جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید.

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید.

مروج الذهب و معادن الجوهر اثر علی بن حسین مسعودی مسعودى ابتدا كتابى با عنوان «اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در 30 جلد نگاشت، سپس آن را مختصر كرد و «الكتاب الاوسط» ناميد، اختصارى از اين كتاب را نيز برگزيد و «مروج الذهب» ناميد. او بهترين و عالی‌ترین مطالب ديگر كتابهايش را برگزيد و در اين كتاب آورد. از اين رو كتاب را مروج الذهب (مرغزار طلا) ناميد. مروج الذهب داراى دو بخش است. در بخش نخست تاريخ خلقت و انبياء و ملل مختلف تا قبل از بعثت پيامبر(ص) بررسى شده است. بخش دوم كتاب با بعثت پيامبر آغاز و با ذكر حوادث تا سال 336 پايان مى‌يابد. مروج الذهب تاريخيست عمومى كه علاوه بر تاريخ مسلمانان، به تاريخ جهان و احوال ديگر ملل نيز پرداخته است. روش مسعودى در تاريخنگارى، شيوه موضوعى است، هر چند او بين روش موضوعى و سالشمار جمع كرده و هنگام پرداختن به يك موضوع ترتيب زمانى را رعايت كرده است. مسعودى در ارائه مطالب تاريخى از جغرافيا بهره برده است. او در عين آشنايى با علوم مختلف بويژه جغرافيا به تاريخ پرداخته است. امتياز او بر «يعقوبى» در اين است كه تاريخ و جغرافيا را با هم درآميخته و در يك متن ديده است. احاطه او بر علوم مختلف و آشنايى وى با چندين زبان از جمله زبان فارسى، موجب شده نگاه او به حوادث فراتر از نگاهى صرفا تاريخى باشد. او با سفرهاى بسيار، از «مشاهده و معاينه» در تدوين كتابش بهره كافى برده است. آثار اين سفرها كه همراه با برداشت جامعه شناسانه و روانشناسانه وى از زندگى اجتماعى مردمان مختلف بوده در مروج الذهب آشكار است. او با وارد كردن عنصر استدلال عقلائى به قلمرو مباحث تاريخى از مرز «ديدن حادثه و نقل آن» گذشته و در وراى حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث تمدن و فرهنگ و اهتمام به تاريخ و تفكر اقليتها و مذاهب در مروج الذهب چشمگير است. مسعودى در لابلاى مطالب علمى و تاريخى، داستانها و لطايف و ظرايفى را چاشنى كرده است تا خواننده را ملال حاصل نشده و رغبت به خواندن آن هميشگى باشد.

کتاب حاضر برای رسیدن به پیروزی در جهاد اکبر به سراغ کشتی نجات امام حسین (ع) رفته است و با بیان توسل به ایشان، ولایت امام حسین و... راه و کشتی ایشان را برترین راه و کشتی نجات می داند و امام حسین ع را بهترین وسیله هدایت و سلوک معرفی میکند.

مقتل الحسین موجود در کتاب الهدایة الکبری از مقاتل قدیمی شیعی است که در قرن چهارم نوشته شده است. بخشی از احادیث این کتاب، از روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه‌ای شد که از قرن دهم به بعد رواج یافت و بر افکار شیعه در سده‌های بعد تأثیر گذاشت. خصیبی پنج روایت مفصل نقل کرده که ــ اگرچه در قالب یک مقتل جامع نمی‌گنجد ــ بیشتر بیانگر تصرف بی‌قید و شرط امام در نظام هستی و نیز علم غیب نامحدود و مطلق ایشان است. روایات او در مورد امام حسین (ع) و روز عاشورا ضمن اینکه دارای اضطراب متنی است، در برخی موارد با وقایع مسلّم تاریخی ناسازگاری دارد و در مواردی نیز بر شأن امام معصوم (ع) خدشه­ وارد کرده است. مقتل او در برخی از مطالبِ مربوط به جریان عاشورا، مخاطب را در موطن تأمل و تردید می‌افکند و حتی در برخی موارد، شیعه را متأثر از اعتقاداتی خاص معرفی می‌کند، تا جایی که برخی از معاندان بر همین اساس، شیعیان را پیرو عقاید خرافی و بدون مبنا دانسته‌اند. این مقاله می‌کوشد با بررسی جامع تک‌تک گزاره‌های این کتاب به برخی از این هجمه‌های تحریفی اشاره کند و نیز مطالب تاریخی و روایی آن را ــ­ که عمده‌ترین مباحث مورد تردید و دقت در این مقتل است ــ مورد ارزیابی قرار دهد.

محتواى نوشتار حاضر به برخى از مؤلفه‏ها و آموزه‏هاى اخلاقى و عرفانى پرداخته است و موارد و مصادیق منتخب به جهت تاکید آن امام همام و کاربردى بودن آن مى‏باشد . نخست‏سعى شده تا ماهیت و جایگاه انسان در نظام تکوین مشخص شده، سپس اوصافى که از منظر اولیاى دین مى‏تواند او را به جایگاه حقیقى خویش قرار دهد مورد بررسى قرار گرفته است . مفهوم زهد، راضى بودن به رضاى حق، معناى خوف، توکل، صبر و استقامت، غیبت و آثار زیانبار فردى و اجتماعى آن از جمله این اوصاف و مؤلفه‏ها مى‏باشد .

اين اثر كه در ادامه كتاب آذرخشى ديگر از آسمان كربلا است. استاد در اين سخنراني‌ها براى پاسخ گفتن به شبهات مطرح شده در زمينه معارف و احكام اسلامى، ابتدا بحث‌هايى درباره زمينه‌هاى پيدايش نهضت عاشورا و عبرت‌هاى آن را ارائه مي‌دهند. سپس به طرح مباحثى مي‌پردازند كه درباره آنها شبهات و القائاتى در سطح جامعه ترويج يافته است. مطالب مطرح شده در اين چهارده سخنرانى، در قالب پانزده فصل تنظيم شده است: از فصل اول تا چهارم، زمينه‌هاى پيدايش نهضت عاشورا كاويده مي‌شود، و در فصل‌هاى پنجم و ششم و هفتم درس‌هايى از نهضت عاشورا ارائه مي‌گردد. فصل هشتم بحثى است با عنوان «شبهه‌ها، عاملى مهم در گمراهى انسان». در اين فصل، تقويت عقايد دينى، پادزهرى براى پيش‌گيرى از انحراف و شبهه‌زدگى قلمداد مي‌شود. استاد همچنين به برخى شبهات پاسخ مي‌گويند كه نفى ارزش‌ها و اعتقادات دينى را هدف قرار داده‌اند. در فصل نهم از روش فهم دين سخن به ميان آمده و ضمن آن، روش صحيح فهم دين معرفى شده و برخى شبهات در اين باره پاسخ گرفته است. فصل دهم در ادامه بحث قبل، به تبيين شبهه تعدد قرائت‌ها در دين پرداخته و پاسخ‌هاى روشنى براى آن ارائه داده است. در فصل يازدهم، بحث پلوراليسم دينى و شبهه برحق بودن همه اديان مطرح شده و پاسخ قاطع اين شبهه نيز بيان گرديده است. در فصل دوازدهم از هرمنوتيك و تأويل در متون دينى به منزله شبهه‌اى در راستاى اثبات قرائت‌هاى مختلف از دين بحث مي‌شود و اين شبهه نيز پاسخ مي‌گيرد. در فصل سيزدهم شبهه ديگرى تحت عنوان «بي‌نيازى انسان مدرن از دين» مطرح مي‌شود و استدلال عقلى و نقلى در تقويت اين شبهه بيان مي‌گردد و در مقام پاسخ به آن، نياز عقل بشرى به راهنمايي‌هاى وحى به اثبات مي‌رسد. در ادامه، مسأله پاسخ‌گويى دين به نيازهاى جديد بشر و نيز مسأله تفاوت نسخ احكام با اجراى احكام حكومتى و ثانوى بررسى مي‌شود. در فصل چهاردهم با عنوان «وحى؛ كلام خدا يا كلام پيامبر» كلام خدا بودن قرآن و مصونيت آن از تحريف و تغيير به اثبات مي‌رسد. و در فصل پانزدهم استاد به تبيين و پاسخ شبهه اى در باب عصمت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و امامان(عليهم السلام)مي‌پردازند و در پايان به بعضى پرسش‌هاى حاضران پاسخ مي‌دهند.

سوگواری برای اباعبدالله الحسین(ع) و گریستن در عزای سالار شهیدان کربلا، شاید به نوعی پاسداری از آرمان‌های آن حضرت و احیای نهضت ایشان تلقی شود. کتابی که در دست شماست، پژوهشی در مورد آثار گریه و عزاداری در مذهب اسلام است. مؤلف ضمن شرح انواع گریه و حکمت‌های آن، دیدگاه قرآن کریم و امامان معصوم(ع) را درباره‌ی گریه کردن بیان می‌کند. بر این اساس به بعضی وقایع دردناک حادثه‌ی عظیم عاشورا اشاره‌ای گذرا شده؛ فلسفه‌ی گریه در عزاداری برای حسین بن علی(ع) و سایر ائمه(ع) تشریح می‌شود.

سيرتنا و سنتنا سيرة نبينا و سنته صلی‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم از جمله آثار عربى علامه شيخ عبدالحسين امينى (1320-1390ق) است. سؤال شخصى از علامه در سوريه پيرامون وجود غلو در ميان شیعیان و تك‌روى و افراط آنان در حبّ اهل‌بيت(ع) و مخصوصاًً امام حسين(ع)، انگيزه تأليف اثر حاضر بوده تا بدين‌منظور، شبهات مطرح شده در اين‌گونه مسائل، حل شده و پرده‌هاى ابهام از روى مبادى اعتقادى اين مسائل، بركنار رود. کتاب به زبان عربى در يك جلد منتشر شده است.

كامل الزيارات یا «جامع الزيارات» و «كتاب الزيارات»، تألیف شیخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی، با تصحیح عبدالحسین امینی و غلامرضا عرفانیان یزدی، مجموعه احادیث و روایات اهل‌بیت(ع) درباره شیوه زیارت پیامبر(ص) و امامان(ع) و امامزادگان(ع) و ثواب و فضیلت آن می‌باشد که به زبان عربی و در قرن چهارم هجری نوشته شده است. مؤلف انگیزه نگارش کتاب را این‌گونه بیان نموده است: «انگیزه من در نگارش این کتاب، تقرب به درگاه الهی و پیامبر و علی و فاطمه و ائمه صلوات‌الله‌عليهم اجمعین بوده و تلاش کرده‌ام با نشر معارف اهل‌بیت(ع) و نقل ثواب زیارت آن بزرگواران، به جمیع اهل ایمان هدیه‌ای تقدیم کرده باشم»