جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ظلم پدیده ای است که از دیرباز بین ملل و جوامع بشری چه به صورت درونی و چه به صورت برونی وجود داشته است درباب ظلم فراوان حرف و حدیث و مطلب گفته اند اما هرچه بیان شده بیانگر این است که ظلم امری نکوهیده و ناپسند است و هر فرد وجامعه ای که به آن روی آورده به سوی اضمحلال و نابودی پیش رفته و هر فرد وجامعه ای که به آن پشت کرده به سوی سعادت رهنمون شده است آنچه پیش روی ماست تعریف و تفسیر ظلم است اما نه از هر دیدگاه. بلکه صرفاً از دیدگاه قرآن و سنت. آنچه خداوند در وحی منزلش به رسول گرامی ما فرموده است و آنچه که ائمه و اوصیاء و اولیاء ما در تفسیر این وحی منزل گفته اند و همچنین نمونه هایی از این ظلم که در تاریخ بشریت به واقعیت پیوسته است. این که ظلم چیست؟ و چه عواملی در بوجود آوردن ظلم مؤثرند؟ چراکه ظلم پدیده ای نیست که خودبه خود به وجود آید بلکه صفاتی همچون کفر و بی ایمانی سرمنشأ آن است و کینه و حرص و حسد افزایش دهنده ی آن. بر طبق آیات الهی و روایات اسلامی کفر، خود بالاترین و بزرگترین ستم است. چه ظلمی از این بالاتر که انسان به خالق خود کافر شود و سخنان الهی را تکذیب کند. «إِنَّ الشِرْکَ لَظُلْمٌ عَظیِمٌ». در این باب که ظلم چه مفاسدی را در جامعه به بار می آورد و عقل دراین زمینه چه حکمی می دهد، انواع ظلم کدام است و هر کدام چه اثراتی را در بر خواهند داشت؟ و نیز اینکه ظلم و ستم بر روی خود فرد ظلم کننده چه نتایجی دارد؟ و نیز بر روی اجتماع و همچنین چه تأثیرات تربیتی و اخروی در جامعه به بار می آورد؟ اینکه اگر ظلم در جوامع بشری ریشه کن شود چه سود و بهره ای برای فردفرد آن جوامع از لحاظ تربیتی، سیاسی، معنوی و اخروی خواهد داشت؟ آیا با ترک ظلم به آرامش فردی و اجتماعی و ... خواهیم رسید؟ و به همان مدینه فاضله و جامعه ی آرمانی دست می یازیم. البته امری مسلم است که هر فردی که ظلم کند نتیجه ی ظلم خود را خواهد دید پس آن کس که ظلم می کند در واقع به دیگران ظلم نمی کند بلکه به خویشتن ظلم روا می دارد. «وَ لَکِنْ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ» و چه نیکو پاسخی است برای آنها که « وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلِبٍ یَنْقَلِبُونَ»

انسان ذاتا موجودی اجتماعی و نوع گراست لذا نیاز دارد در جمع باشد و در نهایت برای خود دوستانی انتخاب نماید، انسان از این رهگذر مهارت های لازم و تجارب فراوانی فرا می گیرد و پایه های سعادت دنیوی و اخروی یعنی سرنوشت خود را پی ریزی می نماید. ارتباط با دیگران موجب می شود انسان از انزوا و تنهایی رها و به نشاط و شادکامی دست یابد چه آنکه اساس حیات بر پایه محبت و مودت متقابل استوار است. مهرورزی و مهر طلبی از جمله نیازهای روحی – روانی، عاطفی و عقلانی زندگی آدمیان است دوستان با سرنوشت ما سرو کار دارند، شریک زندگی روحی – روانی ما می باشند. و چون جریان خون در کالبد، در تمام ابعاد زندگی ما جریان پیدا می کنند. تأثیرگذاری دوستان در انسان تدریجی، اندک اندک، پنهان و نامرئی می باشد، بدین جهت نباید انتخاب دوستان بر اساس معیارهای نادرست و یا بدست تصادف سپرد. موضوع اهمیت گزینش همنشین و مصاحب در آیات قرآن و بویژه در روایات نبوی و روایات ائمه اطهار بسیار گسترده و جدی مطرح شده است. مهرورزی و مهرطلبی و ارتباط عاطفی و دوستان که و در نتیجه تسکین آرامش منحصر به چند نفرو یا افراد خاص نیست بلکه این فرآیند گستره بسیار وسیع و پردامنه ای دارد از قبیل ارتباط بین انسان و طبیعت، انسان و حیوانات، و یا انسان و عالم ماوراءالطبیعه، انسان و خالق و یا بین زن و شوهر، والدین و فرزندان و بین دو جنس مخالف. اولیاء گرامی اسلام پیروان خود را به ارتباط دوستان و با افرادی که امتیازات ویژه ای دارند یا حداقل یک قدم جلوترند تشویق می نماید. باید یادآوری کرد که گزینش موفق فقط در پرتو معرفت امکان پذیر است گو آنکه شناخت و معرفت صحیح افراد نیز مانند شناخت دیگر پدیده ها از راه های مختلفی چون آزمودن، تحقیق کردن و .. صورت می گیرد. انگیزه دوست یابی و گزینش دوست در افراد متفاوت است و به انگیز ه هایی همچون با هم نجوا کردن عشق و محبت، تسکین و آرامش، مشورت و نظرخواهی، خودآزمائی و اندازه گیری میزان مقبولیت خود در چشم انداز دیگران، سودای اقتصادی، سودای جسمی و جنسی، تکثیر نسل و ادامه حیات و .. صورت می گیرد. اما آنچه مسلم است ارتباطی پایدار و ماندنی است که بر اساس ارزش های جاودانه و کرامت انسانی استوار باشد و نه منافع فردی و یا منافعی حیوانی و خودخواهانه. ارتباط هائی پایدار و ماندنی هستند که بر اساس میثاق، احترام متقابل، گذشت و بزرگواری، از خود گذشتگی و خودفراموشی سرانجام بگیرد و نه بر اساس استثمار و بهره کشی، هر گاه در ارتباط ها بوی استثمار و بهره کشی به مشام برسد ارتباط های عاطفی همچون یخ ذوب و به سردی و حتی عداوت می گراید. هنگامی که افراد با یکدیگر میثاق دوستی و ارتباط عاطفی را در عالم معنا و در لوح خمیر انسانیت به امضاء رساندند لازم می آید که طرفین در جهت تحکیم پایه های آن، حقوق طرف مقابل و آدابی که شارع حکیم آنها را لازم دانسته است مراعات نمایند. ناگفته نماند که رابطه های دوستانه مراحل و مراتبی دارند که کاملترین آنها و بلکه محور همه ی رابطه ای دیگر، مرحله رابطه خالق و مخلوق است و این مرحله از رابطه دوستانه است که مراحل و مراتب دیگر روابط را معنادار، پایدار، عمیق و لذت بخش می نماید. اگر این مرحله از روابط محور قرار بگیرد سایر مراحل ارزشمند و جاودانه خواهند شد وگرنه روزی سرانجام به بن بست خواهند رسید. گوهر محبت و مهرورزی و مهرطلبی که خود از کمالات انسانی و بلکه مقدم و سازنده عنصر انسانیت اند باید از همان آغاز کودکی و حتی قبل از تولد کودک و قبل از شکل گیری بعد فیزیکی کودک توسط والدین پی ریزی شوند که چنین کاری به نوبه خود راه ها و شیوه ها و نگرش ها و بینش های بخصوصی را می طلبد و در این صورت است که ما می توانیم نتیجه مثبت آن را در دوران بزرگسالی کودکان نظاره گر باشیم. البته تمام این موارد زمانی تحقق پیدا می کنند که خود والدین رابطه دوستانه و فراخودی داشته باشند و به عبارت دیگر خانواده متعادل و موفق به حساب بیایند. و در پایان این مقاله باید از رابطه ای سخن برانیم که جداً باید محتاطانه انجام بگیرد یعنی رابطه دو جنس مخالف، زمانی این رابطه مقبول و پذیرفته است که به انگیزه ی هدف مقدس ازدواج صورت بگیرد آن هم در قالب و کادر معینی و محدود شده، و اگر انگیزه آن ازدواج نباشد باید به همان قالب ارائه شده ی شریعت بسنده کرد.

در تحقیق حاضر، تربیت جوانان از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و تکیه ی اصلی آن بر تبیین دیدگاه های دین مبین اسلام از جنبه های گوناگون بوده است. آیات کلام ا... مجید، روایات پیامبر اکرم ( ص) و ائمه معصومین ( ع) و آرای بزرگان دین، تزیین بخش قسمت های مختلف این تحقیق می باشد. در باب موضوع تربیت فرزندان و به طریق اولی، تربیت جوانان، بحث های بسیار متنوعی در بین ادیان و مکاتب مختلف صورت گرفته و دیدگاه های خیلی زیادی در این باره وجود دارد. ار آنجا که نگرش های دینی و نیز مکاتب روانشناسی، تأکید خود در پرورش جوانان را بر دوران کودکی و حتی دوران نوزادی قرار می دهند، عمده ی تحقیق حاضر نیز با توجه به این نگرش تدوین شده است. در فصل اول کلیات تحقیق، طرح کلی موضوع با سؤالات، فرضیات، روش تحقیق و سایر عناوین طرح، مورد تبیین قرار گرفته است. فصل دوم تحقیق؛ به تعریف لغوی و اصطلاحی تربیت و نظرات و دیدگاههای کلی و جزئی کارشناسان و دین اسلام درباره ی تعریف این واژه و اصطلاح اختصاص دارد. در فصل سوم؛ دوران جوانی و اهمیت خانواده در این امر از جوانب مختلف مورد بررسی قرار گرفته و تأثیر خانواده در جهت گیری شخصیت جوان، مورد تحلیل واقع شده است. در فصل چهارم؛ موضوع اصلی، تبیین نقش اساسی مادر در تربیت جوان، اهمیت تربیت دینی و توجه مادران به حضرت زهرا ( س) و سایر معصومین در باب تربیت فرزندان شان ، مورد بررسی واقع شده است. در نهایت در فصل آخر، به نتیجه گیری موضوع مورد نظر پرداخته شده و راهکارهایی در همین رابطه ارائه شده است. امید است تحقیق حاضر که حاصل یکسال تلاش و کوشش شبانه روزی این کمترین می باشد، با همه کاستی هایی که دارد مورد قبول اساتید محترم قرار گیرد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: فرزندان خودتان را به سه خصلت ادب کنید، دوستی پیامبرتان، دوستی خاندانش را و خواند قرآن را، چه آنکه حاملان قرآن در سایه خدایند روزی که جز او سایه ای نباشد. تربیت عبارت از پرورش کودک در تمامی نواحی وجود است، جهات وجودی یک کودک متعدد است بنابراین تربیت و پرورش بر حسب این جهات مختلف خواهد بود. 1-پرورش بدنی، برای آنکه کودک سالم و نیرومند باشد و بتواند در مقابل بیماریها مقاومت نماید. 2-پرورش عقلی، تا سطح تفکر و ادراک کودک بالا رفته و نسبت به اشیاء و امور دارای رأی صحیح و نظر عمیق و توانایی بر استدلال منطقی شود. 3-پرورش اخلاقی تا کودک به فضایل آراسته شود و دارای ارده ای قوی گردد. 4-ضرورت تربیت برای خود کمتر از ضرورت غذا برای جسم نیست؛ همانطوریکه حفظ و بقاء حیات انسان به غذا و خوراک بستگی دارد همینگونه تربیت نیز، ضامن نوعی از حیات و زندگی است و زندگی بارور و سالمی را برای انسان فراهم می سازد. تأثیر خانه و خانواده در این راستا نامحدود است و می توان گفت که پایه های تربیتی خود در خانه نهاده است چون محیط خانه با فضایی که ایجاد استقرار روانی در کودک می نماید و با وسایلی که نیازمندی های روانی او را تأمین می کنند و فرصتی که برای ارضاء تمایلات و جنبشها و غرائز کودک فراهم می سازد همگی آنها در طرز رشد او مؤثر است. در جهان بینی اسلام، خانواده گروهی متشکل از افراد است که دارای شخصیت مدنی، حقوقی است که بر اساس نکاح ( عقدی که ارتباط یا مشروعیت ارتباط زن و مرد را معین می سازد) پدید می آید. در امر ازدواج و تشکیل خانواده در جوامع گوناگون، اهداف و انگیزه های زیادی مطرح بوده است. مثل میل به داشتن فرزند، نیاز اقتصاد، عشق و در اسلام اهداف از دواج متعدد است از جمله: پاسخ به ندای غریزه و فطرت، ایجاد کانون آرامش برای دو همسر، داشتن فرزند و تربیت کودکان و نوجوانانی صالح و سالم و نیکوکار، حفظ عفت و پاکدامنی. اجرای سنت رسول صلی الله علیه و آه وسلم، تأمین سلامت جسم و روان و برقراری تعادل در وجود آدمی، کمک به تکامل و رشد یکدیگر. بنابراین، اهمیت مسئله تعلیم و تربیت در رابطه با خوشبختی و با شقاوت نهایی انسان بسیار واضح و روشن است آنچه که قابل توجه و دقت است اینکه بدانیم تربیت صحیح و ثمربخش تا حدود زیادی در گرو این است که پدران و مادران از ابتدای کودکی فرزندان خود و حتی قبل از تولد آنان به این مهم توجه داشته و نهایت سعی و تلاش خود را در جهت تربیت اولادی صالح به کار برند.

در این تحقیق با تعریف شیعه ( لغوی، اصطلاحی و از نظر قرآن و سنت) به بررسی حقیقت شیعه پرداخته و سپس به تاریخ پیدایش شیعه در ایران توجه شده و برای رسیدن به این اهداف به بررسی تشیع از قرن اول هجری قمری تا سقوط حکومت قاجاریه پرداخته که خلاصه آن عبارتند از: قرن اول: حکومت طاهریان در هرات و فتح ایران توسط مسلمین قرن دوم: حکومت امویان، ظهور تشیع، حکومت عباسیان قرن سوم: عباسیان، حضور امام رضا ( ع) در ایران، مهاجرت سادات به ایران، حکومت علویان در طبرستان... قرن چهارم: ادامه حکومت علویان در طبرستان، نواحی شیعه نشینی، فعالیتهای علمی شیعه در عصر آل بویه. قرن پنجم: حکومت سلجوقیان و تشیع قرن ششم: تشیع اثنی عشری قرن هفتم: مغول ها و گسترش تشیع قرن هشتم و نهم: ادامه گسترش تشیع قرن دهم و یازدهم: صفویه ( اقتدار تشیع) قرن دوازدهم تا سقوط حکومت قاجاریه: ایران مرکز تشیع در جهان و در انتها به بررسی مهم ترین عوامل نفوذ در ایران و نیز به ذکر خدمات متقابل ایران و تشیع پرداخته شده است.

کسی نامد از آن جهان که پرسم از وی احوال مسافرین دنیا چون شد حضرت علی ( ع) می فرماید: «ایها الناس، کل امری لاق ما یسر منه فی فراره. العجل مساق النفس و الهرب منه موافاته. کم اطردط الایام ابحثها ان مکنون هدالامر، فابی الله الا اخفئاه. هیهات! علم مخزون!» ای مردم هر کس از مرگ بگریزد، به هنگام فرار آن را خواهد دید اجل سرآمد زندگی و فرار از مرگ رسیدن به آن است، چه روزگارانی که در پی راز نهفته اش بودم اما خواست خداوند جز پنهان ماندن آن نبود، هیهات! که این علمی پنهان است! در زندگی و جهان ما فقط یک حقیقت قابل تأمل وجود دارد و آن هم مرگ است. با تمام اختلافاتی که در میان مردم جهان هست و با همه اختلاف مسیرها و روش هایی که دارند از هر کجا و هر نقطه شروع کنند بالاخره در یک جا به هم می رسند آن نقطه مرگ و پایان این زندگی است. آیا انسان پس از مرگ یکباره وارد عالم قیامت می شود و کارش یکسره می گردد و یا انسان در فاصله مرگ و قیامت یک عالمی خاص را طی می کند و هنگامی که قیامت به پا شد وارد عالم قیامت می گردد؟ مطابق آنچه از قرآن کریم و اخبار و روایات متواتر و غیر قابل انکاری که از رسول خدا و ائمه اطهار سیده است استفاده می شود هیچ کس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت کبری نمی شود زیرا قیامت کبری مقارن است با یک سلسله انقلاب ها و دگرگونی های کلی در همه موجودات زمینی و آسمانی که سراغ داریم یعنی کوه ها، دریاها، ماه و خورشید، ستارگان، کهکشان ها. هنگام قیامت کبری هیچ چیز در وضع موجود باقی نمی ماند بعلاوه در قیامت کبری اولین و آخرین جمع می شوند و ما می بینیم که هنوز نظام جهان برقرار است و شاید میلیون ها و بلکه میلیاردها سال دیگر نیز برقرار باشد و میلیاردها و میلیاردها انسان دیگر بعد از این بیایند. زندگی پس از مرگ پیش از وقوع رستاخیز در اصطلاح قرآن و دین همان زندگی برزخی است. برزخ در لغت عرب به معنی حایل و فاصله است این بخش از زندگی حد فاصل دنیوی و اخروی است. اگر چه منظور از قبر در اکثر موارد همان برزخ است ولی با این همه ارتباط خاصی بین قبر خاکی و قبر برزخی یعنی بین روح انسان در برزخ و بین بدن مادی او در قبر خاکی وجود دارد. آنچه از ظاهر قبر نمایان است بیش از یک محوطه کم طول و عرض نیست که فقط به اندازه قد و قامت یک انسان ایستاده از سطح زمین به داخل قبر فرو می برند و سقف آن عبارت از یک سنگ خواهد بود آن هم برای آنکه موقع ریختن خاک به داخل قبر خاک داخل نشود. دلایل قرآن بر وجود عالم برزخ وجود دارد و حدود 15 آیه دلالت بر وجود عالم برزخ دارد. اولین حادثه ای که بعد از مرگ انجام می گیرد سئوال و فشاری است که در قبر واقع می گردد. از جمله چیزهایی که بایستی به آن اعتقاد داشت « سئوال منکر و نکیر فی القبر حق» است. قشار قبر همگانی است و فشار قبر در بدن اصلی است و فشار قبر ثواب و عتاب آن مال جمیع مسلمانان است و کم اتفاق می افتد کسی فشار قبر نداشته باشد. سئوال ملائکه برای همه کس حتمی است کسی باقی نمی ماند در شرق و غرب و دریا و خشکی که از سئوال ملائکه « منکر و نکیر» در امان باشد. خداوند دو نوع مجازات دارد، مجازات های تربیتی و مجازات های پاکسازی و استیصال. برهوت مانند وادی السلام جایگاه ارواح پس از مرگ است با این تفاوت که جایگاه ارواح مؤمنین وادی السلام و جایگاه ارواح کفار، مشرکین و منافین در برهوت است. کلید واژه: برزخ.

بخش اول تحقیق که شامل چهار فصل می شود ، ابتدا با ضرورت شناخت معروف و منکر شروع شده، سپس معنای منکر که از نظر لغوی و اصطلاحی مورد بررسی قرار گرفته و بعد جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در قرآن، سنت، مکتب انبیاء و سخنان بزرگان دین و همچنین از دیدگاه عقل بررسی شده است. فصل چهارم با اهمیت امر به معروف و نهی از منکر شروع می شود. بخش دوم به سه فصل شامل آثار، پیامدها و بهانه های تارکان امر به معروف و نهی از منکر اختصاص یافته و برقراری عدالت اجتماعی، سازندگی اجتماعی، استواری نظام اسلامی) از نظر سیاسی ( جلو گیری از تهاجم فرهنگی، همگانی شدن امر به معروف و نهی از منکر، امنیت، قدرتمندی مؤمنان و...) از لحاظ اقتصادی ( بهبود وضع اقتصادی فرد و اجتماع،فقر زدائی فردی و اجتماعی، ترویج فرهنگ قناعت، افزایش بیت المال مسلمین، پاکیزگی کسب و کار حلال بودن کسب و کار و...) از نظر معنوی ( نجات از قهر خدا، بهره مند بودن از الطاف خداوند، شرکت در همه ثوابها، خشنودی خداوند، فلاح و رستگاری، رهایی از دورزخ و....) و در نهایت از لحاظ فردی ( در پی داشتن سلامتی دین ودنیا و نصرت الهی) پرداخته است. همچنین در این فصل از انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از ثمرات مهم و نتایج باارزش اصل مسلم امر به معروف و نهی از منکر در جنبه های سیاسی و حکومتی آن یاد شده است. فصل دوم با پیامدهای ترک امر به معروف و نهی از منکر شروع می شود . این پیامدها به دو بخش فردی و اجتماعی تقسیم می شود که این دو نیز هر کدام دارای پیامدهای فرهنگی ، اقتصادی، سیاسی، تربیتی و... می باشندکه ذیلأ فقط به ذکر برخی از مهمترین پیامدهای آن بسنده خواهیم کرد. پیامدهای فردی ترک امر به معروف و نهی از منکر ( تضعیف ایمان، شرک در گناه، محرومیت از سعادت و حیاط راستین، غضب الهی، سکوت در برابر گناه و...) پیامدهای اجتماعی( شیوع مفاسد اجتماعی و تبدیل منکر به معروف، عقوبت الهی ، غفلت از دشمن، تفرقه و...) پیامدهای اقتصادی( ربا، احتکار کم فروشی، رشوه دادن و رشوه گرفتن و...) پیامدهای سیاسی( پذیرفتن طا غوتها و رهبری نا اهلان،پذیرفتن عوامل بیگانه، مداهنه و سازش و...) پیامدهای تربیتی و خانوادگی( بی توجهی به فرزندان ، بی توجهی به همسر، مهریه های زیاد، توقع نا بجا از همسر و...) فصل سوم به توجیهات و بهانهجویی های تارکان امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و علل و عوامل بی تفاوتی و بی اعتنایی به مسئولیتهای اجتماعی این گروه به دو فرضیه الهی اختصاص یافته است . ترس از ضررهای مالی و جانی، ضعف غیرت دینی، انحراف فکری، بی اثر پنداشتن امر و نهی، خودسازی، روحیه سازشکاری ، حفظ آبروی خود ( اعتراض نکردن در مقابل منکرات توسط برخی افراد جهت حفظ شخصیت) طمعکاری( سکوت در برابر منکرات به طمع مال و هدیه) قلمداد کردن امر به معروف و نهی از منکر به عنوان خلاف آزادی همه اینها مواردی است که به عنوان تو جیهات افراد بهانه جو و بی تفاوت در جهت ترک امر به معروف و نهی از منکر مورد استفاده قرار می گیرد. در بخش پایانی تحقیق ابتدا نتایج حاصل از تحقیق آورده شده و سپس پیشنهادهایی ارائه گردیده که امید است در جهت اصلاح جامعه و ایجاد زمینه جهت ظهور حضرت بقیه الله الاعظم – امام زمان(ع) روحی و ارواح العالمین له الفداء مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.