جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مشايخ حاضر در مجلسي از مجالس، از شيخ صدوق در خواست نمودند تا ايشان توصيف دين اماميه را به اختصار بر آنها املا نمايد، شيخ صدوق در اجابت درخواست آنها، اعتقادات فرقه ناجيه اماميه را در ابواب مختلف كتاب حاضر تبيين نموده است. برخي از مسائل و موضوعات مورد بحث كتاب عبارتند از: توحيد، نفي جبر و تفويض، اراده و مشيت، قضا و قدر، بدا، كرسي و عرش، نفوس و ارواح، مرگ و قبر و رجعت و بعث، شفاعت، عدل، صراط، عقبات، حساب و ميزان، جنت و نار، نزول وحي و قرآن، انبيا و رسل و ملائكه، عدد انبيا و اوصيا و عصمت. «حبيب الله عظيمي » اين كتاب را شيخ صدوق روز جمعه 12 شعبان سنه 368 در نيشابور در پاسخ مشايخ حاضر، در مورد دين اماميه به صورت مختصر املاء كرده است و به همين دليل آن را به نام «دين اماميه» هم ذكر كرده اند و تمام اعتقادات شيعه را در آنجا ذكر مي كند و در پايان اشاره كرده است كه هنگام برگشت به وطن بر آن شرحي خواهم نگاشت ولي گويا فرصتي برايش پيش نيامده است كه دست به چنين كاري بزند. «اردلان» رساله اي است موجز و مختصر با عناوين «باب الاعتقاد» درباره اعتقادات ضروري و غير ضروري اماميه به شرح ذيل: في صفة‌ اعتقاد الاماميه في التوحيد، في صفات الذات، في التكليف، في افعال العباد، في نفي الجبر و التفويض، في الارادة‌ و المشية‌، في القضاء و القدر، في الفطرة‌ و الهداية‌، في الاستطاعة‌، في البداء، في التناهي، في اللوح و القلم، في الكرسي، في العرش، في النفوس و الارواح، في الموت، في مسائلة القبر، في الرجعة‌، في البعث بعد الموت، في الحوض، في الشفاعة‌، في الوعد و الوعيد، فيما يكتب علي العبد، في العدل، في الاعراف ... في الاخبار الواردة في الطلب، في الحديثين المتخلفين [در ذريعه 2/226 مي نويسد: شيخ صدوق آنرا بنابه تقاضاي عده اي از مؤمنين در مجلسي كه روز جمعه دوازدهم شعبان 368، در نيشابور منعقد شده بود املا نموده است ]. (براتعلي غلامي مقدم) براي آگاهي بيشتر در مورد كتاب و جدا بودنش از رساله ديگر صدوق در اين زمينه به تحقيق ارزشمند آقاي متقي، فهرست مجلس 2/40 ص 246 مراجعه شود در يك جاي ذريعه تاريخ املاء مجلس نو دو سوم از امالي صدوق (وصف دين الامامية) با تاريخ املاء اين كتاب اشتباه شده و در جاي ديگر آن به اشتباه بودن آن تصريح شده است. نويسنده پس از حمد خدا و نعت پيغمبر و ائمه اطهار مي گويد سر آن دارم كه در باره امور زير بحث كنم: 1-صفه اعتقاد اماميه درباره خدا. 2-اعتقاد در باب صفات ذات و صفات افعال. 3- اعتقاد در تكليف 4- اعتقاد در افعال عباد. 5- اعتقاد در باب اراده و مشيه. 6-اعتقاد درباره قضا و قدر. 7- اعتقاد در باره فطره. 8- اعتقاد در استطاعه. 9- اعتقاد در مبدء. 10-اعتقاد در تناهي از جدال. 11-اعتقاد در رجعه. 12-اعتقاد در لح و قلم. 13-اعتقاد در كرسي. 14- اعتقاد در عرش. 15- اعتقاد در نفوس و ارواح. 16- اعتقاد درباره موت. 17- اعتقاد درباره مسئله در قبر. 18- اعتقاد در رجعه. 19- اعتقاد در بعث. 20- اعتقاد در خوض. 21- اعتقاد در شفاعه. 22- اعتقاد در كتاب بنده. 23- اعتقاد در عدل. 24-اعتقاد در اعراف. 25-اعتقاد در صراط. 26-اعتقاد در عقبات راه محشر. 27- اعتقاد در حساب و ميزان. 28-اعتقاد در باب جنت و نار. 29- اعتقاد در نزول قرآن. 30-اعتقاد در قرآن. 31-اعتقاد در تبليغ قرآن. 32-اعتقاد در انبياء. 33-اعتقاد در عدد انبياء و اوصياء. 34- اعتقاد در عصمه. 35- اعتقاد در نفي غلو. 36- اعتقاد در تقيه. 37-اعتقاد در اباء نبي. 38-اعتقاد در علويه. 39-اعتقاد در اخبار مفسره. 40-اعتقاد در حظر و اباحه. 41-اعتقاد در اختيار و اراده و طلب. 42-اعتقاد در حديثين مختلفين. «عبد الله انوار» نويسنده درين كتاب اعتقاد اماميه را ابتداء در توحيد مي آورد و سپس بمسائل ديگر عرش و فرش و صفات الهي مي پردازد و بتفصيل درين زمينه سخن مي گويد او پاره اي ارجاعات به كتاب توحيد اصول كافي خود مي كند و مي گويد خواننده مي تواند بان رجوع نمايد و اجمال اين سخن را در تفصيل آن كتاب ببيند. (عبدالله انوار) رساله‌اي کوتاه و جامع که معتقدات اماميه را به طور مختصر دربر گرفته و مؤلف در نيشابور روز جمعه 12 شعبان 368 ق در مجلسي بيان نموده است. و شامل يک دوره عقائد ضروريه و غيرضروريه شيعه اماميه مي‌باشد و مکرر چاپ شده است. (فاضل) ابوجعفر محمد بن ... بابويه قمي (آغاز سده 4-381در ري) يكي از رهبران دانشمند آئين شيعي نزديك بسيصد كتاب دارد. شيعيان روايتهاي او را ارج نهاده مراسيل او را از مراسيل ابن ابي عمر كمتر نميدانند. ابن بابويه اين رساله را در بيان اعتقادات درست شيعه چنانكه خود ميانديشيد نوشته است و آنرا براي بزرگان شيعي نيشابور كه چگونگي دين اماميان را از وي پرسيده بودند در روز آدينه 12 شعبان سال 368در انجمن سخنراني بر زبان راند. شيخ طوسي در فهرست، اين رساله را «دين الاماميه» ناميد. ابن بابويه در پايان آن ميگويد كه اگر از اين سفري كه در پيش دارم برگشتم و بنيشابور آمدم تفسيري براي آن مي نويسم. در فهرست نوشته هاي اونامي از اين تفسير نبرده اند ما نا ننوشته است (ذريعه ج 2 ص 226). اين رساله در ايران بسال 1296 با سه رساله ديگر ص 66-115 چاپ سنگي شد ابن بابويه در پايان آن بكتاب توحيد خود باز ميگرداند و نويد ميدهد كتابي در متشابهات قرآن بنويسد. (محمد تقي دانش پژوه) سند آن در اين نسخه چنين است: حدثني ابومحمد الحسن بن احمد بن محمد الهشم العجلي المجاور قال حدثنا محمد بن علي بن ... بابويه القمي الفقيه و حدثني ابوعبدالله الحسين بن موسي بن بابويه الفقيه عن اخيه ابي جعفر ... بن بابويه الفقيه. (دانش پژوه) مؤلف عقايدد شيعه را به اختصار بر اساس احاديث و روايات اهل بيت عليهم السلام گزارش كرده است. (حضرتي، صادق) رساله موجزي است مشتمل بر جميع اعتقادات فرقه ناجيه اماميه أعم از مورد اتفاق و اختلاف با استناد به آيات و روايات اهل بيت (ع) كه مكرر چاپ شده. عقايد و باورهاي ديني ضروري و غير ضروري فرقه اماميه را بطور خلاصه گردآوري نموده است. بگفته آقا بزرگ شيخ صدوق اعتقادات را روز جمعه دوازدهم شعبان 368 بيان كرده است. (غلامي مقدم، براتعلي) مشايخ حاضر در مجلسي از مجالس، از شيخ صدوق در خواست نمودند تا ايشان توصيف دين اماميه را به اختصار بر آنها املا نمايد، شيخ صدوق در اجابت درخواست آنها، اعتقادات فرقه ناجيه اماميه را در ابواب مختلف كتاب حاضر تبيين نموده است. برخي از مسائل و موضوعات مورد بحث كتاب عبارتند از: توحيد، نفي جبر و تفويض، اراده و مشيت، قضا و قدر، بدا، كرسي و عرش، نفوس و ارواح، مرگ و قبر و رجعت و بعث، شفاعت، عدل، صراط، عقبات، حساب و ميزان، جنت و نار، نزول وحي و قرآن، انبيا و رسل و ملائكه، عدد انبيا و اوصيا و عصمت. «حبيب الله عظيمي » اعتقادات شيعه اماميه را به طور اختصار در اين كتاب آورده و بنا به گفته آقا بزرگ شيخ صدوق آن را به تقاضاي عده اي از مؤمنين در مجلسي كه روز جمعه دوازدهم شعبان 368 در نيشابور منعقد شده بود بيان كرده است. (غلامي مقدم، براتعلي) آغاز كتاب: بسمله الحمدلله رب العالمين وحده لاشريک له وصلي الله علي سيدنا محمد وآله الطيبين الطاهرين و حسبنا الله و نعم الوکيل باب في صفة اعتقاد الامامية في التوحيد انجام كتاب: اخرجت الخبر في ذلک مستقصيا بشرحه في کتاب التوحيد و سأجرد کتاباً في ذلک بمشية الله و عونه اِن شاءَ الله تعالي و الحمدلله رب العالمين [فهرست آستان قدس 1/202؛ دانشگاه تهران 10/1589 و 13/3488 و 11/2381 و 10/1977و 17/98 و 16/278 و 16/432 و 16/433 و 17/412 و 16/505 و 16/673؛ مرعشي 36/309و 33/313و 15/57و 18/197و 27/75 و 24/119 و 27/266 و 27/361 و 34/684؛ امام صادق قزوين1/37و 1/307؛ آيت الله جليلي 242؛ مركز احياء ميراث اسلامي 5/126؛ حضرت معصومه 1/234 و 1/262 و 1/290 فهرست كتابهاي چاپي عربي (مشار) : 625؛ كتابخانه هاي گلپايگاني 18؛ صدوقي يزدي ص 39؛ مسجد جامع گلپايگان 188؛ كتابخانه ملك 6/39و 6/75 و 5/313؛ كتابخانه وزيري 5/1600 و 4/1159 و 3/939 و 5/1714 و 3/990 و4/1338؛ مدرسه حجتيه ص 114 وص 120؛ حوزه علميه امام صادق 1/75؛ مدرسه فيضيه 2/60 و 2/77؛ الهيات تهران ص 254و 261و 458؛ كتابخانه ملي 14/215 و 18/121 و 11/622؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/54، الذريعة: 2/226 شماره 887؛ التراث العربي: 1/270؛ مدرسه نواب 520؛ مجلس سنا 2/126؛ مجلس شورا 12/104و 23/621 و 41/222 و 20/138 و 44/187؛ دانشكده حقوق تهران 252؛ مدرسه معمارباشي ص 104 و 110؛ فيلم دانشگاه 2/127؛ كتابخانه روضاتي ص 101؛ اصغر مهدوي 2/111؛ نشريه 6/351 و 6/630 و 9/243؛ آستانه قم ص 216؛ آستانه قم ص 221؛ نشريه 7/102 و 11/934 و 7/793 و 11/685؛ اهدائي به آستان قدس ص273 و 280 و 311 و 331؛ چهار كتابخانه مشهد ص 216؛ سه كتابخانه اصفهان ص 59؛ نسخه پژوهي 3/108؛ كتابخانه نوربخش 2/239؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 58؛ مشار ص 625، بعنوان «العقائد» ؛ كتابخانه عمومي اصفهان 1/340؛ كتابخانه شيخ علي حيدر 3/148 و 2/86 و 2/319؛ حوزه و موزه ص 67؛ امام صادق چالوس ص 212 و 227؛ عكسي مرعشي 3/429؛ معجم التراث الكلامي 1/391-392؛ عكسي مرعشي 3/438؛ ميراث شهاب س9ش/2 31 و 33 و س7ش3-/4 24؛ عكسي مركز احياء 7/200؛ مكتبة امير المومنين 1/126 و 4/222؛ دهگان ابراهيم 2/394؛ كشف الحجب 51؛ شورا 2/245/40؛ اهدايي رهبر 2 اخبار/1 124 و 125 و 126 و 127 عكسي مرعشي 5/68 التراث العربي 1/270 -271؛ كتابشناسي نسخه هاي خطي آثار شيخ صدوق در ايران 27-54؛ تاريخ نگارش هاي عربي 1/787-788؛ معجم التراث العربي 1/391-392و2/224-226؛ عكسي مرعشي 5/247-248- 249؛ جامع گوهرشاد 5/133و 5/621؛ رايانه آستان قدس] شرح و حواشي: اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات صدوق (ترجمه) = اعتقادات (-) اعتقادات (ترجمه و شرح) (-) الاعتقادات (ترجمه) (-) اعتقادات (ترجمه) (-) اعتقادات (ترجمه و شرح) (-) اعتقادات (ترجمه و شرح) (-) شرح اعتقادات (ترجمه) (-) شرح الاعتقادات كاشاني، حبيب الله بن علي مدد (1262-1340) تصحيح الاعتقاد = تصحيح اعتقادات الاماميه = شرح اعتقادات صدوق مفيد، محمد بن محمد (336-413) وسيلة النجاة در معرفت اعتقادات زواره اي، علي بن حسن (-10) شرح الاعتقادات خاتون آبادي، اسماعيل بن محمد باقر (1031-1116) شرح الاعتقادات شريف، محمد كاظم بن محمد قاسم (-13) اعتقادات = اعتقادات صدوق (ترجمه) سركاني، محمد صادق بن محمد علي (-11) مشراق العقائد الصالحية = مشارق العقائد = ترجمه اعتقادات الصدوق دستغيب، محمد صالح بن مسعود (-11) حاصل الترجمان = ترجمه اعتقادات صدوق = منهاج المؤمنين رضوي، محمد مهدي بن محمد صالح (-11) منهاج المؤمنين حسيني ازغدي، ابوتراب بن ابوالحسن (-10) اعتقادات = اعتقادات صدوق (ترجمه) حسني، محمد علي بن محمد (-13) اعتقادات صدوق (ترجمه) = شرح اعتقادات صدوق حسيني، ابوالفتح (-10) اعتقادات (ترجمه و شرح) حسيني يزدي، محمد علي بن محمد (-) شرح الاعتقادات قزويني، محمد صفي بن ولي (-11) تصحيح الاعتقاد (ترجمه) مدرس يزدي، محمد علي بن محمد (1193-1265) اعتقادات = اعتقادات صدوق (ترجمه) حسيني تهراني، هاشم (1298-) شرح اعتقادات صدوق = شرح فارسي عقائد صدوق قزويني، فضل الله بن ولي الله (-11) شرح الاعتقادات شولستاني، عبدالله بن حسن (-)

الخِصال کتابی عربی نوشته محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ هجری) از فقها و محدثان شیعه در قرن چهارم هجری است. شیخ صدوق در این کتاب، روایاتی درباره مسائل اخلاقی و اعتقادی جمع‌آوری کرده و روایات را، به تناسب اعدادی که در آن احادیث به کار رفته، دسته‌بندی نموده است. الخصال اولین کتابی بوده که به این سبک نگاشته شده است. شیخ صدوق با تحقیق در تألیفات مشایخ و علمای بزرگ گذشته، دریافته که آنان در بخش‌های مختلف علوم، کتاب‌هایی نگاشته‌اند؛ اما درباره رابطه میان اعداد و صفات پسندیده و ناپسند چیزی نگاشته نشده است. او با توجه به فایده فراوان این موضوع برای جوینده علم، بر آن شد تا برای تقرب به درگاه الهی دست به نگارش چنین کتابی بزند تا به پاداش الهی و خوشبختی و رحمت خداوند متعال نایل گردد. کتاب خصال با وجود حجم کم، دائرةالمعارف بزرگی از معارف اسلامی و احکام حلال و حرام است و به مباحث تاریخی، تفسیر قرآن، نکات فلسفی و مسائل سیاسی نیز اشاره دارد. روایات این کتاب از نظر موضوع بسیار گسترده است و درباره هر یک از موضوعات اخلاقی و عقیدتی روایاتی نقل شده که به شکلی با اعداد در ارتباط‌اند. کتاب حاضر شامل ۱۲۵۵ حدیث است و در ۲۶ باب مجزا تنظیم گردیده. عنوان بندی باب‌ها بر اساس ارقام است بدین شکل که روایات شامل یک خصلت در یک باب آمده و شامل دو خصلت در بابی و شامل سه خصلت در بابی دیگر و... روایات این کتاب از نظر موضوع بسیار گسترده است و درباره هر یک از موضوعات اخلاقی و عقیدتی روایاتی نقل شده که به شکلی با اعداد در ارتباطند، مانند: - یک صفت از دوستی دنیا، یک صفت در برابر پنج خصلت - دو صفت شیعه - تا سه خصلت در کسی نباشد مؤمن نیست - چهار چیز در چهار مورد پذیرفته نیست - نشانه‌های ایمان پنج چیز است - هر کس شش عمل را انجام دهد به بهشت می‌رود - رسول خدا هفت چیز را منع فرمودند - نماز هشت گروه پذیرفته نمی‌شود - حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیهم نزد خداوند نه نام دارد - امام ده خصلت دارد - اهل بهشت یکصد و بیست گروه هستند و...

الأمالي، اثر ابوجعفر محمد بن على بن بابويه قمى، معروف به شيخ صدوق، كتابى است روايى به زبان عربى كه به قلم ابوالفضل هدايتى، به فارسی ترجمه شده است. مترجم، سعى نموده تا اصل امانت در ترجمه را در حد امكان رعايت نمايد؛ بدين منظور، عبارات را تقريبا به‌صورت تحت‌اللفظى ترجمه كرده است. بااين‌حال، در برخى از موارد، اين اصل به‌خوبى رعايت نشده و در مواضعى، افتادگى‌هاى جزيى، به چشم مى‌خورد. در ابتداى كتاب، مقدمه مختصرى از ناشر، ذكر گرديده كه در آن، به عظمت و جايگاه شيخ صدوق، اشاره شده است. در اين مقدمه، اين نكته بيان شده است كه در قرن چهارم هجرى، تشيع داراى دو مكتب و مشرب فكرى در دو نقطه از بلاد اسلامى؛ يعنى بغداد و قم بود و اين دو مكتب، در اصل، هيچ‌گونه تعارض و تقابلى با یکديگر نداشتند، اما در شيوه نگرش به بحث‌هاى كلامى، اعتقادى و فقهى، تفاوت‌هاى ويژه‌اى داشتند. مكتب بغداد كه نماينده آن شيخ مفيد، سيد‌‎مرتضى، شيخ طوسى و شاگردانشان بودند، در عين استفاده از احاديث معصومين(ع)، به روش‌هاى عقل‌گرايانه و نقادانه هم توجه خاص داشتند، ولى مكتب قم كه نمايند آن شيخ صدوق و استادان و شاگردان او بودند، با حديث‌گرايى و تعبددر روايات، از به‌كارگيرى عقل در موضوعات دينى پرهيز داشتند و يا آن را به حداقل رسانيده بودند. به نظر نویسنده مقدمه، شايد علت اين تفاوت، ويژگى‌هاى محيط زندگى اين بزرگواران باشد؛ چون در بغداد، شیعیان مستقيما با اهل تسنن تماس داشتند و بايد مسائل را به‌گونه‌اى مطرح می‌كردند كه برای آنان قابل پذيرش باشد، ولى در قم چنين نبود و استناد به حديث معصومين(ع) مى‌توانست قول فصل باشد. در اين اثر، متن امالى در كنار ترجمه آن قرار گرفته است؛ بدين صورت كه ابتدا متن آمده و در صفحه بعد، ترجمه فارسی آن، ذكر شده است. فهرست ابواب، در انتهاى كتاب آمده است. در پاورقى‌ها، به ذكر منابع پرداخته شده است.