جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق « عبادت در قرآن» می باشد که هدف از انتخاب این موضوع آشنایی با ماهیت عبادت و چگونگی بهره مندی از آن می باشد. چرا که « عبادت» یکی از امور عبادی بسیار مهم و موثر در زندگی فردی و اجتماعی انسان می باشد. تحقیقی که تهیه و تدوین شده با موضوع عبادت در قرآن در سه بخش گردآوری و تنظیم گردیده است و هر بخش دارای چند فصل می باشد. بخش اول: مفهوم عبد، عبادت وعبودیت، مورد بررسی قرارگرفته است. در این زمینه به آیاتی از قرآن استناد شده تا صورتی از چهره بنده، در ذهن خواننده مجسم گردد و نیز با حقیقت بندگی تا حدودی آشنا شود و بتواند در مسیر رسیدن به خالق خویش قدمی بردارد. بخش دوم به ارکان عبادت و ویژگی های عبد و معبود می پردازد و ارتباط هر دو را نیز بیان نموده است تا بدین وسیله انسان به قرب الهی برسد و به اسماء حسنی متّصل شود. بخش سوم: شیوه های عبادت موجودات مورد بررسی قرار گرفته است تا یادآوری برای انسان باشد که تمامی موجودات جهان؛ اطاعت بی چون و چرایی در برابر خداوند متعال دارند و هرکدام به نحوی مراتب فروتنی خود را به مقام ربوبی ابراز می کنند. در این نوشتار سعی شده بیشتر در تأیید مطالب از کتاب انسان ساز، قرآن و تفاسیر استفاده گردد تا صحت نوشته ها پیرامون این مبحث برای هر انسان بیدار دلی به تأیید برسد. امید است توانسته باشیم در راستای این امر مهم گامی هر چند کوچک برداریم. نوشته حاضر جهت کشف حقایق بیشتر برای خواننده، بنیادی است و به شیوه ی کتابخانه ای به دسته بندی مطالب می پردازد. که با در نظر گرفتن موضوع دینی و وحیانی، به روش تحلیلی، توصیفی و کشف علت ها جهت رسیدن به معلول ها در مسیر اهداف نگارش گام برمی دارد. از نتایج تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1 اگر انسان، خالقیت خداوند را دریافت و آگاهی خدا را نسبت به همه شؤون زندگی و جهان پذیرفت؛ آنگاه به بهترین کمال خود می رسد. که همان عبودیت انسان برای خداست. 2 آنچه انسان از اسرار این عالم می داند، در برابر آنچه نمی داند؛ همانند قطره ای در برابر دریا و ذره ای در مقابل کوهی عظیم می باشد. در واقع ما تسبیح، حمد و سجده موجودات را، نمی شنویم زیرا آنچه را که می شنویم تنها کلمه ای از یک کتاب بزرگ است و آنچه را درک می کنیم به قدری ناچیز است که به حساب نمی آید. 3 گیاهان با سجده خود، در حقیقت فرمان حق تعالی را اطاعت می نمایند و از آن امتناع نمی ورزند. 4 تمام موجودات جهان به نحو خاصی، مراتب فروتنی و تذلل خود را برای عالی ترین مظهر، که مقام ربوبی است ابراز می نمایند. 5 عبادت و پرستش خدای یکتا و ترک پرستش هر موجود دیگر، یکی از اصول تعلیمات پیامبران الهی است، تعلیمات هیچ پیامبری از عبادت خالی نبوده است. چنان که می دانیم در دین اسلام، عبادت سرلوحه همه تعلیمات است.

عبادت در قرآن و سنت عبادت یعنی اینکه انسان خود را به خضوع و بندگی وادار کند، توجهش را به سوی خدا متوجه نماید تا به سعادت و زندگی جاویدان برسد و به اصلاح و تهذیب نفس بپردازد. و هدف کلی این پایان نامه تبیین و بررسی چگونگی عبادت از دیدگاه قرآن و سنت است و هدف جزئی آن شناسایی جایگاه، فلسفه، شیوه ها، آثار، آداب، راه های ترویج، چگونگی از بین بردن عوامل و موانع عبادت، بیان عواقب ترک عبادت و آثار رواج این امر مقدس می باشد. در بخش اول فصل اول معنای عبادت را بیان کردیم که به شانزده معنی و مفهوم این واژه پرداختیم سپس در نتیجه عبادت خواه به معنی بندگی، پرستش یا اطاعت باشد تمام آن سراسر مخصوص خداست. و عبادت غیر خدا، خواه برای شیطان، جن، بت، خلاصه عبادت و کرنش برای طاغوت منفور و ممنوع است. و در فصل دوم غرض از خلق کردن جن و انس پرستش خداست و انسان همیشه نیازمند به خداست. و در فصل سوم اینکه فلسفه عبادت چیست؟ و اینکه چرا باید خداوند را عبادت کنیم و آیا خدا به عبادت ما نیاز دارد یا نه. در بخش دوم فصل اول شرایط و ویژگی های عبادت بیان شد که از جمله شرایط و ویژگی های عبادت: شناخت خدا روزی حلال حضور قلب و طهارت و ... می باشد. و در فصل دوم ترویج و آثار عبادت به کار برده شده از جمله ترویج آن نیاز به استدلال های عقلی، لذت و شیرینی عبادت، از بین بردن عوامل بی رغبتی می باشد از جمله آثار دنیوی 1. خداترسی 2. سلامت جسم و جان 3. مصونیت در برابر گناه 4. بی نیازی از مردم 5. کامروایی و خوشبختی و ... می باشد. و آثار اخروی 1. آسایش قبر 2. انیس در قبر 3. ایمنی در محشر و ... می باشد. و در بخش سوم فصل اول آداب عبادت بیان شده از جمله آداب عبادت: 1. تفکر در کار خدا 2. آموختن دانش 3. عبادت مخفیانه و ... می باشد و در فصل دوم پیامدهای ترک عبادت بیان شده که سرپیچی از دستورات خداوند همه زیان های دنیوی دارد و هم زیان های اخروی. زیان های دنیوی از آن جمله: 1. قساوت قلب 2. خودفراموشی و ... را در بر دارد و اما زیان های اخروی: 1. عذاب برزخی 2. رسوایی محشر 3. ورود به دوزخ می باشد. و روش تحقیق من در این پژوهش به قصد رسیدن به وضع بهتر ( توسعه ای) و بر اساس راهبرد این تحقیق توصیفی و تحلیلی است و بر اساس روش کتابخانه ای است و به اعتبار موضوع تحقیق دینی می باشد و به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است و به اعتبار ماهیت موردی و تحلیلی است.

ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن و سنت از بدیهیّات فقه اسلامی است که تا پیش از زیادتی کشف حجاب در فرهنگ غرب، در کشورهای اسلامی به عنوان یک حکم ضروری نزد همه مسلمین پذیرفته شده و تنها در حدود پوشش میان فقها اختلاف نظر بود، امام پس از این دوره که تقریبا آغاز آن در ایران پس از انقلاب مشروطیت می باشد برخی سعی نموده اند که با قرائت های مختلف از متون دینی یا طرح شبهات مختلفی مبانی دینی و تئوری حجاب را مورد هجوم قرار دهند. لذا پژوهنده در این مقام سعی دارد تا با استفاده از آیات کلیدی حجاب و تفاسیر معروف و لغتنامه های معتبر و نیز کتب فقهی قدیم و جدید و مطالعه آثا معاصری که پیرامون مسئله حجاب نوشته شده است به تبیین ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن، فقه و سنت بپردازد. در فصل اول، پس از تعریف حجاب سعی نموده ایم تا ریشه های حجاب را در فطرت آدمی جستجو کرده و اثبات کنیم، تسلیم در برابر حکم حجاب ثمره شناخت انسان از خود و شارع حکیم و بی نیاز است. در فصل دوم تاریخچه مختصری از حجاب در آیین ها و سرزمین های مختلف بیان شده است. در فصل سوم به ضرورت حجاب از دیدگاه قرآن از مسیر بررسی آیات حجاب پرداخته ایم. در فصل چهارم، با بیان نظریات مختلف فقهی در حدود پوشش، نظر مشهور امامیه در وجوب ستر همه بدن به جز صورت و دو دست تا مچ بیان شده و نیز حدود پوشش زن در نماز و تفاوت آن با پوشش بانوان در برابر غیر محرم و چگونگی پوشش بانوان در برابر محرم با نگاهی به دستورات اخلاقی آن و نیز تفاوت حجاب زنان سالخورده با اشاره به آیه 60 سوره نور و در انتها به اختلاف فقها در میزان جواز کشف حجاب در برابر خواستگار که در احدیث به آن اشاره شده، بیان شده است. در فصول بعدی ( پنجم تا هشتم) پس از بیان ضرورت حجاب از منظر عقل و جامعه شناسی و روانشناسی به برخی از شبهات پیرامون حجاب پاسخ گفته شده است.

چکیده

موضوع این پایان نامه « موانع تبلیغ پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) » است. و هدف از طرح آن تبیین مشکلاتی است که پیامبراکرم(صلی اللّه علیه و آله) در طول دوران دعوت خود با آن روبرو بوده است. به منظور آشنایی هرچه بیشتر مسلمانان بویژه مبلغان دین با زحمات طاقت فرسا و جانفشانی هایی که رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) برای آبیاری و رشد شجرة طیبة اسلام و تبلیغ آن متحمل شدند این موضوع انتخاب شد تا از یک سو مبلغان و طلاب با مرارتهایی که ممکن است بر سر راه تبلیغ آن ها نمایان شود آشنا شده و با تأسی به پیامبر خود، محکم و استوار در این راه گام برداشته و از تلخی ها و سختی ها نهراسند و از دیگر سو با روشهای تبلیغی پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) در مقابله با افراد لجوج، متکبر، متعصب، مال اندوز و... آشنا شوند و در این راستا صبر و تحمل وجودی خویش را بالا برده و جز رضای خداوند و تبلیغ دین او دغدغه ای نداشته باشند. نیز آشنایی بیشتر ما مسلمانان با زحمات پیامبر اکرم و قدرشناسی از ایشان و کوشش در راه حفظ دین خود و تبلیغ آن به عنوان سپاس از پیامبر از دیگر اهداف این رساله می باشد. این پژوهش به بیان مشکلات و موانعی می پردازد که پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) از ابتدای بعثت تا پایان عمر مبارکشان با آنها در راه تبیین وتبلیغ حقایق دین و دعوت به توحید و یکتاپرستی مواجه بودند. گاه این مشکلات از ناحیه باورهای مخاطبان مشرکان و اهل کتاب بوده است. از جملة باورهای مشرکان می توان به پرستش اجرام سماوی و اعتقاد به اینکه ملائکه دختران خدایند اشاره نمود همانگونه که اهل کتاب معتقد به داشتن فرزند برای خداوند بودند. این باورها در طی سالیان در ذهن و فکر و روح مردم رسوخ کرده بود و زدودن آنها کاری بس سخت و طاقت فرسا بود که می بایست پیامبر اکرم(صلّی اللّه علیه و آله) آن را به عهده گرفته و به نبرد با آنها بر خیزد. و گاه این مشکلات به صورت موانع عملی بر سر راه رسالت نمایان می شد، موانع عملی خود به موانع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... تقسیم می گردد. موانع اجتماعی همانند استهزاء کردن پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) ، تهمت زدن، ساحر خواندن و ابتر نامیدن ایشان و... می شود. آنان هنگامی که از این تهمت زدن ها خسته و ناامید می شدند و هیچ تأثیری در راه و روش پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) مشاهده نمی کردند شروع به رساندن آزارهای جسمی به ایشان و پیروانشان می کردند و حتی از اقدام به قتل هم هراسی به خود راه نمی دادند. مشکلات سیاسی نیز که از سوی مشرکان و اهل کتاب برای ایشان ایجاد می شد در خور توجه است. از جمله این که ثروتمندان و قدرتمندان قریش انواع پیشنهادها و تطمیع‎ها را به ایشان می کردند ولی رسول اکرم(صلّی اللّه علیه و آله) با کمال قدرت آنها را رد می نمود. از میان همه موانعی که دشمنان اسلام برای پیامبر عظیم الشأن ایجاد می کردند، مانع تراشی های منافقین از همه سخت تر بود زیرا آنان در ظاهر مسلمان بودند ولی در باطن کفر می ورزیدند امّا پیامبر اکرم(صلّی اللّه علیه و آله) که مأمور به ظاهر بودند هیچ اقدامی علیه منافقان کوردل مدینه نمی توانستند انجام دهند. نیز مشکلاتی که یهود و نصاری ایجاد می کردند بیشتر دل انسان را به درد می آورد، زیرا در کتابهایشان ظهور پیامبر آخرالزمان مژده داده شده بود و آنان در انتظار آمدن وی به سرزمین یثرب کوچ کرده بودند ولی با وجود این به سنگ اندازی در راه تبلیغ ایشان می پرداختند. ریشه این همه عناد و دشمنی را می توان در اخلاقیات ویژه این دشمنان جستجو کرد زیرا این کبر و حسد و لجاجت و تعصب است که انسان را از دیدن حقایق باز می دارد و دیده دل را کور می سازد. در عین حال از هیچ کوششی برای خاموش کردن شعلة این رسالت فروگذار نکردند و در ایجاد موانع اقتصادی مانند تبعید پیامبر(صلّی اللّه علیه و آله) و یارانش به شعب ابی طالب، نهایت سعی و تلاش خویش را به کار بستند. درس کلی این تحقیق جنگیدن با مشکلات و سختی ها و از پا ننشستن تا دم مرگ است همچنان که پیامبر اکرم(صلّی اللّه علیه و آله) اینگونه زیست. منابعی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است علاوه بر قرآن به عنوان اصلی ترین و معتبرترین منبع و نیز نهج البلاغه عبارتند از: کتب تفسیر مانند المیزان فی تفسیر القرآن، تألیف علامه محمدحسین طباطبایی، تفسیر مجمع البیان تألیف ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی، تفسیر راهنما، تألیف اکبر هاشمی رفسنجانی، تفسیر نمونه تألیف ناصر مکارم شیرازی، تفسیر کشّاف تألیف زمخشری و دیگر تفاسیر معتبر. کتابهای تاریخی مانند السیرة النبویة ابن هشام و تاریخ طبری، محمدبن جریر طبری و دیگر کتب تاریخی منابع روایی مانند: الکافی، کلینی وبحارالانوار علامه محمدباقر مجلسی و... روش این تحقیق بر اساس هدف کاربردی و توسعه ای و به اعتبار ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای بوده است به این گونه که با مراجعه به کتابها و منابع مورد نظر و فیش برداری و موضوع بندی اقدام به تنظیم و تحلیل آن می کردم. کلید واژه های این تحقیق عبارتند از: پیامبراکرم(ص) تبلیغ ،موانع تبلیغ ،خرافات، جاهلیت، منافقان

یکی از اوصاف اهل ایمان و تقوا که نشانه رشد و تعالی خواهد شد و مورد تأکید آیات و روایات قرار گرفته و از اهمیت بسزایی برخوردار است صبر می باشد. در این نوشتار تلاش خواهد شد تا صبر را در قرآن و روایات مورد بررسی قرار داده، راه های کسب صبر و پیامدهای آن را در جامعه بیان نماید. این پژوهش در چهار بخش تدوین شده است: در بخش اول معنا و فلسفه صبر بیان گردیده است که تعریف، حقیقت و اقسام صبر فصل های آن می باشد. صبر از نظر لغت به معنی حبس و بازداری و نگاهداری است و حقیقت صبر در احادیث اهل بیت عصمت بیانگر عظمت و اصالت و سازندگی صبر است چندانکه در برخی از روایات از صبر تعبیر به رکن و دیانت و شریعت شده است. صبر وقتی پسندیده است که در برابر بلا و پیشامدی که انسان به هیچ وجه قادر به از میان برداشتن آن نباشد و راه گریزی از آن برایش وجود نداشته باشد اما اگر بتواند آن را از میان بردارد یا خود را از آن رهایی بخشد دیگر صبر معنی ندارد. روایات صبر را در چند مقام مورد ملاحظه قرار داده اند : صبردر مقام اطاعت خداوند، صبر نزد مصیبت ، صبر از معصیت که به طور کامل به آن پرداخته شده است. بخش دوم به بررسی ره آورد صبر که عبارتند از : 1- پایداری و پیروزی 2- توجه و اتکا بیشتر به خدا 3- بروز خصلت های نیک 4- پیدایش روحیه شکست ناپذیر و راه های کسب ان مانند : نماز استرجاع، اندیشه و عبرت پرداخته است، و در بخش سوم بی صبری و راه های درمان آن بیان شده است. و در بخش چهارم اسوه های صبر که فصل اول به انبیاء و ائمه اطهار و فصل دوم به علمای اعلام پرداخته شده است. در پایان نیز بعد از پیشنهادات و نتیجه گیری و احادیثی پیرامون صبر و بررسی آیات پیرامون صبر در قرآن بیان شده است تا خواننده را با فضای آیات و روایات آگاه نموده و روح حیات و نفخه زندگی و هوای اصیل آن را حس نماید.

موضوع تحقیقی که در پیش رو دارید « جایگاه صبر در قرآن و سنت، ریشه ها، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد. صبر به معنای خویشتن داری و بازداشتن نفس بر چیزی است که عقل و شرع آن را شایسته و سزاوار بدانند یا از چیزی که شرع و عقل آن را نهی کند. همچنین صبر را خویشتن داری در ضرر جانی و مالی می گویند و ضد آن بی تابی و جزع و فزع است. بردباری، اهرمی است که بزرگ ترین مشکلات را به آسانی و با نتیجه گیری صد در صد مثبت بر طرف می سازد و تنها راه ثمر بخش برای شناخت مفهوم صبر، مراجعه به قرآن کریم و احادیث شریفه می باشد. برای پیشرفت و پیروزی بر مشکلات، دو رکن اساسی؛ پایگاه نیرومند درونی و تکیه گاه محکم برونی لازم است که در قرآن به این دو رکن با تعبیر « صبر» و « صلوه» اشاره شده است. صبر، آن حالت استقامت و شکیبایی در جبهه ی مشکلات است و نماز پیوندی است با خدا و وسیله ی ارتباطی با این تکیه گاه محکم است. صبوری هر چند بسیار مشکل است،لیکن با معجونی از علم و عمل دست یافتنی است؛ در مرحله ی علم، انگیزه ی دین تقویت می شود و در مرحله ی عمل، علاوه بر تقویت انگیزه ی دین، انگیزه ی هوی نیز تضعیف می شود و به این ترتیب انسان به مقام صبر دست می یابد.

تحقیقی که در پیش رو دارید، « شکر نعمت از دیدگاه قرآن و سنت و تأثیر فردی و اجتماعی آن» می باشد. یکی از مهم ترین واجبات فراموش شده، شکر نعمت است. کمتر کسی وجود دارد که این مقوله را بر خود فرض بداند و نسبت به عدم انجامش خود را مقصر شمارد. در صورتی که یکی از راه های مهم تحصیل رضای خداوند، دارا بودن روحیه قدردانی و شکرگزاری از نعمت های الهی است. شکر فقط، گفن الحمدلله نیست، بلکه این یکی از مراحل سه گانه شکر است. شکر قلبی ( که همان توجه و شناخت منعم است) و شکر عملی ( یعنی استفاده از نعمت ها در همان مسیری که به خاطر آن آفریده شده اند.) مراحل بعدی شکر می باشند که اگر این سه مرحله با هم محقق شود ، شکر حقیقی صورت گرفته است. کسانی در زندگی موفق هستند و احساس خوشبختی می کنند که به طور قلبی، انسان های راضی و شاکر باشند و با زبان ، هم معترف به این نعمت های بی شمار الهی باشند؛ ولی کسانی که نعمت های ارزشمند خداوند را نمی بینند و یا آن را انکار می کنند؛ دچار کفران نعمت شده اند، نه تنها در زندگی موفق نیستند و احساس خوشبختی نمی کنند، بلکه پیوسته احساس کمبود و نداشتن امکانات می کنند که این، حالت بسیار آزار دهنده ای برای انسان ها است.

این نوشته به شکر نعمت در قرآن و روایات و آثار فردی و اجتماعی آن نظر دارد. که ابتدا باید بدانیم نعمت ها کدام اند تا با شناسایی آن ها بتوانیم شکرشان را بجا آوریم. نعمت ها به دو دسته معنوی و مادی تقسیم می شوند : 1- نعمت معنوی : دین، قرآن، تشریح احکام، ولایت و امامت و ... 2- نعمت مادی : خورشید و ماه و شب و روز، غذاهای پاکیزه و ... البته وقتی نعمت گفته می شود که در راه سعادت و به رنگ ولایت الهیه درآمده و انسان را به سوی خدا نزدیک کند. معنای شکر، سپاس داشتن، به یادآوردن و تصور نعمت و اظهار نمودن آن است. شکر دارای فضیلت و مراتبی است. فضیلت آن این است که از ماده ی شکر در قرآن 73 مرتبه آمده و خداوند متعال خود را شکور خوانده است و از آیات و روایات فهمیده می شود، بهره گیری از آیات الهی، جلب رضا و خوشنودی، فزونی نعمت، زیور بی نیازی و ... از سپاس گزاری بدست می آید. برترین مرحله ی شکر، اعتراف به عجز از شکر است. شکر از سه عنصر علم و حال و عمل تشکیل می شود، علم همان ریشه ی شکر است که بوجود آورنده ی حال است و حال، عمل را به ارمغان می آورد، موانع شکر عبارتند از : غفلت از یاد خدا، فراموشی از زوال پذبری زندگی، محبت دنیا، رفاه و آسایش بسیار و ... می باشد. کفران نعمت که نقطه ی مقابل شکر است، آثاری از جمله : زوال نعمت، عذاب، دوری از معرفت الله را به همراه دارد، شکر نعمت آثارش عبارتند از : فزونی نعمت، نجات از قهر و عذاب، هدایت، جلب رضا و خوشنودی، محبت خدا و ... می باشد. و در پایان مطلب به راهکارهایی در زمینه ی تحصیل شکرگزاری که تفمر درنعمت ها، در مادیات به پایین تر از خود نگاه کردن و بررسی پیامدهای شکر و کفران نعمت و ... می باشد پرداخته شده است.

موضوع پژوهش حاضر نگاهی است به شناخت جایگاه انسان درقرآن کریم. هدف کلی این تحقیق،تبیین همه جانبة جایگاه فردی و اجتماعی انسان درقرآن مجید می باشد.و اهداف ویژه آن عبارتند از: بررسی جایگاه انسان در دیدگاههای مختلف،معرفی قرآن به عنوان بهترین دیدگاهها در مورد انسان،آشنا نمودن جامعه قرآنی به جایگاه انسان و ایجاد انگیزه برای حرکت جامعه به سوی رساندن انسان به جایگاه واقعی اش می باشد. این پایان نامه، از چهار فصل تشکیل شده است که درفصل اول،دیدگاههای گوناگون درباره انسان وجایگاهش به صورت اجمالی بیان و مورد نقدو بررسی قرار می گیرد.فصل دوم به بررسی دیدگاه قرآن دربارة جایگاه فردی و اجتماعی انسان پرداخته شده است. ودرفصل سوم عوامل و موانع رسیدن به جایگاه انسانی تبیین شده است. وفصل چهارم مبیّن آثار رسیدن به جایگاه انسانی می باشد ودرانتهای پایان نامه نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات، بیان می شود. منابع مورد استفاده دراین تحقیق،متون قرآنی وتألیفات اندیشمندان شیعی است که با استفاده ازروش تحقیق بنیادی،که به توصیف جایگاه انسان پرداخته می شود.وازمجموع بررسیهای صورت گرفته چنین بدست می آید:جایگاه انسان درعصرحاضرامروز متفاوت ازجایگاه انسان در قرآن می باشد.قرآن بهترین جایگاه رابرای انسان مدنظر قرارداده که می تواندبادست خویش، خودواجتماع راتغییردهدوبرترازسایرموجودات درعالم هستی باشد.واینکه انسان از اقتصاد،سیاست، فرهنگ،خانواده جدا نیست و هر کدام از موارد مذکور از اهمیت بسزایی برخوردارند. انسان می تواند اجتماع را به عنوان وسیله ای برای رسیدن به جایگاه انسانی قرار دهد. و برای دستیابی در این راه، از هر چیزی که در این دنیا موجود می باشد می تواند بهره برداری کافی را نماید. انسان باید از موانعی که برسر راه او موجود می باشد،دوری نماید.