جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از دو گرایش عمده جریان تشیع، گرایشی است که از آن به عنوان گرایش تشیع اصولی یاد می­شود و نقطه مقابل آن نیز گرایشی است که به احادیث و اخبار موجود در منابع شیعی نگاهی ویژه دارد. گرایش اصولی توسط عالمان شیعی بغداد در قرن چهارم و پنجم مانند شیخ مفید، سیدمرتضی و شیخ طوسی پایه گذاری شد و توسط شاگردان اینان به فلات ایران انتقال یافت و تحت تأثیر زمان و مکان تحولاتی را هم تجربه نمود و جریانی به وجود آورد که از آن با عنوان تشیع اعتدالی یاد گردیده است. این جریان در آثار مختلف علمی و ادبی و از جمله تفاسیر شیعی قرآن بازتاب یافت. دوتفسیر مجمع البیان و روض الجنان مهم­ترین نمونه­های تفسیری از این دست می­باشند. مهم­ترین ویژگی­های این دو تفسیر توجه به تفسیر ظاهر و دوری از تأویل گرایی و نزدیکی بیشتر با دیدگاه­های تفسیری و اعتقادی جریان دیگر جهان اسلام ـ اهل سنت ـ می‌باشد. نوشتار حاضر درصدد معرفی این جریان و نشان دادن جلوه­هایی از آن در دو تفسیر یادشده می­باشد.

ولایت از مهمترین و اساسی ترین مباحث مد نظر علما و دانشمندان شیعه بوده است. در طول تاریخ این مسئله اساسی تحت حملات علمای مذاهب دیگر بوده است که این مسئله واکنش و دفاعیات علمای شیعه را در پی داشته است. در این مقاله کتب مهم علمای شیعه در طول تاریخ در دفاع از ولایت معرفی می شود و در عین حال مشخص می شود این کتب در چه زمانی و در پاسخ به چه کتابی نوشته شده است که می تواند برای پژوهشگران تاریخ شیعه مفید و راهگشا باشد.