جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع و اهمیت آن: اسلام و مسیحیت به عنوان دو دین سرچشمه گرفته از هستی مطلق، كه این مبشّر آن و آن مصدق این است، وظیفه‌ای را در جهان معاصر به دوش می‌كشند، و آن این‌كه هر دو برآنند تا انسان تهی‌شده از معنویت و غرقه در روزمره‌گی را به جهان غیب متصل كنند و ارزش‌هایی فراتر از فهم او بدو بنمایند و این فصل مشترك هر دوست. البته این مطلب به معنای تزكیه مسیحیت از انحرافات مورد ابتلای آن نیست، بلكه می‌تواند عاملی باشد در جهت شناخت و فهم جلوه‌ها و جنبه‌های تحریف‌ها. اما از آنجا كه مادیت امروز به هر سببی بر ادیان الهی، یكسان می‌تازد، شناخت و حفظ مبانی فكری و الهی آن‌ها ضروری می‌نماید. «مبانی فلسفه مسیحیت» كتابی است كه نگارنده آن، فیلسوفان متألّه مسیحی، اتین ژیلسون درصدد آن است تا فهم بیشتری از مبانی فلسفه و كلام مسیحیت و نحوه تحلیل مسائل آن در این دین به دست دهد. مركز مطالعات و تحقیقات اسلامی نیز در پی شناساندن مسائل روز فكری، همت بر ترجمه آن ورزیده تا بابی باشد برای فهم كیفیت تحلیل مبانی فكری. نویسنده كتاب، با توجه به این دو نكته كه اولاً، فلسفه مسیحیت یك واقعیت تاریخی بوده و عبارت است از نظریه‌پردازی‌های متكلمان در باب مسائل قابل دسترسی برای عقل طبیعی، و دوماً، مصداق بارز و بی‌همتای فلسفه مسیحیت، مكتب اصیل توماس آكویناس می‌باشد، سعی می‌كند با توسل به فلسفه آكویناس كه شدیداً متأثر از فلسفه ابن‌سینا و ارسطوست به دفاع از ارزش‌های دینی بپردازد. ویژگی‌های اثر: وجه امتیاز این كتاب، یكی آن است كه نویسنده آن، اتین ژیلسون، فیلسوف معروف و مروج و مدافع حیات عقلانی مسیحیت، متخصص در كار تحلیل مبانی بوده، از این رو، تحلیل‌های او كه بعضاً شباهت‌هایی با مبانی فلسفی و كلامی اسلامی دارد، راه‌گشای مناسبی در این نوع كار بوده و منبع مناسبی برای فهم كیفیت تحلیل مبانی فكری است. وجه دیگر آن كه عناصر پایه‌ای مبانی فلسفه یك دین از قبیل مسئله وجود، وحی و تعلیم مقدس، وجود خدا و براهین اثبات خدا و ... مورد بررسی واقع شده است و عموماً مطالب این كتاب همان است كه در فلسفه اسلامی نیز مطرح است به جز پاره‌ای از موارد همچون تثلیث كه خود نویسنده آن را تعبد صرف و راز دانسته است. روش تحقیق: البته اتین ژیلسون خود از نظریه‌پردازان و فیلسوفان مسیحی می‌باشد كه علاقه خاصی به مكتب آكویناس دارد. وی در این اثر به صورت تحلیلی به برخی مسائل عمده فلسفی كه در فلسفه و فلسفه‌ورزی در دین نقش عمده داشته و مفاهیم كلیدی به حساب می‌آیند، با تكیه بر افكار و روش خردورزی آكویناس، پرداخته و آن‌ها را تفسیر و تبیین می‌نماید در واقع روش او تحلیل مفاهیم و مبانی فلسفه آكویناس و تشریح آن‌ها می‌باشد كه راهی است برای فهم فلسفی و كیفیت شرح و تحلیل مبانی فلسفی به خصوص در حوزه خردورزی دینی. نتیجه اثر: چنان‌كه اشاره شد، تحلیل‌های نویسنده مبتنی بر اندیشه‌های فلسفی توماس آكویناس می‌باشد كه به نوبه خود متأثر از اندیشه‌ ابن‌سینایی و ارسطویی است. ژیلسون معتقد است دین مسیحیت قدرت ارائه استنباط‌های مابعدالطبیعی و دگرگون‌سازی فلسفه را دارد، كه بخشی از آن وجود خدای یكتا، نامتناهی، بسیط، خالق، مختار و علت فاعلی با قدرت مطلقه، نیز، وجود انسان به عنوان تركیبی از نفس و بدن و موجودی مختار، می‌باشد. وی می‌گوید هاله‌ای از مشكلات، مطالعه و تعلیم فلسفه مسیحی را دربرگرفته‌اند، من جمله، پیش‌فرض‌ فهم فلسفه مسیحی ساختاری كه فلسفه ارسطو است. علاوه بر آن روش كلامی فیلسوفان و متكلمان بزرگ، از جمله آكویناس می‌باشد، و در راستای حل این مشكلات نویسنده سعی در تحلیل مفاهیم كلیدی می‌نماید تا با مبادی و عناصر بنیادین این اندیشه حاصل آید. مباحث اصلی كتاب: عمده‌ترین سرفصل‌های كتاب عبارتند از: بخش اول: وحی و معلم مسیحیت، بخش دوم: خدا، بخش سوم: وجود و بخش چهارم:‌ انسان. در بخش اول مطالعه در باب توماس آكویناس، اندیشه و اهمیت افكار او، روش او و غیره آورده شده است. در بخش دوم و در بحث از خدا، مباحثی را، از قبیل عدم بداهت وجود خدا، قابل اثبات بودن وجود خدا، براهین اثبات، رهبردهای متافیزیكی به شناخت خدا، ذات خدا و ... مطرح می‌نماید. بخش سوم كتاب اختصاص دارد به مباحث وجود كه در آن به مسائلی چون خدا و امور متعالی، وجود و خلقت و وجود و علیت پرداخته می‌شود. در بخش چهارم، مباحث مربوط به انسان از قبیل، نفس انسان، انسان و معرفت، انسان و اراده و انسان و جامعه مطرح شده‌اند. در پایان نیز یادداشت‌ها و منابع مؤلف آورده شده‌اند.

"این کتاب پس از کتاب «وحدت تجربه فلسفی» دومین کتابی است که ژیلسون به تحقیق جدی در تاریخ فلسفه غرب از دوره یونان تا دوره معاصر پرداخته است. ژیلسون به جهت مشرب تومیستی‌اش، نگاهی خاص به فلسفه غرب دارد ولی این موجب آن نمی‌شود که نکته‌سنجی‌های وی نادیده گرفته شود. (مقدمه) این کتاب شامل یک مقدمه و چهار مقاله در باب اندیشه خدا در تقریباً چهار دوره زمانی فلسفه غرب می‌باشد. مقدمه مؤلف با بیان موضوع و روش تحقیق آغاز می‌شود. ژیلسون، روش خود را اینچنین معرفی می‌کند. «اخذ اطلاعات اساسی از تاریخ فلسفه‌های گذشته که لازمه ورود به طرح مسئله‌ای فلسفی و همچنین تشخیص راه‌حل درست آن در پرتو چنین اطلاعاتی است». او معتقد است این روش نوین نمی‌باشد، بلکه در نوشته‌های افلاطون و ارسطو نیز نمونه‌هایی از آن یافت می‌شود. وی در ادامه چنین می‌نویسد «امیدوارم بعضی از خوانندگان پس از خواندن این کتاب دست‌کم معنای سخن خود را مبنی بر این که وجود خدا را نمی‌توان اثبات کرد، در یابند. فقط کسی واقعاً می‌داند این کار امکان‌پذیر نیست، که دست کم بداند چگونه می‌توان آن را انجام داد.» "

كتاب وحدة التجربة الفلسفية تعریب شده The Unity of Philosophical Experience اثر اتين ژيلسون می باشد که توسط طارق عسيلي به عربی برگردانده شده است. اثر مذكور مانند سایر آثار اتين ژيلسون از نظر نگارش روان و رسا مي‌باشد. در ترجمه قواعد ويرايش و نگارش در حد مطلوبي رعايت گرديده است. مطالب كتاب در هر فصل و كل اثر از نظم و انسجام لازم برخوردار است. در مورد رويكرد اثر نسبت به فرهنگ و ارزش هاي اسلامي و مسايل مربوط به نظام جمهوري اسلامي مي‌توان چنين گفت كه اين اثر بحثي تحليلی در تاريخ فلسفه است و چگونگي گذار از فلسفه قرون وسطي به فلسفه جديد را تحليل كرده است و در عين حال كه مواجهه با برخي مسائل جديد را مهم و ضروري مي‌شمارد، با برخي عبورها و گذرها و شالوده شكني‌ها موافق نيست. مثلاً، طرد نظريه صور طبايع و يا طرد نظريه نفوس و عقول را در دكارت چندان موجه نمي‌يابد و مكانيسم دكارتي را با مشكلات بيشتري همراه مي‌داند. این کتاب از چهار بخش و دوازده فصل تشکیل شده است . در فصل اول با عنوان «نفوذ اصالت منطق در فلسفه» کلیات و مباحث و سیر بحث اصلی مطرح می شود . در فصل دوم که «تاثیر اصالت علم کلام در فلسفه »نام گرفته، از مداخله نابجای اهل کلام در مسائل فلسفی و سعی ایشان در بی اعتبار نشان دادن آنها بحث شده و عواقب سوئ این مداخله خاطر نشان شده است . فصل سوم با عنوان «راه شک» بحثی است درباره تاثیر اصحاب تسمیه, به ویژه «اکام» در مسائل فلسفی و این که چگونه این مذهب راه را برای شکایت هموار ساخت . نگارنده در فصل چهارم «فلسفه قرون وسطی» نشان می دهد که این جریانات چگونه به بی اعتبار شدن و از کار افتادن فلسفه قرون وسطی منتهی گردید. فصل چهارم تا هشتم بحث مشبعی است درباره فلسفه دکارت, میزان بهره گیری و اثرپذیری وی از اسکولاستیک و نیز تاثیر وی در فلاسفه آینده. البته در فصل هفتم و هشتم چگونگی پیدایش فلسفه «مالبرانش», «بارکلی» و «لاک» از فلسفه دکارت و پیدایش فلسفه هیوم از فلسفه اینها نیز باز نموده شده است . عناوین فصل های چهارم تا هشتم عبارت اند از: «اصالت ریاضیات دکارت», «اصالت روح در فلسفه دکارت», «ایده آلیسم دکارت» و «دوره انحطاط مکتب دکارت». در فصل نهم «اصالت فیزیک کانت» روشن می شود که کانت چگونه تحت تاثیر هیوم واقع شده است و نیز اصالت اخلاق روسو و فیزیک نیوتن چه اندازه در وی تاثیر نهاده است . فصل دهم با عنوان «اصالت جامعه شناسی اوگوست کنت» به نقد و تحلیل افکار اگوست کنت و فلسفه تحصیلی یا علمی اختصاص دارد و در آن نتایج زیان بار این فلسفه آشکار شده است. فصل یازدهم «دوران انحطاط فلسفه جدید» بررسی اجمالی است از علل انحطاط و سیر نزولی فلسفه جدید و عواقب آن تا اوایل قرن بیستم. آخرین فصل نیز بیان اجمالی از کلیات مسائل «وجود» است که اساس و موضوع تمام فلسفه ها و رشته وحدتی است که همه آنها را به هم می پیوندد. کتاب با فهرست اعلام و ماخذ به پایان می رسد .