جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امام باقر با وجود هم‌زماني با پنج تن از خلفاي اموي و شخصيت و سياست‌هاي گوناگون آنان، دگرگون کردن و بازسازي نظام فرهنگي بر پايه قرآن و سنت را محور فعاليت‌هاي خود قرار داد و با برخورد حکيمانه با خلفاي وقت و هنرمندي و درايت فرهنگ جامعه اسلامي را مهندسي کرد. کتاب حاضر با هدف آشنايي با نقش امام محمد باقر در سير تکامل تمدن اسلامي فراهم آمده است.

اثر حاضر، دربردارنده بخشی از کتاب ارزشمند «حیات‌القلوب» است که به قلم «علاّمه محمّدباقر مجلسی» نگارش یافته است. این اثر، به ذکر تاریخ ائمه معصومین (ع) اختصاص دارد. مطالب کتاب در دو باب تنظیم‌شده که باب نخست، به بیان وجوب امام در هر عصر اختصاص دارد. در این باب، مباحثی چون عصمت امام از گناهان، وجوب معرفت امام و اطاعت از ایشان، حدیث ثقلین و... تبیین شده است. در باب دوم، طی چهل و سه فصل، آیاتی که در شأن ائمه معصوم علیهم‌السّلام نازل‌شده، تشریح شده است. مطالب اثر، با استناد به منابع حدیثی معتبر و به زبانی ساده نگارش یافته است.

اهمیت مطالعه درباره ی ائمه معصومین(ع) و شناخت خصوصیات و فضیلت هایشان بر تمامی مسلمانان واجب است. زیرا آشنایی با سیره ی آن بزرگواران و پیروی از ایشان، بشریت را از تاریکی های شرک و جهل به سوی نور ایمان رهنمون می سازد. این نوشتار مروری بر زندگانی چهارمین اختر آسمان امامت و ولایت حضرت سجاد(ع) دارد. همچنین شرح مختصری بر زندگی و احوالات امام باقر(ع) و حضرت صادق(ع) به دست داده می شود. مطالب کتاب شامل تاریخ ولادت و شهادت، خصوصیات اخلاقی، کرامات، فضایل و معجزات این معصومین(ع)، اشعاری در مدح و یا مصایب ایشان، و گزیده ای از کلام نورانی این پیشوایان بزرگ مسلمانان است.

در این نوشتار در دو بخش ابتدا به بررسی ابعادی از زندگانی و شخصیت امام جعفر صادق و امام محمدباقر(ع) و فضایل و ابعاد امامت و ولایت ایشان پرداخته شده و شبهاتی در این زمینه مطرح و پاسخ آنها بیان گردیده است. نویسنده امام صادق را نشردهنده فقه، معارف و عقاید ناب اسلامی معرفی کرده امام کاظم را عابدترین مردم و بنده شایسته خدا نامیده و دیدگاه‌های غیرمنطقی ابن‌تیمیه را در مورد شخصیت این دو امام و امامت آنان مورد نقد و ارزیابی قرار داده است. وی اذعان علمای اهل‌سنت در مورد شخصیت معنوی، علمی و عبادی این دو امام را نیز منعکس کرده و داستان‌هایی کوتاهی از سیره عملی ایشان نقل کرده است.

محتوای این کتاب بررسی توصیفی ـ تحلیلی نظریه‌های سیاسی علامه صدر است که مولف ضمن آن کوشیده است تحلیلی اساسی از نامبرده که بیانگر دیدگاه‌های سیاسی او باشد، به دست دهد.

حکایتی از زندگانی و سیره اخلاقی «امام محمدباقر (ع)» ویژه کودکان و نوجوانان است. در این کتاب به صورت مصور و اجمالی گوشه‏هایی از حیات امام محمدباقر و برخی از حوادث دوران زندگانی آن حضرت منعکس شده و داستان‏هایی که حکایت سیره اخلاقی و اجتماعی آن امام دارد نقل می‏گردد. بیان مقام علمی و معنوی امام محمدباقر، عبادت و کار و تلاش آن حضرت به صورت داستان، برخورد حکیمانه امام با یهودیان و مسیحیان و اقشار مختلف مردم و کیفیت شهادت امام محمدباقر از مباحث مهم مطرح شده در این کتاب است.

با ارتحال پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلّم و صدور بخشنامة «منع نقل و نگارش و تدوين حديث» تا زماني که اين بخشنامه رسماً در عصر امام باقر عليه السلام لغو گرديد، دستگاه حکومت به سياست ممانعت از نقل احاديث نبوي مي‌پرداخت. جريان تفسيري عامّه در واکنش به اين سياست، ضمن پرهيز از تدوين و يا نقل احاديث نبوي صلّي الله عليه و آله و سلّم، به توقّف در تفسير، تفسير برأي و گرايش به روايات اسرائيلي روي آورد. اين در حالي بود که اهل بيت عليهم السلام به فراخور اقتضاي زمان، به مبارزه با سنّت‌ستيزي‌ها و بدعت‌گذاري‌ها پرداختند. رويارويي سنّت جهادگونة ائمه اطهار عليهم السلام با بدعت‌هاي زمان، به شکل‌گيري سلسله‌اي از ادوار تفسيري در تاريخ تفسير انجاميد که از نهضت تفسيري در عصر علوي گرفته تا خفقان تفسيري در عصر حسنين عليها السلام و احياگري تفسيري در عصر امام سجاد عليه السلام و تعميق و ترويج تفسير در عصر امام باقر عليه السلام را شامل مي‌شوند.