جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گفتار/ سخنراني ديوتيما در محاوره ميهماني (همگسارش) افلاطون از جمله مهمترين سخنان وي در آثارش است. نوشتار حاضر، بطور خاص، واپسين عبارات ديوتيما در اين سخنراني را مورد بررسي قرار ميدهد؛ عباراتي که تمرکزشان بر روي رابطه ميان نيکبختي و اندرنگري امر زيبا استوار است. ديوتيما ادعا ميکند که وقتي فيلسوف يا عاشق (در اينجا عاشق سوفيا) به اوج قلة صعود خود رسيده و شروع به اندرنگري صورت زيبا ميکند، تنها در اينجاست که اين اندرنگري صورت زيبا، براي وي فضيلت، نيکبختي و ناميرايي حقيقي را به ارمغان مي‌آورد. اما چگونه بايد اين ادعا را تفسير کرد؟ هدف نوشتار حاضر نشان دادن اين نکتة تفسيري است که برداشت افلاطون از معناي اندرنگري صورت زيبا را ‌بايد در بستر برنامه‌يي اخلاقي، سياسي و در ارتباط با زندگي عملي يک شهروند دريافت و نه صرفاً در قالب برداشتي يکسره انتزاعي و نظري. در بخش نخست اين نوشتار، مسئلة مورد نظر با بررسي قسمتهاي گوناگون سخنان ديوتيما تقرير ميگردد و در بخش دوم، با توجه خاص به سخنراني آلکيبيادس نشان داده ميشود که براي فهم برداشت افلاطون از مسئله ‌بايد به زواياي گوناگون اين سخنراني توجهي خاص مبذول داشت و نهايتاً در نتيجه‌گيري تفسير مؤلف بر اساس خوانشي کلي از محاوره ميهماني و بطور خاص شخصيت آلکيبيادس و سخنان وي، از واپسين عبارات ديوتيما ارائه ميگردد.

فاقد چکیده

در قالب پی دی اف

فاقد چکیده

فاقد چکیده

بررسی موضوع «خطا» در کنار موضوع معرفت برای افلاطون اهمیت بسیاری دارد و در چارچوب تعریف معرفت به باور درست در ثئای‌تتوس به دنبال تبیین امکان باور خطاست. او پیشنهادهایی را به منظور تبیین موضوع باور خطا ارائه می‌کند. دو پیشنهاد او که یکی مبتنی بر مفاهیم دانستن‌ـ ندانستن، و دیگری مبتنی بر مفاهیم بودن‌ـ نبودن است، دو معما برای باور خطا پیش رو می‌نهد. در ادامه، او سه راه حل برای تبیین باور خطا ارائه می‌کند. هر یک از این پیشنهادها به دقت بررسی می‌شود، اما تمام طرق بی‌نتیجه باقی می‌ماند و تلاش‌ها به جایی نمی‌رسد. در اینجا، افلاطون درصدد است که نشان دهد استناد و اتکای صرف بر جزئیات به عنوان متعلَّقات معرفت حقیقی، منجر به عدم امکان تبیین باور خطا می‌شود. در این مقاله، ابعاد مختلف موضوع باور خطا تحلیل و بررسی می‌شود تا به نظریات افلاطون در رسالة ثئای‌تتوس دست یابیم.

بنا بر برخی تفاسیر، متافیزیک ارسطو اثری منسجم و یکپارچه نیست و موضوع واحدی را دنبال نمی‌کند؛ به عبارت دیگر، در هر دو یا سه کتاب، یک موضوع به عنوان موضوع متافیزیک معرفی می‌شود؛ مثلاً ارسطو در کتاب چهارم، از تعبیر بدیع «موجود بما هو موجود» و در کتاب هفتم از «اوسیا» به عنوان موضوع این دانش یاد می‌کند. در این مقاله سعی بر این است که منظور ارسطو را از این تعابیر و نیز ارتباط آن‌ها را با یکدیگر و نیز با سایر مفاهیم دیگری که نقش اساسی در متافیزیک ارسطو ایفا می‌کنند؛ نظیر مفهوم ذات و صورت روشن کند تا بدین ترتیب مشخص شود آیا می‌توان تفسیر بدیلی ارائه کرد که نشان دهد ارسطو توانسته‌است دانشی نو را با موضوعی جدید و واحد در این کتاب پی‌ریزی کند و به دشواری‌های کتاب بتا به عنوان نقشة راه این کتاب پاسخ بگوید. این مقاله با تمرکز بر کتاب‌های اول، سوم، چهارم و هفتم متافیزیک سعی در بررسی موارد فوق و در مواضعی نشان دادن نوآوری‌های ارسطو و نیز برخی وجوه افتراق فلسفة وی از فلسفة افلاطون دارد.

می‌مسیس (محاکات) یکی از دیرینه‌‌ترین نظریه‌‌‌های هنری است که پیشینه‌اش به پیش از افلاطون هم می‌‌رسد. در عین حال از جمله نظریاتی است که قرائت‌‌‌های گوناگونی از آن مطرح شده است. در این مقاله، نظریه سه تن از فیلسوفان که در سه قلمرو متفاوت فکری اثرگذار بوده‌اند، بررسی می‌شود: افلاطون، ابن‌سینا و آکویناس. افلاطون در یونان، ابن‌سینا در قلمرو اسلام و آکویناس در قرون وسطای مسیحی، جزء مهم‌‌ترین شخصیت‌های فلسفی بوده‌اند و هر کدام از ایشان مکتبی را به خود اختصاص داده‌ است. در این جستار بر آنیم تا قرائت هر کدام از آنان را با تحلیل نگرش ایشان در رویکرد تطبیقی، بررسی کنیم و تمایز آن را با قرائت‌های متناظر دریابیم. ازآنجاکه زیست فکری آنان یکسان نیست، قرائت آنان از می‌مسیس نیز مشابهت ندارد. افلاطون بر پایه معرفت‌شناسی مُثل‌محور، ابن‌سینا بر پایه معرفت ناظر بر ارسطو و آکویناس به جهت دیدگاه ویژه‌اش درباره می‌مسیس قرائت‌های خاصی ارائه داده‌‌اند.

تردیدی نیست که فهم فلسفی دیالوگ‌های افلاطون در گروِ فهم موضع فلسفی سقراط است و فهم موضع فلسفی سقراط در گرو فهم زبان فلسفی و منش و تفکر اوست که ویژگی برجسته و چشمگیر آنها ماهیت آیرونیکشان است. سقراط استادِ آیرونی است و این خوانشِ دیالوگ‌های افلاطون را از بداهت ظاهری آن به پیچیدگی‌هایی ژرف درمی‌افکند. اینکه سقراط آیرونیک است را هم از سویی می‌توان از طریق واقعیت‌های تاریخی دریافت و هم از سوی دیگر به‌واسطۀ تدبر عمیق فلسفی در دیالوگ‌های افلاطون؛ اما اینکه خودِ آیرونی و به‌طور ویژه، آیرونی سقراط چیست، مسئله‌ای است که موضوعِ پژوهش‌های متعددی بوده است. این مقاله بر آن است تا با صورت‌بندی سطوح آیرونی سقراط در سه سطح که درحقیقت سه لایۀ تفکر او و به تَبَع سه لایۀ معنایی متنِ دیالوگ‌های افلاطون را نیز تشکیل می‌دهد، زمینۀ لازم را برای فهم دیالوگ‌های فلسفی افلاطون فراهم آورد[i]. این سه سطحِ آیرونی سقراط عبارت‌اند از: 1. سطح سخن‌ورانه (کلامی‌ـ‌عملی) 2. سطح بودگارانه (رفتاری‌ موقعیتی) 3. سطح فلسفی (هستی‌شناسانه ‌کلی).