جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: از بانک‌های مواد غذایی گرفته تا کمیته‌های استقبال از مهاجران، و سازمان‌دهندگان جامعه تا مبارزان مبتنی بر اینترنت، جامعه مدنی در چشم‌انداز اجتماعی اقیانوس اطلس شمالی نقش محوری دارد. الاهیات و جامعه مدنی درک ما را از چیستی جامعه مدنی ارتقا می‌بخشد و تصویری دوباره آگاهانه از زندگی اجتماعی ما ارائه می‌کند. این کتاب که با پیشگفتاری توسط کشیش دکتر روآن ویلیامز ارائه شده است، به بررسی مظاهر معاصر نوع کنش جمعی می‌پردازد که از دهه 1800 در جامعه مدنی مشاهده شده است. سپس جامعه مدنی را به‌عنوان مجموع انجمن‌های مدرنی که میانجی‌گری روابط ما با بازار و دولت هستند، بررسی می‌کند، اما نمی‌توان آن‌ها را به طور کامل نه با بازار و نه با دولت شناسایی کرد. در نهایت، سه دیدگاه مختلف در مورد جامعه مدنی با استفاده از بینش الهی‌دانانی مانند جان میلبانک و گئورگ هگل ارائه شده است. این یک موضوع مناسب برای جامعه معاصر است، و در اینجا توسط یک پانل بین المللی از مشارکت کنندگان به طور ماهرانه بررسی شده است. به این ترتیب، این یک جلد مهم برای هر محقق الهیات و مطالعات دینی و تعامل آنها با جامعه شناسی و سیاست است.

اندیشه اخلاقی و سیاسی اکسل هونت، فیلسوف آلمانی و برجسته نسل سوم فرانکفورت، از ابتدای انتشار کتاب شناخته‌شده او، جدال برای به‌رسمیت‌شناسی، توجه بسیاری به خود جلب کرد. هونت در آثار خود در تلاش بوده است صورت‌بندی نوینی از رابطه میان من، دیگری و ما ارائه دهد که با دیگرپذیری، من و دیگری برای تشکیل یک ما، به یکدیگر فروکاسته نشوند و با حفظ هویت، ویژگی‌ها و افق ارزشی منحصربه‌فرد خود، یک رابطه و «ما» صلح‌آمیز تشکیل دهند. در همین راستا، هونت مدل سه سطحی به‌رسمیت‌شناسی خود را برای درک بهتر رابطه اجتماعی افراد با یکدیگر و با خود ارائه داده است. بااین‌وجود، این دیدگاه از اخلاق به‌رسمیت‌شناسی در سال‌های اخیر از سوی منتقدینی چون فریزر و پنسکی با این نقد مواجه بوده است که نه‌تنها قادر نیست افراد را در افق‌های ارزشی خود آن‌ها به رسمیت بشناسد، بلکه آن‌ها را در افق ارزشی مسلط جامعه منحل می‌کند. این مقاله در تلاش است با بررسی نقد ریشه‌ای و رادیکال منتقدان و پاسخ‌های هونت، دریابد این نظریه تا چه میزان توان تاب‌آوری در برابر این انتقادات را دارد و آیا پاسخ‌های ارائه شده توسط هونت توانسته‌اند اخلاق به‌رسمیت‌شناسی را از اتهام نااخلاقی بودن و دامن‌زدن به سلطه برهانند یا خیر. در نهایت، چنین نتیجه‌گیری می‌شود که اخلاق به‌رسمیت‌شناسی خود موضوعی است میان‌فرهنگی، بنابراین نه هونت و نه منتقدان او به‌تمامی بر حق هستند، چراکه مفهومی را که به‌خودی‌خود امری میان‌فرهنگی است تنها با مشارکت یک فرهنگ یعنی فرهنگ غربی مورد بررسی قرار می‌دهند.

با وجود این که اندیشه باختین و هگل در نظر اول ارتباط چندان روشنی با یکدیگر ندارند و به خصوص که باختین در اظهارنظرهای صریح خود منتقد هگل و روش دیالکتیکی اوست، اما می‌توان بر اساس اصول خود باختین خوانشی بینامتنی از متون باختین داشت و دیالوگیسم او را که در حکم چهارچوب اندیشه اوست بر اساس دیالکتیک هگل خوانش کرد. این خوانش بینامتنی از سه بخش تشکیل شده: در بخش نخست وضعیت‌های دیالکتیکی که عبارت‌اند از «وضعیت در – خود»، «وضعیت برای – خود» و «وضعیت در – خود و برای – خود»، در دیالوگیسم باختین شناسایی می‌شوند. بخش دوم به بازبینی دیالوگیسم باختین با کمک مفاهیم منطقی «کل، جزء و فرد» از فلسفه هگل، اختصاص داده شده است. در بخش سوم نیز ادعای باختین مبنی بر مونولوگی بودن دیالکتیک هگل بررسی و رد می‌شود. در نتیجه این خوانش بینامتنی از دیالوگیسم باختین هر چند گفت‌وگوی پنهان او با هگل آشکار می‌شود اما این گفت‌وگو هنوز به معنای تطابق صددرصدی اندیشه او با هگل نیست.

شناخت یا دانش مطلق هگل سوبژکتیویته درون ماندگار است زیرا همه شناخت و تاریخ انسان را به مثابه مطلق سوبژکتیویته شامل است. برخی پژوهشگران هگل بر کفایت تمامیت مطلق تاکید کرده اند؛ برخی دیگر گشودگی درون ماندگار امر مطلق را بر پایه منفیت پیش رونده ای تفسیر کرده اند که تاریخ انسان را در حرکتی همواره پیش رونده جاری و ساری کرده است. این مقاله تلاشی است جهت ارائه مفهوم تازه ای از شناخت یا دانش مطلق آن چنان که شناخت یا دانش مطلق همزمان تمامیت مفهوم و نیز گشودگی به آینده است نه تنها به منزله منفیت بلکه به منزله تمامیتی رو به آینده. از این جهت این مقاله <<تمامیت گشوده شناخت یا دانش مطلق >> نام گرفته است که بیانگر دو ویژگی نامبرده با تمرکز بر کتاب <<پدیدارشناسی روح>> و <<دانش منطق>> هگل افزون بر توجه به برخی تفاسیر مهم و اثرگذار از متون اوست. مواجهه تفسیری این مقاله از شناخت یا دانش مطلق هگل بر بن گشودگی فراشد شناخت تکوین یافته است و برگرفته از بخشی از رساله دکتری من است با نام << مطلق هگل: تعلیق چشم اندازها>>

اساساً در متن و کانون نظام فلسفی هگل، فلسفه روح او قرار دارد. هگل در پدیدارشناسی روح، تلاش کرده است تا حرکت روح و سرمنزل‌های آن در تاریخ را مورد واکاوی قرار دهد. از منظر هگل، تاریخ جهان، تاریخ حرکت روح به سمت عقلانی شدن است. در واقع حرکت روح در تاریخ حرکتی خردگرایانه و عقلانی است و در هر منزل از تاریخ ما شاهد تعامل روح با تاریخ واقعی و عینی از یک سو و تاریخ فردی و آزادی فرد از سوی دیگر هستیم. تعامل این دو، سرانجام در روح مطلق که همان آزادی است، تحقق می‌یابد. بنابراین می‌توان صورت‌بندی حقیقی روح مطلق را در تاریخ مشاهده کرد. روح مطلق از نظر هگل، منزلگاهی است که همه حقایق ازلی تاریخی در آن به شکوفایی و تحقق غایی خود می‌رسند. به عبارت دیگر، روح مطلق، همان پرنده‌ای است که آزادانه بر دشت‌ها و تپه‌های تاریخ پرواز می‌کند. در فلسفه هگل، روح مطلق بدون آزادی امکان تحققِ ذات حقیقی‌اش را از دست خواهد داد. در واقع آزادی عنصر حیاتی و قوام‌بخش فلسفه روح هگل است. بی‌گمان در فلسفه هگل، همه امور، نسبتی با آزادی در مقام پدیدارکننده روح مطلق در دیالکتیک تاریخ دارند. بنابراین در تحقیق حاضر که بر اساس روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است، ضمن تلاش برای تشریح فلسفه روح هگل، به ویژه روح فردی، عینی و مطلق، به جایگاه و ضرورت آزادی در فلسفه روح هگل اشاره خواهد شد.

جهت مشاهده فیلم سخنرانی به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.

در «پدیدارشناسیِ روح»، شواهدی دال بر این‌همانیِ مطلق و امر الهی وجود دارد. امر الهی در نزد هگل ذاتِ عقلانی دارد؛ بنابراین امر الهی بی‌کرانه، می‌بایست در موجودِ کران‌مند حضور یابد تا روح، خود را در جهان محقق سازد. این پویش و عزیمتِ روح در «دین طبیعی» و به موازاتِ آن در هنر نمادین پدیدار می‌شود. «پیکره‌های گیاهی» نخستین ریختِ تن‌یافتۀ امر الهی‌اند. این ریختِ بدوی ابتدا به صورت ستون­های ساده نشان داده می‌شود که کمترین «کار» بر روی آن‌ها انجام شده است. این ستون‌ها عمدتاً از ملحقات معماری هستند. پیکره‌های گیاهیِ مستقل به ندرت یافت می‌شوند، زیرا در این مرحله روح آزاد نیست و شناخت او از خویشتن در حدّ شناختِ گیاهان است. در «دین گیاهان» معصومیتی وجود دارد که با آغاز زیستِ جانوری و پیکار و پویشِ ناشی از آن، از دست می‌رود. با پایان دین طبیعی و هنر نمادین، پیکره‌های گیاهی به­صورتِ «رفع­شده» در ادیان و هنر ادوارِ بعدی تداوم می‌یابد. دین گیاهی، سرآغاز بیان امرِ الهیِ تن‌یافته در ادیان است.