جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناسی، با این درخواست که «جامعه سکولار باید فهم جدیدی از اعتقادهای دینی به دست آورد»، موجب شگفتگی بسیاری شد. او می‌پرسد آیا عقل عرفی می‌تواند شالوده‌هایی کارآمد را برای دولت قانونی مردم‌سالار تأمین کند؟ از سوی دیگر یوزف راتزینگر، پاپ بندیک شانزدهم، به منظور استقرار و تقویت شالوده‌های اخلاقی دولت، و نیز آنچه آسیب‌شناسی‌های عقل و دین می‌نامد، درباره اهمیت عقل ناب و دین مشروع بحث می‌کند. مقالات کتاب حاضر نتیجه گفتگوی این دو متفکر است که با حمایت آکادمی کاتولیک باواریا برگزار شد.

یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناسی، با این درخواست که «جامعه سکولار باید فهم جدیدی از اعتقادهای دینی به دست آورد»، موجب شگفتگی بسیاری شد. او می‌پرسد آیا عقل عرفی می‌تواند شالوده‌هایی کارآمد را برای دولت قانونی مردم‌سالار تأمین کند؟ از سوی دیگر یوزف راتزینگر، پاپ بندیک شانزدهم، به منظور استقرار و تقویت شالوده‌های اخلاقی دولت، و نیز آنچه آسیب‌شناسی‌های عقل و دین می‌نامد، درباره اهمیت عقل ناب و دین مشروع بحث می‌کند. مقالات کتاب حاضر نتیجه گفتگوی این دو متفکر است که با حمایت آکادمی کاتولیک باواریا برگزار شد.

متون این کتاب جدا از بن مایه فکری بسیار غنی شان، چهار ویژگی دارند که احتمالا مطالعه آن ها دشوارهایی را برای مخاطب به همراه آورد. نخستین و دومین این دشواری ها با این واقعیت گره خورده است که این متون موضوعی بوده و به سخنی دیگر به معنای دانشگاهی متون فلسفی به شمار می آیند. بنابراین، این متون آثار هابرماس را در امتداد خطوط سازمانی روشن و نسبتا کلاسیک تقسیم می کنند. اما، چنین تقسیم بندی با این واقعیت در مغایرت قرار دارد که از یک طرف، آثار او با روشی سازمانی در خارج از هسته اصلی توسعه یافت و از دیگر سو، نقطه عزیمت روش شناختی آثار او بین رشته ای تر از این تقسیم بندی سازمانی بوده است. دشواری بعدی این است که هابرماس معمولا تمایل دارد نتایج یا تحولات و تفهیم ها را بدون شرح فرایند تحقیق بنیادی نشان دهد. دست آخر، مشکل چهارم دلالت مستقیم دارد بر سه مشکل اشاره شده: این متون درباره مقالاتی بحث می کنند که آبشخور آن ها از دهه ۱۹۷۰ ( در موارد بسیار کمتری ) یا دهه ۱۹۸۰ تا امروز ( اکثریت ) بوده، یعنی از دوره ای که نظریه اجتماعی هابرماس به درختی پربار تبدیل و به موفقیتی دست پیدا کرده بود و...

یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه‌شناسی، با این درخواست که «جامعه سکولار باید فهم جدیدی از اعتقادهای دینی به دست آورد»، موجب شگفتگی بسیاری شد. او می‌پرسد آیا عقل عرفی می‌تواند شالوده‌هایی کارآمد را برای دولت قانونی مردم‌سالار تأمین کند؟ از سوی دیگر یوزف راتزینگر، پاپ بندیک شانزدهم، به منظور استقرار و تقویت شالوده‌های اخلاقی دولت، و نیز آنچه آسیب‌شناسی‌های عقل و دین می‌نامد، درباره اهمیت عقل ناب و دین مشروع بحث می‌کند. مقالات کتاب حاضر نتیجه گفتگوی این دو متفکر است که با حمایت آکادمی کاتولیک باواریا برگزار شد.

مجموعهٔ فکرآورد فرصتی است برای آشنایی مخاطبان فارسی‌زبان با آرای فیلسوفان بزرگ از رهگذر هم‌آوردی‌های فکری رو در روی ایشان. بسیاری از فلاسفه عصر حاضر در نامه‌ها و مقالات خود به گفتگوها و مجادلات فلسفی می‌پردازند. گفتگوهایی جذاب و بحث‌برانگیز که گاهی به نزدیکی و تعدیل آرای آنان می‌انجامد، گاهی تلاش‌هایی نافرجام برای رسیدن به تفاهم است و گاهی هم شکاف‌های فکری میان آنها را افزایش می‌دهد. مقالات این مجموعه که مجادلات و مقالات و نامه‌های دو فیلسوف معروف معاصر، یورگن هابرماس و ریچارد رورتی، به شیوه‌ای گزینش شده که به موجزترین شکل گره‌گاه‌های مجادلات فلسفی میان فیلسوفان بزرگ را از زبان خودشان و در بحبوحهٔ جدل فلسفی نشان دهد. مقالاتی نیز از برخی مفسّران در توصیف دقیق‌تر این مجادلات و واکاوی ظریف‌تر مواضع و لوازم آن‌ها در هر مجموعه گنجانده شده است.

متون این کتاب جدا از بن مایه فکری بسیار غنی شان، چهار ویژگی دارند که احتمالا مطالعه آن ها دشوارهایی را برای مخاطب به همراه آورد. نخستین و دومین این دشواری ها با این واقعیت گره خورده است که این متون موضوعی بوده و به سخنی دیگر به معنای دانشگاهی متون فلسفی به شمار می آیند. بنابراین، این متون آثار هابرماس را در امتداد خطوط سازمانی روشن و نسبتا کلاسیک تقسیم می کنند. اما، چنین تقسیم بندی با این واقعیت در مغایرت قرار دارد که از یک طرف، آثار او با روشی سازمانی در خارج از هسته اصلی توسعه یافت و از دیگر سو، نقطه عزیمت روش شناختی آثار او بین رشته ای تر از این تقسیم بندی سازمانی بوده است. دشواری بعدی این است که هابرماس معمولا تمایل دارد نتایج یا تحولات و تفهیم ها را بدون شرح فرایند تحقیق بنیادی نشان دهد. دست آخر، مشکل چهارم دلالت مستقیم دارد بر سه مشکل اشاره شده: این متون درباره مقالاتی بحث می کنند که آبشخور آن ها از دهه ۱۹۷۰ ( در موارد بسیار کمتری ) یا دهه ۱۹۸۰ تا امروز ( اکثریت ) بوده، یعنی از دوره ای که نظریه اجتماعی هابرماس به درختی پربار تبدیل و به موفقیتی دست پیدا کرده بود و...

فلسفه غرب در مقابل ادیان دیگر خیلی به ندرت همدرد و یا حتی سخاوتمند بوده است. از این نظر یاسپرس بیانگر استثنای جالبی است. بی تردید، او تفاوت میان مدرنیته و سنت را مورد تأکید قرار می دهد؛ اما متافیزیک یونان را در کنار ادیان بزرگ جهانی قرار داده و جایگاهی را برای آن در فرآیند جامع تر غلبه بر اسطوره تعیین می کند. در سال ۱۹۷۷ کتابی از هابرماس با نام «قدرت آزادی بخش نمادها: مقالات فلسفی/ The Liberating Power of Symbols: Philosophical Essays» منتشر می شود که او در این کتاب به بررسی تفکرات بعضی از فیلسوفان می‌پردازد. مقاله دوم این اثر به بررسی تفکرات کارل یاسپرس اختصاص دارد و عنوان آن«تعارض اعتقادات: کارل یاسپرس دربارهٔ برخورد فرهنگ ها» است. متنی که در ادامه می‌خوانید ترجمه این مقاله است که توسط معصومه بهرام، نویسنده، پژوهشگر فلسفه و استاد مدعو فلسفه دانشگاه الزهرا انجام شده است.