جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده تعاریف ملاصدرا از ایمان در آثار او متنوع و متکثر و گاهی به ظاهر متعارض اند. این تکثر و تعارض، جستجوی روش وی در این مسأله را ضروری می نماید. ملاصدرا به دسته بندی آراء گذشتگان در تعریف ایمان می پردازد. او عناصر مطرح شده در تعاریف را تفکیک می کند و مفهومی محوری در میان آنها جستجو می کند. این مفهوم محوری از نظر وی «علم» است. در مرحله بعد او علم و سایر عناصر تفکیک شده را در شبکة مفهومیِ منسجمی تلفیق می کند. وی با بهره گیری از ابزارهای معنی شناختی نظرگاه ها را تلفیق می کند و فرا دیدگاهی نو از مفهوم ایمان ارایه می کند. این روش در مطالعه مفهوم ایمان آثار ملاصدرا قابل کاربرد است. چنین مطالعه ای در بررسی روابط مفهومی ایمان با علم به کشف شبکه گستردة مفهومی ای متشکل از علم، معرفت، کفر، جهل، حکمت، عقل، تصدیق، یقین، برهان و حیات می انجامد. در بررسی روابط مفهومی ایمان و عمل نیز، اعمال جوارحی و اعمال جوانحی همچون زهد، حبّ، عدالت و شرح صدر، شبکه معنایی مرتبط دیگری را تشکیل می دهند. بررسی مبانی و نتایج انسان شناختی ایمان تکمیل کنندة اضلاع مختلف مطالعة «ایمان از دیدگاه ملاصدرا» است. از نظر ملاصدرا ایمان و معرفت نفس لازم و ملزوم اند. سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیم با ایمان دارند. ایمان اختیاری و موهوبی است. حرکت ایمانی و حرکت جوهریِ نفسِ انسان یک حقیقت اند. و مراتب انسان متناظر با مراتب ایمان است