جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش آشنایی بیشتر با اندیشه های افلاطون و افلوطین و همچنین شناخت بهتر ایده خیر و واحد و نیز ارتباطی که با عالم پیدا می کنند و مهمتر از آن کشف رابطه ای که ایده خیر و واحد می توانند با خدا داشته باشند. روش پژوهش : مطالعه آثار این دو فیلسوف بزرگ و تعمق در نظرات آنان و همچنین مطالعه کتب و نوشته هایی که در این زمینه تحقیق کرده اند. این پژوهش به صورت مقایسه ای طرح شده است و در آن سعی شده که همگام با نظریه ها و نوشته های دو فیلسوف، به صورت مستند پیش رفته و اندیشه های آنان در رابطه با موضوع مورد بررسی قرار گیرند. نتیجه آن که اگر از یک سلسله تفاوتهایی که به نوع اندیشه و فرهنگ زمانه هر دو فیلسوف مربوط می شود، بگذریم، ایده خیر و واحد بسیار به هم نزدیکند و شباهت اساسی و ریشه ای دارند ( اگرچه در جزئیات متفاوتند ) و همچنین بسیار به خدای دینی و صفات آن نزدیکند به گونه ای که گاهی اوقات از ویژگی های یکسانی برخوردارند.

چکیده (فارسی): چکیده یکی از مهم ترین موضوعات مطرح شده در معارف بشری و الهی«انسان کامل» می باشد. نظر به اهمیت این موضوع در طول تاریخ پژوهش های متعددی پیرامون آن صورت گرفته است. مسأله انسان کامل همواره در آراء و افکار فیلسوفان مهم بوده و جایگاه بسیار والایی داشته است. اگرچه در آثار فلاسفه اعم از شرق و غرب فصلی به عنوان«انسان کامل» به چشم نمی خورد امّا در لابلای مباحث فیلسوفان مطالبی بیان شده است که قابل انطباق بر انسان کامل می باشد. در رساله حاضر دیدگاه دو فیلسوف الهی یعنی افلاطون و فارابی پیرامون انسان کامل بررسی شده است. هرچند افلاطون در فلسفه خود بابی به عنوان انسان کامل مطرح ننموده است ولی ویژگی هایی که او برای حکیم حاکم یا فیلسوف پادشاه بیان نموده قابل مطابقت با انسان کامل می باشد. افلاطون بعد از مشاهده نظام های مختلف عصر خودش و ناتوانی آن ها در تحقق عدالت در جامعه، مدینه فاضله ای را طراحی نمود که با قرارگرفتن فیلسوف راستین در رأس آن عدالت و سایر فضائل در جامعه محقق می شوند. فیلسوف راستین افلاطون شیفته هستی یگانه ابدی حقیقی است و تلاش می کند ماهیت حقیقی اشیاء را با سیر عقلانی مشاهده نماید. لازمه این کار هرچه بیشتر شبیه شدن به «مثال نیک» یا خدا می باشد. حکیم حاکم افلاطون(انسان کامل) از کلیه صفات رذیله مبرّی بوده و مزیّن به فضائل اخلاقی می باشد. خصوصیات این رهبر دولت آسمانی شبیه خصوصیات انسان کامل در مکاتب عرفانی می باشد. فارابی فیلسوف مسلمان نیز در عصر خودش شاهد ظلم و ستم حکام فراوانی بود به تأسّی از افلاطون مدینه فاضله ای را طراحی می کند که در آن خبر از ظلم و ستم نباشد. رهبری این مدینه را، انسان کاملی به عهده می گیرد که فارابی از او به عنوان«فیلسوف»،«نبی» و «امام» تعبیر می نماید. درست است اوصاف و ویژگی های رهبر مدینه فاضله فارابی کاملاً شبیه اوصاف رهبر مدینه فاضله افلاطون می باشد، ولی فارابی در طرح این مدینه فاضله مقلّد صرف نیست بلکه در این مسأله نیز مانند سایر مسائل منظومه فلسفی اش متأثر از آموزه های دین اسلام و مکتب تشیّع می باشد، چرا که؛ فیلسوف مدنظر فارابی پس از اتّصال به عقل فعّال و دریافت وحی و رسیدن به مرحله عقل مستفاد به مرتبه انسان کامل می رسد. نگارنده رساله حاضر تلاش نموده با جستجو در آثار دو فیلسوف الهی و بیان شباهت ها و تفاوت های آن ها در مورد رئیس مدینه فاضله

چکیده (فارسی): اسطوره حکایتی تخیلی است که متعلق باوراست. افلاطون فیلسوفی است که به رغم انتقاداتی که در کتاب دوم جمهوری برهومر وهزیود وارد کرده است و آن دو را به سبب اینکه دروغهایی را به خدایان نسبت داده اند. مورد نکوهش قرار داده است با این حال افلاطون برای بیان برخی از مباحث فلسفی خود از اسطوره استفاده کرده است اسطوره در فلسفه افلاطون از جایگاه مهمی برخوردار است. افلاطون به علت این که برای بیان برخی از مباحث فلسفی خود از طریق استدلال های منطقی نمی توانست پیش برود لذا برای رسیدن به اهداف و مقاصد اخلاقی و دیالکتیکی خود به اسطوره متوسل شده است. اسطوره هایی که افلاطون مورد استفاده قرار می دهد نقشها و کارکردهای مختلفی در فلسفه افلاطون دارند. برخی از این اسطوره ها ستنتی و کهن هستند و برخی دیگر از این اسطوره ها را خود افلاطون ابداع کرده است.

هدف پژوهش بررسی رساله ی منون افلاطونی است. منون از محاورات دوره ی میانی افلاطون است. این رساله ی کوچک اما مهم دربردارنده ی نظریه ی برابری فضیلت و معرفت و همچنین نظریه ی یادآوری است. آموزه ی اخلاقی مطرح شده در این رساله، برخلاف نظریه ی یادآوری، از مهمترین تعالیم سقراطی نیز قلمداد می شود. یکسان گیری فضیلت و معرفت همواره مورد انتقاد قرار گرفته است. نادیده گرفتن نقش و قدرت امیال نفسانی در افعال آدمی، مهمترین نقدی است که بر این یکسان گیری وارد شده است. افلاطون خود متوجه این انتقاد بوده و درصدد پاسخ به آن برآمده است. او تاکید می کند که هر عمل نادرست صرفا به سبب خطای عقلانی در تشخیص خیر به وقوع می پیوندند. در واقع وی با این پاسخ، منکر هرگونه طبیعی فرض کردن بخشی از اعمال نادرست آدمی به سبب پیروی از غرایز است و تربیت غلط را تنها عامل ارتکاب شرور می داند. در مورد نظریه ی یادآوری نیز با توجه به اضهارات افلاطون رسائلی که این نظریه در آنها مطرح شده و اظهار نظر اکثر محققین، نمی توان آن را نظریه ای استوار در تمامی ادوار تفکر افلاطون در نظر گرفت. ظاهرا او در دوران متاخر اندیشه ی خود چندان به این نظریه وفادار نبوده است. بنابراین این نظریه را می توان اشاره ای از جانب افلاطون مبنی بر وجود عنصر ماتقدم در شناخت و یا حداکثر یک نظریه ی معرفت در حوزه ی اخلاقیات دانست.

چکیده:هدف از این پژوهش عبارست از بررسی مفاهیم و اصول اخلاقی و ارتباط آن با فلسفه ی افلاطون و تاکید او بر خردورزی آن هم هنگامی که شکاکیت و نسبی نگری بر آتن بود.روش پژوهش : مطالعه ی آثار مستقیم افلاطون و همچنین مطالعه آثار نویسندگان بزرگ دربارده او و همچنین استفاده از مقاله ها و مطالب در اینترنت و مجلات.نتیجه کلی نشان می دهد افلاطون برای ایده های اخلاقی که اصلی ترین آنها دانایی، شجاعت، خویشتنداری و عدالت است، وجود حقیقی قائل است و رسیدن به مقام بینش این ایده ها را نه تنها ممکن می داند بلکه معتقد است آدمی با رسیدن به این مقام نیکبخت می شود و می تواند موجبات نیکبختی دیگران را نیز فراهم آورد.

چکیده:این پایان نامه به بررسی مساله شناخت در دیدگاه دو فیلسوف بزرگ تاریخ فلسفه افلاطون و کانت می پردازد که به تفکیک به آراء هردو فیلسوف در باب شناسایی می پردازد هدف اصلی نشان دادن ریشه ای بودن مساله شناسایی و اهمیت آن و بیان نقش ایشان در گسترش شناخت شناسی بوده است که به روش کتابخانه ای مورد تحقیق قرارگرفته و پس از مقایسه آراء دو فیلسوف شباهت ها و یا جنبه های افتراق آندورا نشان می دهد. پیش درآمد زمینه فکری کانت تاریخچه مختصری از شناخت شناسی بیان شده است. سپس به عقل گرایان و تجربه گرایان از جمله هیوم به عنوان نمایه تجربه گرایی که تاثیر بسزایی در کانت داشته پرداخته شده است. در بخش کانت با بررسی ساختار شناخت شناسی سعی در یافتن عناصر مشابه و مفارق با دیدگاه افلاطون شده است از جمله نتایج مقایسه بین دو فیلسوف به موارد زیر می توان اشاره کرد: کانت برای اولین بار بین خرد و فهم تمایز قائل می شود اما در نظر افلاطون چنین تمایزی وجود ندارد، افلاطون شناخت حقیقی را شناخت ایده ها می داند در حالی که کانت شناخت را فرای حوزه تجربه و پدیدارها ممکن نمی داند، تفاوت دیگری که می توان به آن اشاره کرد تمایز دیدگاه ایشان نسبت به متعلق شناسایی و فاعل شناسایی می باشد افلاطون شناسایی را از طریق مواجه فرد با عالم خارج و شناخت ابژه خارجی ممکن می داند اما کانت که برای اولین بار جایگاه فاعل شناسایی و متعلق شناسایی را عوض کرد عامل اثر گذار در شناسایی را فاعل شناسا دانست. و از جمله شباهت های ایشان اینکه هردو بنیاد شناسایی را در روان جستجو می کنند و نه در عالم حس.

مسئله سعادت از مباحث اصلی اخلاق و فلسفه اخلاق است که از قدیم تا امروز مورد توجه فیسلوفان و عالمان بوده است به گونه ای که برخی از مکاتب اخلاقی به نام سعادت گرا خوانده شده اند در این رساله ما به بررسی تطبیقی سه نظریه ارجع به سعادت پرداخته ایم. اول نظریه افلاطون که در مباحث خود بدنبال تبیین سعادت و ویژگی های انسان کامل است، افلاطون نقش مهمی برای معرفت و شناخت حقایق ثابت یعنی «مثل» به ویژه «مثال خیر» قایل است و در ابتدا به تبع سقراط فضیلت را مترادف با معرفت می شمارد و همین معرفت مثل را سعادت می داند امام در نهایت سعادت را یک امر مرکب از «فضیلت»، «معرفت عقلی» و «لذت» قلمداد می کند که این لذت هماهنگ با فضایل است نه در تقابل با آنها. به ارسطو در مباحث اخلاقی اش دو نظریه یا تفسیر را در مورد سعادت نسبت داده اند یکی اینکه او سعادت و خیر اعلی را همان «معرفت» و «تأمل عقلی» می داند که کارنوس است، طرفداران این تفسیر مطالب کتاب اول را زمینه ساز این تفسیر (تفسر غالب) می شمارند. تفسیر دوم که تفسیر جامع نامیده می شود «خیر اعلی» و سعادت را در زندگی اخلاقی تؤام با تفکر و تأمل می داند یعنی تفکر و تأمل باید همراه انجام فضیلت های اخلاقی باشد، طرفداران این تفسیر بر مطالب کتاب اول تأکید دارند و کتاب دهم را یا تعارض با کتاب اول می شمارند یا بگونه ای بین این دو جمع می کنند. در این رساله شواهد تفسیر جامع ترجیح داده شده وآن را نظریه ارسطو تلقی نموده ایم. غزالی برای سعادت انواعی را بر می شمارد و برترین سعادت انواعی را بر می شمارد و برترین سعادت را که همان سعادت اخروی است از راه علم و عمل و کسب فضایل مختلف قابل تحصیل می شمارد، او فضایل را به انواع مختلف «الهیاتی»، «فلسفی»، «عرفانی» و .... تقسیم می کند و بالاترین فضیلت را «عشق» می داند که در جهان آخرت به صورت مواجهه با خداوند و رؤیت او متجلی می شود، این سعادت را ذومراتب می داند که وابسته به میزان عشق به خداوند در دنیا می باشد، همین سعادت است که بالاترین لذت معنوی را همراه دارد. در پایان رساله هم نگاهی به سعادت در آیات و روایات نموده ایم و تحقق سعادت از دیدگاه اسلام را متوقف بر «ایمان» و «عمل صالح» که برخاسته از انگیزه ای درست و نیت پاک است دانسته ایم.

چکیده (فارسی): از آن جا که هر فیلسوف بزرگی با نظر به فلاسفه ی پیش از خویش قدم دروادی تفکر می نهد و افلاطون نیز به طور قطع یکی از فلاسفه ی بزرگ و موسس در تاریخ فلسفه می باشد ، می توان نتیجه گرفت وی نیز در خلاء عقلانی به تفکر نپرداخته و با نظر به فلاسفه ی پیش از خود قدم در این وادی نهاده است. بدین ترتیب باید گفت وی در پایه ریزی نظریه ی مثال تحت تاثیر آموزه های سه فیلسوف پیش از خود یعنی آموزه ای "اشیاء اعدادند" فیثاغوری و مفهوم وچود ثابت پارمنیدس و بحث تعاریف و کلیات سقراطی بوده است و در تاسیس نظریه ی نسبی گرایی معرفتی از آموزه ی سیلان هراکلیتوس و آموزه ی انسان معیاری پروتاگوراس استفاده نموده است و بالاخره در تاسیس نظام غایت انگارانه ی خویش تحت تاثیر مفهوم نوس آناکساگوراس بوده است.