جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این کتاب ضمن بیان معنای لغوی و اصطلاحی بیعت و تاریخچه آن، با استناد به تاریخ، روایات و سیره امام علی(ع) و اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر زمان ایشان، به تجزیه و تحلیل بیعت یا عدم آن امام(ع) با ابی‌بکر، عمر و عثمان پرداخته شده است. نویسنده برای تبیین این موضوع، ابتدا به بیان دیدگاه‌های فریقین در این زمینه پرداخته و صحت و سقم این مسأله را از لحاظ تاریخی بررسی نموده است. وی با توجه به مخالفت‌های گسترده با خلافت هر یک از خلفای سه‌گانه و رد شورای تعیین خلیفه از سوی امام علی(ع) و همچنین عدم مشروعیت تعیین خلیفه توسط مردم، بیعت کردن امیرالمومنین علی(ع) با خلفا را منتفی دانسته و همکاری کردن آن امام با آنان را نیز از روی اجبار و مصلحت ارزیابی کرده و هیچ مستند تاریخی و دینی را برای بیعت ایشان با خلفا قبول نکرده و تمامی مستندات، شواهد و قراین را بر خلاف این مسأله توصیف کرده است.

در این اثر تحلیلی از مفهوم امامت و ویژگی‌های امام به ویژه عصمت او ارایه شده آنگاه ویژگی‌های امام علی(ع) به عنوان فردی شاخص در امامت و ولایت بررسی گردیده و برخی از آیات قرآن و روایات نبوی در این باره شرح شده است. نگارنده نخست بر ضرورت شناخت امام تأکید کرده و سپس به پرسش‌های متعددی در مورد ابعاد و زوایای مختلف امامت و ولایت و اوصاف امام پاسخ گفته است. در این پرسش‌ها به بحث درباره امامت در دوران کودکی، فضایل متعدد امام علی(ع) و نزول آیات فراوان در شأن ایشان، آثار محبت و مودت اهل‌بیت(ع)، دلالت حدیث غدیر و آیات مربوط به غدیر در مورد امامت علی(ع)، شرح احادیث مشهور نبوی در فضیلت آن امام، غصب خلافت و علت کوتاهی کردن علی(ع) در این زمینه، رابطه امامت با دموکراسی، مرجعیت دینی ائمه اطهار(ع) و خلفا، رابطه شورا با خلافت و امامت، شأن و مسئولیت‌های امام و اختیارات او، ایمان ابوطالب و اثبات موحد بودن او پرداخته شده است.

موضوعات عمده‌ی مجلد چهارم از مجموعه‌ی "امام‌شناسی" بدین‌قرار است: ابتلائات و امتحانات عجیب امیرالمومنین (ع)، امیرالمومنین (ع) وارث جمیع کمالات پیامبر (ص) جز نبوت، فراوانی فضایل امیرالمومنین (ع)، اعلام ممنوعیت ذکر فضایل امیرالمومنین (ع) به وسیله‌ی معاویه، تفسیر آیه‌ی "و من عنده علم الکتب" و انحصار مدلول آن در امیرالمومنین و ائمه‌ی معصومین (ع)، تفسیر آیه‌ی "افمن کان علی بینه من ربه و تیلوه شاهد منه" و این که در این آیه، صاحب بینه، رسول اکرم (ص) و شاهد، امیرالمومین (ع) است، علت اختلاف معجزات انبیا، بحثی در باب آیه‌ی "انما انت منذر و لکل قوم هاد" و این که مراد از "هادی" امیرالمومین و ائمه هستند، صفات امام در دعای روز عرفه‌ی حضرت سجاد (ع)، و ضرورت وجود امام.