آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

احكام پزشكان و بيماران تأليف غلامحسين خدادادى، مشتمل بر احكام فقهى مطابق با فتاواى آیت‌الله محمد فاضل لنكرانى به زبان فارسی است. در این مجموعه سعى شده است احكام شرعى در زمینه‌هاى مختلف پزشكى جمع‌آورى گردد و به شيوه‌اى ساده و قابل فهم برای همه ارايه گردد تا علاقه‌مندان به راحتى بتوانند با احكام شرعى خود آشنا شوند. با توجه به اينكه احكام و مسائل پزشكى در رساله‌ها و استفتائات مراجع در ابواب مختلف فقه و به مناسبت‌هاى گوناگون به‌طور پراكنده آورده شده است كه دسترسى به آنها خالى از زحمت و سختى نيست؛ لذا به پيشنهاد مجمع جهانى اهل‌بيت(ع) تصمیم گرفته شد كه مجموعه حاضر یک‌جا گردآورى شده و در اختيار علاقه‌مندان قرار گيرد

بحث از منابع تفسیر قرآن از زمان‌های گذشته مورد توجه مفسران و قرآن‌پژوهان بوده است. در این میان، «منبعیت خبر واحد معتبرِ غیرمحفوفِ به قرائن» به‏ دلیل عدم قطعیت مفاد آن، معرکه آراء و أنظار دانش‌مندان گذشته و حاضر می‏باشد. آن‏چه در این نوشتار مورد توجه نگارنده قرار گرفته، تبیین دیدگاه فقیه اصولی و قرآن‌پژوه معاصر آیت‌الله العظمی محمد فاضل لنکرانی بوده که به روش نقلی توصیفی به تبیین و تحلیل آن پرداخته شده است. در نوشتار حاضر، این حقیقت روشن می‌شود که آیت‌الله فاضل از میان قائلانِ به حجیت مطلق خبر واحد و منکرانِ مطلق حجیت آن، دیدگاه میانی را در تفسیر تمام گونه‌های آیات قرآن می‌پذیرد و آن را با روش اجتهادی اصولی به اثبات می‌رساند.

پیرامون حجیت خبر‌واحد‌ درتفسیر قرآن‌ دودیدگاه وجود دارد:‌‌دسته اول کسانی که حجیت خبرواحد را مختص به آیات فقهی دارای اثرشرعی میدانند ودسته دوم کسانی که قائل به حجیت خبرواحد‌درآیات غیر فقهی ازجمله تفسیر نیز می باشند.ازآنجاکه روایات در تفسیر و تببین کلام الهی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و بخش قابل توجهی از این روایات از نوع اخبار آحاد می باشد، بررسی دیدگاه های هر کدام از صاحبان این دو قول ضروری می نماید؛بر این اساس در این مقاله دیدگاه آیت الله فاضل لنکرانی(ره)به عنوان یکی از موافقان حجیت خبر واحد در تفسیر بیان شده و ادله ایشان مبنی بر حجیت روایات تفسیری مورد ارزیابی قرار می گیرد.ایشان دراثر ارزشمند مدخل التفسیر که از آن به عنوان اصول التفسیر تعبیر شده است،برای اثبات مدعای خویش دو دلیل ذکر مینمایند؛‌دلیل اول عمومیت سیره عقلا و دلیل دوم اطلاق ادله شرعی تعبدی می باشد.در نتیجه هر کدام از این ادله در اثبات حجیت خبرواحد مورد پذیرش قرار گیرد،به دلیل اطلاقشان،حجیت خبر واحد هم مطلقا باید پذیرفته شود.بنابراین خبر واحد درتفسیر هم حجت می باشد.در نتیجه اعتبار بخشی به روایات آحاد،گنجینه عظیم معارف اهل بیت(ع)در تفسیرآیات الهی به کار گرفته شده و بهره مندی از کلام الهی را دو چندان می نماید.

یکی از منابع استنباط احکام شرعی و اثبات آموزه‌های دینی، احادیث می باشد. احادیث متواتر و اخبار آحاد، کاربرد فراوانی در مسائل علم فقه، تفسیر، کلام، تاریخ و ... دارد و مورد بهره‏برداری دانشمندان این علوم قرار می‏گیرند. مسأله مقاله حاضر بررسی حجیت خبر واحد در علم فقه و تفسیر با تأکید بر نظر آیت الله فاضل لنکرانی می‌باشد. اگر چه در علم فقه، اکثر فقها بر حجیت و اعتبار خبر واحد در استنباط احکام شرعی صحه گذاشته‌اند، اما شمول این حجیت، در علوم دیگر؛ نظیر علم تفسیر، موجب پدید آمدن دیدگاه‌های متفاوتی میان اندیشمندان اسلامی شده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره‏گیری از منابع کتابخانه‏ای، با هدف ارائه پاسخی درخور به سؤال مذکور، سامان یافته است. عمده دلیل مطرح شده مخالفان حجیت شمول خبر واحد در ابواب تفسیر، این است که خبر واحد موجب علم نمی‌گردد و دارای اثر شرعی نمی‌باشد؛ لذا نمی‌توان از آن در مسائل تفسیر آیات بهره جست. اما موافقان حجیت شمول از جمله آیت الله فاضل لنکرانی، در مقام پاسخ‌دهی برآمده و بیان کردند که مهم ترین دلیل حجیت و اعتبار خبر واحد، سیره و روش عقلا است و عقلا بدون توجه به اینکه آیا آن خبر، دارای اثر شرعی و عملی است یا خیر، شمول حجیت خبر واحد را به صورت مطلق پذیرفته‌اند. بنابراین از منظر آیت الله فاضل لنکرانی، خبر واحد در تفسیر قرآن نیز همانند فقه، از اعتبار و حجیت برخوردار می-باشد.

از مباحث مهم در اصول تفسیر، مطالعه حجیت روایات تفسیری و انتخاب مبنا در مورد آن است. گروهی از دانشمندان معتقدند حداکثر نتیجه‏ ی حاصل از خبر واحد، ظن و گمان است که به حسب اصل اولی، استناد نمودن به آن در احکام شرعی، حرام است. اما مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی اعتقاد به حجیت خیر واحد در تمامی عرصه ها یعنی هم در فقه و هم در غیر فقه مثل تفسیر دارد که عمده دلیل ایشان بنای عقلا در عدم تفکیک بین احکام عملی و غیر آن است؛ هر دلیلی که عمل به خبر واحد در فقه را حجت می شمارد، همان هم در غیر فقه قابل استفاده است و تقییدی در آن به جهت انحصار حجیت خبر واحد در فقه ندارد. بنابراین لزوم اثر شرعی داشتن یک قضیه –چنانکه برخی ادعا کرده اند-، ضرورت تمسک به خبر واحد محفوف به قرینه نیست و خبر واحد جامع شرایط اعتبار، در همه زمینه ها از جمله در تفسیر معتبر است. گرچه ایشان خبر واحد در موضوعات را حجت نمی داند؛ اما عمومیت ملاک حجیت خبر واحد، موضوعات را نیز شامل گردد. سیره عقلاء و روایات حجیت خبر واحد، عام بوده و دلیلی بر تقیید این عموم وجود ندارد.