جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارتباط تشیع با عنصر ایرانی ، از جمله مسائلی است که در دوره های اخیر و بر اثر آموزه های شرق شناسان مورد سوال و توجه قرار گرفته است. طرح نظراتی چون: تشیع عکس العمل روح ایرانی در مقابل روح عربی است ، تشیع با اعتقادات قبل از اسلام ایرانیان مناسبت داشته و با رجوع به آنها پدید آمده است، عنصر پنهان تشیع علیرغم ظاهر عربی آن ایرانی است. نیز در پی همین توجه و با بینش خاص شرق شناسی بوده است. جالب توجه آنکه ارائه چنین نظراتی با توجه به مسلمات تاریخی چون سنی بودن اکثر مردم ایران قبل از صفویه بوده است. به هرحال وجود چنین ادعاها و نظراتی علیرغم تعارض آنها با مسلمات تاریخی ، به نوبه خود نشان می دهد که تشیع مردم این سرزمین ، نه یک عقیده مذهبی فردی بلکه در واقع غلبه روح اجتماعی و سیاسی تشیع در همه ارکان شخصیت ایرانیان است که ایجاب میکند ریشه های آن را در گذشته ، تاریخ جستجو کنیم. در واقع رسوخ تشیع در ایران امروز به حدی است که هر ایرانی گذشته خود را با جو تشیع می بیند و احساس میکند که انگار در همیشه گذشته خویش ، شیعی مذهب بوده و همیشه تلائمی بین او و مذهب تشیع وجود داشته است. اتفاقا همین حالت روحی است که زمینه ای برای ارائه نظرات قوم گرایانه شرق شناسان و تفسیر قومی و نژادی از تشیع داده است. اما تبیین منطقی چنین احساس و درکی ، مستلزم توجهی به تاریخ گذشته از طرفی و نگاهی به فلسفه اجتماعی اسلام از طرف دیگر می باشد تا پاسخی برای سوال مطرح باشد. آیا گذشته تاریخی این مردم در جهت شیعه شدن آنها بوده است؟ آیا از لحاظ نظری، تشیع می تواند جامعه ای سیاسی ایجاد نماید که حتی سایه خود را بر گذشته انداخته و آن را تفسیر نماید؟ در جامعه کنونی ایران ، کسانی که بر مذهب اهل سنت هستند و یا حتی اقلیتهای مذهبی موجود ، بیگانه از روح تشیع نیستند و از این جهت با هم مذهبان خود در جاهای دیگر فرق می کنند. بدین ترتیب مسئله تشیع با مفهوم ملیت پیوند می یابد. این ملیت با ایفای چنان نقش فعالی از تشیع که حتی تاریخ گذشته را شیعی می بیند، مناسبت دارد. بنابراین نمی تواند به مفهوم غربی آنکه اساسا غیردینی است باشد و لاجرم مبانی خاص خود را خواهد داشت . این رساله در پی آن است که با چنین زمینه ای به بررسی شکل گیری ملیت ایرانی در دوران اسلامی پرداخته و بنیانهای آن را مورد شناسایی قرار دهد. جدید بودن ملیت و تعلق آن به دوران جدید زندگی سیاسی، اجتماعی انسانها، مفروض این رساله درانجام مراحل پژوهش خواهد بود.

این پژوهش با موضوع عدالت اجتماعی از منظر حضرت علی ع اصلی ترین دغدغه اش آن است که بداند عدالت از نظر حضرت علی ع چیست. پاسخ این سوال که در واقع فرضیه ما در این پایان نامه است عبارت است از عدالت اجتماعی امر نظر مولای متقیان یعنی دادن هر حقی به صاحب آن که این امر زمانی صورت می گیرد که سه عنصر در آن باشد. فرهنگ حق مداری 2- دستگاه قضائی سالم 3- دستگاه اجرایی کارآمد. این پژوهش از چهار فصل و یک خاتمه تشکیل شده که بیان می شود: ا- در فصل اول کلیات و مفاهیم بحث شده که عبارتند از مفهوم سوسیالیسم کمونیسم و لیبرالیسم تعریف عدالت اجتماعی فقر و غنی آزادی امنیت و محبت. 2- در فصل دوم عدالت اجتماعی از منظر نظام های سوسیالیسم و لیبرالیسم و آنگاه عدالت در میان اندیشمندان مسلمان و بخشی از نحله های اسلامی مورد کنکاش قرار گرفته است. و نکته قابل توجه در بحث مکاتب اجتماعی مذکور در آنست که هر دو فصل که دیدگاه اندیشمندان مسلمان و بخشی از نحله های اسلامی اشاعره معتزله و امامیه درباره عدالت اجتماعی آمده است آنچه که در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است آنست که عدالت در نگاه آنان معلول شریعت است یعنی عدالت زمانی اجراء می شود که احکام و قوانین شریعت در جامعه اجراء شود. 3- فصل سوم پایه های عدالت اجتماعی از منظر امیرالمومنین علی بن ابیطالب ع را به خود اختصاص داده است که عبارتند از: 1- فرهنگ حق مداری 2-دستگاه قضائی سالم3- حاکمان اجرایی کارآمد. 4-در فصل چهارم که با عنوان شکوفه های عدالت بحث دنبال شده است عبارتنداز: 1- ایجاد رفاه اجتماعی- اقتصادی 2-مساوات 3-آزادی4-امنیت 5-محبت و مراد از شکوفه آنست که مردم این مقولات یاد شده را در زندگی لمس کنند و با جان و دل احساس نمایند. آنگاه است که شیرینی و میوه عدالت را چشیده اند و در نهایت با یک جمع بندی کلی از مطالب و مرور مجدد بحث به پایان رسیده است.