جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعه نامه‌ها به‌عنوان مستندات تاریخی در شناخت عملکرد بازیگران سیاسی دوره خلافت علی (ع)، نقش ارزنده‌ای در غنای پژوهش‌های تاریخ اسلام دارد. در این بین تحلیل رفتار سیاسی عبدالله بن قیس، مشهور به ابوموسی اشعری از منظر نامه‌ها و تطبیق آن با گزارش‌های تاریخی از رفتار وی در عصر خلافت علی(ع)، هدف این پژوهش است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی از طریق احصای جملات و واژه‌های معنادار مندرج در نامه‌ها و مقایسه بین آن‌ها و نیز مشاهدات تاریخی در منابع از نوع رفتار ابوموسی، به دنبال پاسخ به این سئوال است که تا چه میزان ادعاهای موجود در نامه‌های ابوموسی اشعری با رفتار سیاسی او مطابقت دارد؟ استخراج نکات محوری مانند رفتار دشمنانه، خائنانه، ناسپاسانه، عدم اطاعت‌پذیری، نفاق، فریب‌خوردگی و بی‌خبری ابوموسی در نامه‌های دیگران، خصوصا علی (ع) و ادعای ابوموسی اشعری مبنی بر دوری از فتنه، عمل به رضای خدا، نفع رساندن به مردم و نیز پشیمانی گناه از سوی دیگر، با مجموعه اقدامات وی، ارزیابی گردید که نتایج آن، حکایت از عدم انطباق میان ادعاها و رفتار سیاسی او در این برهه از تاریخ اسلام دارد.

بسیاری امیرالمؤمنین علی علیه السلام را در عزل تمام کارگزاران عثمان بویژه معاویه قاطع دانسته و از شیوه عزل آنان سخن نگفته‌اند. مقاله این نکته را ثابت می‌کند که حضرت به جهاتی حداقل چهار تن از کارگزاران عثمان را ابقا کردند و بر این نظراست اعزام عمارة بن شهاب به کوفه از گزارش‌های سیف تمیمی و بی‌ اعتبار است. امام دو شیوه کلی عزل، در باره بقیه کارگزاران اعمال کرد. مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با شیوه اسنادی به تبیین شیوه عزل کارگزاران عثمان پرداخته و با تحلیل نامه 75 نهج البلاغه بر این نظر است که حضرت بهترین شیوه را برای عزل معاویه در سه مرحله پی‌گرفت تا مشکل حاکم شام را بدون خون ریزی حل کند. این معاویه بود که به نامه حضرت و سفیر ایشان پاسخ نداده و با تحریک طلحه و زبیر و بعد اعلام جنگ به سفیر امام، به مخالفت با رهبر مسلمین پرداخت و هر گونه همکاری را با خلیفه مسلمین رد کرد.

مهم‌ترین تألیف عبدالفتاح عبدالمقصود، کتاب «الامام علی بن ابی‌طالب» است. این کتاب، تصویری از زندگی و شرح حال امام علی(ع) است. انتشار کتاب «الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، بازتاب گسترده و متفاوتی در محافل فرهنگی جهان اسلام پدید آورد. دانشگاه الازهر مصر، به خاطر این که شخصیت‌هایی در این کتاب که از نظر‌ آنان‌ اهل‌ خطا نبوده‌اند، مورد نقد قرار گرفته‌اند، به نویسنده ایراد گرفت، و دانشگاه اسکندریه وی را برای تدریس‌ تاریخ‌ اسلامی نپذیرفت. با این حال در بیروت و ایران از نویسنده استقبال به عمل آمد؛ به‌ ویژه‌ آن کهمحمدتقی قمی؛ دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که از طرف‌ آیت‌الله بروجردی بدین سمت منصوب شده بود، کتاب را برای ترجمه‌ به‌ آیت‌‌اللّه طالقانی معرفی کرد و این کار را در نزدیک‌تر کردنِ مذاهب اسلامی به‌ یکدیگر، مؤثر‌ دانست. وی معتقد بود: شخصی سنی مانند عبدالفتاح عبدالمقصود، در کتاب خود درباره امام علی(ع) با انصاف برخورد کرده است.

مهم‌ترین تألیف عبدالفتاح عبدالمقصود، کتاب «الامام علی بن ابی‌طالب» است. این کتاب، تصویری از زندگی و شرح حال امام علی(ع) است. انتشار کتاب «الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، بازتاب گسترده و متفاوتی در محافل فرهنگی جهان اسلام پدید آورد. دانشگاه الازهر مصر، به خاطر این که شخصیت‌هایی در این کتاب که از نظر‌ آنان‌ اهل‌ خطا نبوده‌اند، مورد نقد قرار گرفته‌اند، به نویسنده ایراد گرفت، و دانشگاه اسکندریه وی را برای تدریس‌ تاریخ‌ اسلامی نپذیرفت. با این حال در بیروت و ایران از نویسنده استقبال به عمل آمد؛ به‌ ویژه‌ آن کهمحمدتقی قمی؛ دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که از طرف‌ آیت‌الله بروجردی بدین سمت منصوب شده بود، کتاب را برای ترجمه‌ به‌ آیت‌‌اللّه طالقانی معرفی کرد و این کار را در نزدیک‌تر کردنِ مذاهب اسلامی به‌ یکدیگر، مؤثر‌ دانست. وی معتقد بود: شخصی سنی مانند عبدالفتاح عبدالمقصود، در کتاب خود درباره امام علی(ع) با انصاف برخورد کرده است.

بحث استدلالی درباره قنوت از نظر صحابه و اهل بیت و اینکه آیا باید در نماز باشد یا نه؟ نسخ شده است یا نه؟ اگر هست چه دعایی در قنوت بخوانیم؟ و... از موضوعات کتاب می باشد.

يعد كتاب "الفتن" للحافظ نعيم بن حماد المروزي، من الكتب المهمة التي تتحدث عن الفتن والملاحم التي تقع بين يدي الساعة التي لا يصح من ذكرها إلا أحاديث يسيرة، في الجزء الأول من الكتاب تحدث عن تسمية الفتن، وعددها، وأنواعها، وما يذكر من الخلفاء بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم، ومعرفة الخلفاء من الملوك، وتسمية من يملك بعد رسول الله صلى الله عليه وسلم.0 وفي الجزء الثاني توقف عند تسمية الخلفاء الراشدين ومن يمللك بعدهم حتى يكون على الناس ملوك بأعمالهم. وفي أخبار عن خلفاء بني أمية، والعصمة من الفتن. وفي الجزء الثالث تناول فتنة ابن الزبير حيصة من حيصات الفتن، وفيه العلامات في انقطاع ملك بني أمية وخروج بني العباس، وانقطاع مدة بني العباس، وخروج الترك، وظهور فتنة الشام.0 وفي الجزء الرابع فعقده لموضوع عقر دار الإسلام بالشام: وفيه علامة تكون من علامة البربر وأهل المغرب، وفساد البربر، وقتالهم في الشام ومصر وصفة السفياني، والرايات الثلاث، وفيه استطرد عن أخبار السفياني. وجعل الفصل الخامس: تتمة للجزء الذي سبقه، وفيه يلتقي السفياني والرايات السود يتمنى فهيا الناس المهدي ويطلبونه, ويخسف بالجيش السفياني المبعوث إلى المهدي. وظهور علامات ظهور المهدي وخروجه، واجتماع الناس وبيعتهم للمهدي بمكة، وسيرة المهدي وصفته، وما يكون بعده، وفتح القسطنطينية.0 الجزء السادس تتحدث عن إمام المسلمين في بيت المقدس وانتصارات في عكا وحمص، والأعماق. وتحدث في الجزء السابع وعن ما يروي في فتح الإسكندرية وأطراف مصر، وعلامات خروج الدجال، ومن أين خرج وقدر بقاؤه، وسيرته. وتحدث أيضاً الجزء الثامن عن نزول عيسى عليه السلام وقتله المسيح الدجال، والمعقل من الدجال، وقدر بقاء عيسى ابن مريم، وخروج يأجوج ومأجوج. أما الجزء التاسع فأفرده للخسف والزلازل والنار التي تحشر الناس إلى الشام، وعلامات الساعة بعد طلوع الشمس من مغربها. وخصص أخيراً الجزء العاشر لموضوع خروج الدابة، والحبشة والترك، وما وقت في الفتن من الأوقات للسنين والشهور والأيام.

سنن أبي‌داود، تأليف ابى‌داود سليمان بن اشعث بن اسحق سجستانى (متوفى 275ق)، يكى از جوامع اوليه حديث اهل سنت (صحاح سته) است. اين كتاب نزد محدثين از جهت صحت بعد از صحيحين در مرتبه سوم قرار دارد. ابو داود دارای آثار مختلف علمی ؛ از جمله کتاب المسائل است که در آن به پرسش های احمد بن حنبل پاسخ گفته است. ابو داود به دنبال آن بود تا احادیثی را گرد آورد که برای استدلال فقهاء به کار می آمد و احکام از آنها استنباط می شد، بر این اساس کتاب سنن خود را فراهم آورد. ابوبکر بن داسه یکی از راویان سنن از ابو داود این سخن را نقل کرده است: از روایات رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پانصد هزار روایت نگاشتم و از میان آنها ۴۸۰۰ حدیث انتخاب کردم و روایات صحیح و نزدیک به صحیح را در آن آوردم. او کتاب خود را پس از نگارش به رؤیت احمد بن حنبل رسانده و او کتابش را مورد تأیید قرار داد

تحقیق درباره باورهای اساسی شیعه در موضوع امامت، از مباحث مهمی است که به اصالت و اعتبار این باورها. با مطالعه منابع اولیه می‌توان به این نتیجه رسید که خاستگاه دیدگاه کنونی شیعه درباره علم و عصمت ائمه، دیدگاه‌های اصحاب خاص امام علی است. آنان امام را حجت خدا و دارای علم الهی گسترده می‌دانستند. اگرچه باید توجه داشت که به دلیل شرایط آن دوره، تازه بودن این مباحث و تفاوت سطح معرفتی افراد، به طور طبیعی تردید‌هایی نیز در میان بعضی مشاهده می‌شود. این مقاله بارویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی با هدف بررسی جایگاه علم و عصمت امام از دیدگاه امام علی تدوین یافته است.

حقوق اسلامی مبتنی بر دایره وسیعی از دستاوردهای بشری است که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. اهمیت قضاوت و استقلال قضایی دو مقوله حیاتی در بدو شکل گیری حقوق اسلامی بوده است. در زمان پیامبر اکرم (ص) و خلفاء، استقلال قضایی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هیچ مقامی حتی خلفا حق دخالت در امر قضاوت را نداشته اند. در این مقاله بعد از تعریف قضاوت در اسلام به اهمیت امر قضا طبق آیات و احادیث پرداخته میشود و سپس با اتکا به روایات مستند نمونه هایی از استقلال قضایی در عهد پیامبر (ص) و خلفای راشدین ارائه میگردد. اطلاعات این مقاله به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده است و در نهایت نتیجه گیری شده که حقوق اسلامی در سایه تبیین حدود، احکام قضایی و استقلال قضات در زمره بزرگترین مکاتب حقوق در تاریخ تمدن بشر قرار می گیرد.

بررسی دقیق و همه جانبه حوادث مهم صدر اسلام و شخصیت‌‌های نقش‌‌آفرین و تأثیرگذار در آن می‌‌تواند بسیاری از ابهامات موجود و تبیین‌‌ها و تفاسیر نادرست ناشی از اختلاف گزارش‌‌های موجود در منابع تاریخی شیعه و اهل سنت را برطرف نماید. به همین جهت رسیدن به یک قضاوت منصفانه در خصوص یک حادثه یا یک شخصیت در صدر اسلام، نیازمند رجوع و بررسی تطبیقی روایاتی است که در منابع مربوط به این دوره یافت می‌‌شود. ابوموسی اشعری به عنوان یکی از مهم‌‌ترین شخصیت‌‌های تاریخی صدر اسلام به واسطه نقشی که در دورهخلفای راشدین مخصوصاً دوره عمر در فتوحات داشته و هم‌‌چنین نقش‌‌آفرینی در حوادث مهم دوره خلافت امام علی مورد توجه و عنایت روایات شیعه و اهل سنت قرار دارد. بررسی این روایات نشان می‌‌دهد که گزارش‌‌های متفاوت و گاه متناقضی درباره شخصیت و عملکرد وی در بسیاری از رویدادهای مهم از جمله جنگ جمل، جنگ صفین و ماجرای حکمیت ازسوی منابع ارائه گردیده است. مسأله اصلی ما در پایان‌‌نامه حاضر، بررسی سیمای ابوموسی اشعری در منابع تاریخی شیعه و اهل سنت و مقایسه گزارش‌‌های موجود در این منابع با یک‌‌دیگر و نقد اجمالی آن‌‌ها، برای دستیابی به سیمایی نزدیک به واقع از این شخصیت تاریخی خواهد