جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایرانیان و یونانیان در راستای گسترش فضای زندگانی خود، خیلی زود با یکدیگر در تماس قرار گرفتند: به رغم غلبه سویه های سیاسی - نظامی، نباید از سویه های تاثیرگذاری و تاثیرپذیری سیاسی، فلسفی - دینی صرف نظر کرد. تا جایی که به تعامل گسترده ایرانیان و یونانیان دراوان رابطه آنان برمی گردد، باید توجه داشت که این بیشتر یونانیان بودند که از آموزه ها و سلوک سیاسی، فلسفی - دینی ایرانیان متاثر بودن. در همین راستا این بخش از مقاله، مهمترین تاملات یونانیان، با تمرکز بر آتنیان، بر آموزه های سیاسی، فلسفی - دینی ایرانیان را برجسته می سازد.

ایرانیان و یونانیان در راستای گسترش فضای زندگانی خود، خیلی زود با یکدیگر در تماس قرار گرفتند: به رغم غلبه سویه های سیاسی-نظامی، نباید از سویه های تاثیرگذاری و تاثیرپذیری سیاسی، فلسفی-دینی صرف نظر کرد. تا جایی که به تعامل گسترده ایرانیان و یونانیان دراوان رابطه آنان برمی گردد، باید توجه داشت که یونانیان بیشتر از آموزه ها و سلوک سیاسی، فلسفی-دینی ایرانیان متاثر بودند. این بخش از مقاله، مهمترین تاملات یونانیان، (آتنیان)، بر آموزه های سیاسی، فلسفی-دینی ایرانیان را برجسته می سازد.

اگرچه پیشینه وجود ادبیات در زندگی بسیاری از جوامع کهن به دوره های پیش تاریخی برمی گردد، اما خاستگاه ظهور نقد ادبی -به عنوان دانشی که به تحلیل ماهیت وجودی شعر و ادبیات می پردازد- بی تردید ریشه در یونان باستان دارد و در این میان، نقش افلاطون به عنوان یکی از پیشگامان این فن، غیرقابل انکار است. نظریه های افلاطون درباره شعر را می توان به دو بخش نظریه های «الهامی» و «تقلیدی» طبقه بندی کرد؛ او در نخستین نظرگاه -در رسایل ایون و فایدروس- شعر را نتیجه جذبه و جنون و الهامی ناخودآگاه از خدایان شعر (موزها) دانسته، به ستایش مقام شاعران می پردازد و در دومین منظر -در جمهور و قوانین- با چرخشی آشکار، شعر را نتیجه تقلید شاعر از طبیعت مخلوق ( تقلید تقلید) و دو درجه پایین تر از حقیقت مثالی می داند و از لحاظ اخلاقی نیز آن را برانگیزاننده احساسات پست و زایل کننده وقار عقلانی دانسته، به شدت آن را مورد انتقاد قرار می دهد. بعدها ارسطو در فن شعر خود این انتقادات افلاطون از شعر را پاسخ می دهد.در این جستار، نظریه های دوگانه افلاطون درباره شعر، مورد بررسی قرار گرفته، در خاتمه به دفاع ارسطو از شعر نیز پرداخته خواهد شد.

عطار در آثار ارزشمند خویش به مساله توحید می پردازد وآن را با زبانی ساده بیان می کند. شیخ در منطق الطیر به طور خاص در پنجمین مقام و با به کارگیری داستان و حکایت، توحید را به عنوان یک مطلب دینی و عرفانی بیان می کند. نگرش عطار به توحید نگرشی زاهدانه است و کاملا با نگرش ابن عربی و دیگران متفاوت است؛ اما در این نگرش زاهدانه شباهت هایی با نظریات نو افلاطونیان دیده می شود که ذکر آن خالی از لطف نیست.این پژوهش به بررسی نگرش عطار به توحید پرداخته و سعی دارد نظریات مشابه افلاطونیان با دیدگاه عطار را بیان کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

‫چکيده : پايان نامه حاضر به مقايسه مدينه فاضله محمدي( با مدينه فاضله تصوير شده توسط افلاطون يا اتوپياي افلاطوني مي‌پردازد و مؤلفه‌هاي مهم حکومت، اجتماع و اخلاق را از اين دو منظر با هم مقايسه مي‌کند. نويسنده در سه باب به تحقيق در ابعاد اين مسأله پرداخته است. وي در باب اول ابتدا مفردات مهم تحقيق يعني اتوپيا، مدينه، مدينه محمديه، مباني مدينه فاضله و ارزش پرداختن به آن در مسايل اجتماعي اسلام را وصف کرده، سپس به معرفي سيره و شخصيت پيامبر اسلام(ص) و پس از آن به شخصيت و افکار افلاطون و منابع فکري و آثار و روش وي در فلسفه سياسي و مباحث اجتماعي مي‌پردازد. نگارنده در باب دوم از نوشتار خويش نخست به واکاوي ديدگاه‌هاي افلاطون درباره حکومت پرداخته و انواع آن مانند دموکراتيک، اريستوکراسي، حکومت نخبگان، حکومت مردم بر مردم، حکومت اشراف و مدينه فاضله را از منظر وي تصوير کرده است. سپس ريشه و اساس دين محمدي( و دولت در اسلام را بررسيده و دين آسماني را متضمن عقيده، شريعت و اخلاق دانسته و ويژگي‌هاي شريعت محمدي( و ادله ضرورت دولت و حکومت در سيره و سخن پيامبر اسلام(ص) با تکيه بر مبحث ولايت رسول خدا(، احکام، نياز جامعه به حکومت، اقوال علما و حکما و سياست‌مداران و سيره آنان درباره حکومت، آيات و روايات دلالت کننده بر حکومت و مفهوم مدينه محمديه را تبيين مي‌سازد. نويسنده در باب سوم از پژوهش خود به مقايسه سيره فکري و سيره عملي پيامبر اسلام با افکار افلاطون مقوله حکومت و اجتماع پرداخته و عناصر تشکيل دهنده حکومت فاضله مانند طبقات مردم، قانون و حاکم يا سلطان را بيان مي‌کند. او در ادامه با نگاهي به مدينه فاضله محمدي( در زمينه وجود طبقات اجتماعي، قانون و... اين عناصر را با عناصر مدينه فاضله افلاطوني مقايسه کرده است. جايگاه زن در مدينه فاضله افلاطوني و مدينه فاضله محمدي(، تعدّد زوجات در دين اسلام، مسأله ازدواج در مدينه فاضله افلاطوني و مدينه فاضله محمدي(، پوشش مناسب عورت (حجاب) در اسلام و مدينه فاضله افلاطوني، رقيت (بندگي و بردگي) در دين اسلام و مدينه فاضله افلاطوني و اخلاق و جايگاه آن در اين دو مدينه، از ديگر مطالب مهم در اين نوشتار محسوب مي‌شود.

‫در اين تحقيق نخست، دو واژهىِ قرآنى «شكل» و «شاكله» در هفده تفسير معتبر قديم و جديد بررسى شدهاست؛ سپس موضوعات مربوط به آن دو در آثار فلاسفه و حكما و عرفا و دانشمندان مورد مطالعه قرار گرفته است. مراد از شاكله در اين تحقيق عاملى است كه موجود زنده را به تحرك وامىدارد و از آن به نفس، ضمير، قلب، ذهن، مغز، نهاد و قالب مثالى تعبير مىشود."