواند مقدمات تفکر او را به نوشته‌های دشوار متأخرش گره بزند.

هایدگر پایان فلسفه را اعلام کرد و از طرفداران سرسخت نازیسم بود. آیا او اسطوره ای عمیقا محافظه کارانه ارائه می کرد یا ساختارشکنی اساسی از فلسفه را آنگونه که ما می شناسیم؟ معرفی هایدگر مقدمه ای در دسترس برای تفکر نامفهوم او فراهم می کند، زمینه های تاریخی آن را ترسیم می کند و طنین های معاصر آن را بررسی می کند. مارتین هایدگر«پادشاه پرده نشین» فلسفه بود، یا مهمترین شارح و حامی عرفان غیردینی که ره به بیراهه می برد؟ گروهی هایدگر را از حیث قوّۀ ابداع و ابتکار، قدرتمندترین فیلسوف قرن بیستم دانسته اند که در پس پشت همۀ جریان های اصلی تفکر پست مدرن ایستاده است. او پایان فلسفه و ختم مذهب اصالت بشر را اعلام کرد و پشتیبان پروپاقرص نهضت ناسیونال سوسیالیسم هیتلر بود.این کتاب قدم اولی است برای معرفی قابل فهم تفکر او که به پیچیدگی و ابهام شهرۀ خاص و عام است. گامی در جهت بررسی زمینه های تاریخی اندیشۀ وی و سهمی که در تحول بوم شناسی، الهیات، هنر، ادبیات و دیگر حیطه های بشری در زمانۀ ما داشته است.

اين کتاب تلاشي است نظري و تاريخي براي فهم و تبيين ديدگاه‌هاي معرفت‌شناسانه سه تن از بزرگ‌ترين چهره‌هاي اخير در تاريخ فلسفه غرب: هوسرل، هايدگر و مرلو پونتي. نويسنده کتاب مي‌کوشد با کنار هم قرار دادن آراي اين سه متفکر و توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌هاي آراي آنان و همچنين قرار دادن اين آرا و آموزه‌ها در پس‌زمينه معرفت‌شناسي استعلايي كانت، آراي معرفت‌شناسانه هيوم، بارکلي، لاک و دکارت و همچنين تلقي ارسطو و افلاطون از معرفت، گزارشي تازه از معرفت‌شناسي در سنت پديدارشناسي عرضه کند. او علاوه بر بررسي ارتباط آراي معرفت‌شناسانه اين فيلسوفان با مباحث معرفت‌شناسي معاصر از آراي متافيزيکي آنان نيز غافل نيست و مي‌کوشد نشان دهد چگونه هستي‌شناسي اين فيلسوفان در نقاطي مهم با معرفت‌شناسي آنان پيوند خورده است.

اين کتاب تلاشي است نظري و تاريخي براي فهم و تبيين ديدگاه‌هاي معرفت‌شناسانه سه تن از بزرگ‌ترين چهره‌هاي اخير در تاريخ فلسفه غرب: هوسرل، هايدگر و مرلو پونتي. نويسنده کتاب مي‌کوشد با کنار هم قرار دادن آراي اين سه متفکر و توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌هاي آراي آنان و همچنين قرار دادن اين آرا و آموزه‌ها در پس‌زمينه معرفت‌شناسي استعلايي كانت، آراي معرفت‌شناسانه هيوم، بارکلي، لاک و دکارت و همچنين تلقي ارسطو و افلاطون از معرفت، گزارشي تازه از معرفت‌شناسي در سنت پديدارشناسي عرضه کند. او علاوه بر بررسي ارتباط آراي معرفت‌شناسانه اين فيلسوفان با مباحث معرفت‌شناسي معاصر از آراي متافيزيکي آنان نيز غافل نيست و مي‌کوشد نشان دهد چگونه هستي‌شناسي اين فيلسوفان در نقاطي مهم با معرفت‌شناسي آنان پيوند خورده است.

پرسش هایی مانند: معنای زندگی چیست_ به ویژه اگر یک روز به پایان برسد؟ آگاهی ما از مرگ باید چطور بر شیوه ای که زندگی می کنیم اثر بگذارد؟ اگر تا ابد زندگی می کردیم مرگ معنای دیگری می داشت؟ آیا پس از یک یا دو هزاره، خستگی وجودی بر ما غلبه می کرد و آرزو می کردیم همه چیز به پایان برسد؟ آیا ما نفس داریم- و اگر داریم، آیا پس از {مرگ} بدن های ما باقی می ماند؟ ارواح از چه ساخته شده اند؟ نفس تو از نفس من بهتر است؟ آیا بعد دیگری از زمان هست که به سرعت از میان چرخه ی تولد و مرگ می گذرد؟ آیا ممکن است با همیشه در لحظه ی حال زیستن (تا ابد زیست)؟ آیا بهشت جایی در زمان و مکان است؟ اگر نیست، کجا و کی است؟ و شانس ورد به آن چقدر است؟ این نوع پرسش هایی است که حدود پنجاه سال پیش ما را بر آن داشت که در نخستین دوره های فلسفی خود ثبت نام کنیم...

هایدگر در هستی و زمان مرگ را پایان‌بخش احتمالات زندگی دازاین می‌داند و آن را معیاری در تعریف کلیت دازاین، تعلیق، و استمرار وجودی او از لحظة تولد در نظر می‌گیرد؛ مسئله‌ای که به‌ظاهر پیوندی با سنت مسیحیت ندارد. با این حال، تبیین مرگ به‌ویژه در بخش 48 این اثر به برداشت انسان‌گرایانه‌ای از مرگ در اواخر قرون وسطی اشاره دارد که نخست توسط یوهانس فان تِپلا، شاعر اهل جمهوری چک، در سرودة «شخمزن بوهم» در سدة پانزدهم میلادی مطرح شد و هایدگر در هستی و زمان به گفتاری از آن سروده دربارة هم‌زمانی تولد و مرگ دازاین در توضیح مرگ دازاین اشاره کرده است. تفسیر انسان‌گرایانه‌ای که تپلا در سرودة یادشده از ارتباط میان انسان و مرگ عرضه می‌دارد نه‌تنها تفسیری نو در تعدیل مسائل فلسفی و مسیحی پیش از او بود، بلکه در رشد اندیشة انسان‌گرایی در آغاز دورة رنسانس اروپا نقش بسزایی داشت. کاوشی در بهره‌گیری هایدگر از سرودة تپلا در پردازش مفهوم مرگ دازاین نه‌تنها درک این پدیده را با هدف دریافت بهتر دازاین ممکن می‌سازد، بلکه چارچوب فلسفی غیرمذهبی هایدگر در تبیین ابعاد دازاین را از گذرگاه انسان‌گرایی مسیحی اوایل رنسانس عبور می‏دهد.

پروژه‌ی هستی‌شناسانه‌ی هایدگر یکی از تکیه‌گاه‌های اصلیِ نقد عصر مدرن به شمار می‌آید. این نقد بیش از هر چیز فهمی از هستی را نشانه می‌رود که هستنده‌ها را به‌تمامی در قابِ پیشاپیش حاضرِ ایده یا اراده‌ی انسانی می‌گنجاند و حاصل تکانه‌ای متافیزیکی‌ست که، به زعم هایدگر، از افلاطون تا به امروز خود را در عطش روزافزونِ سلطه‌ بر هستنده‌ها نشان می‌دهد. در این مقاله قصد ما این است که با تکیه بر نو-پراگماتیسم ریچارد رورتی بازتفسیری از فهم هستی در عصر مدرن به دست دهیم که نگاهی جامع‌تر به امکانات و آسیب‌های آن داشته باشد. در این بازتفسیر، فهم مدرن از هستی به‌تمامی به ماشیناسیون یا در قاب گنجاندن ختم نمی‌شود بلکه برخلاف دعاوی هایدگر، وقوفی روزافزون را نسبت به تناهی و پیشآیندیِ واژگان نهاییِ خود به نمایش می‌گذارد. گذشته از این، با توجه به اینکه از نظر هایدگر فهم‌های هستی در هر دوره در واقع دهشِ خودِ هستی به شمار می‌آیند، فلسفه‌ی هایدگر فاقد مبنایی‌ست که بر اساس آن بتواند اتهامِ غفلت از هستی و دورافتادگی از سرآغاز را به عصر مدرن نسبت دهد.