جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مشاهده و درک آگاهانه ی ضرورتِ تنوّع و کثرت انسان ها، کافی نیست، بلکه مواجهه با این تکثّر و تنوّع مستلزم آنست تا از ایده های صرفاً عقلانی دست بکشیم و وارد جهان واقعی شویم. تشخیص تنوّع مسیرها و برابری انسان ها دو پیش شرط لازم برای احترام می باشند، که به ما اجازه می دهندفراتر از مشخصه های رابطه ی مبتنی بر قدرت در مدارا پیش برویم. قران کریم از اختلاف و تنوّع و تفاوت به عنوان قانونی تغییر ناپذیر در هستی تعبیر می کند، و می فرماید: « وَ مِن آیاتِهِ خَلقُ السَّماواتِ وَ الأَرضِ وَاختِلافُ أَلسِنَتِکُم وَأَلوانِکُم إِنَّ فی ذالِکَ لَآیاتٍ لِلعالِمین » روم 22 ترجمه : « و از نشانه های ( قدرت ) او آفرینش آسمان ها و زمین و اختلاف زبان ها و رنگ های شماست. قطعاً در این ( امور) برای دانشوران نشانه هاست ». زمانی که پیروان سایر ادیان همدیگر را نفی می کردند و غیر خود را نمی پذیرفتند، ( بقره 113) فرمان دگرپذیری و مدارا به عنوان هدیه ای الهی و ارزشمند خطاب به مؤمنان صادر شد. (بقره136) بنابراین مدارا و دگرپذیری یک وصف و یک وظیفه برای انسان ها و بویژه برای مسلمانان است. در سنّت و سیره ی پیامبر (ص) نیز به پیروی از قرآن قانون دگرپذیری و تسامح و مدارا اصل ثابتی است، که در تمامی مراحل زندگی ایشان شاهد آن هستیم. به محض ورود به مدینه قانونی اساسی و قراردادی اجتماعی میان مسلمانان و قوم یهود و هم پیمانانشان از مشرکین، تدوین نمود، که در آن حقوق تمامی اقوام ساکن در مدینه و اطراف آن به خوبی مشخص شده بود. مدارا و رواداری در جهان کنونی و عصر حاضر نیز جزو ضروریات زندگی انسان بر روی کره ی زمین است. اگر در گذشته سخن از فضیلت مدارا بود، اکنون سخن از ضرورت آن است؛ ضرورتی که اگر جای خود را در جوامع انسانی باز نکند، فجایع انسانی جایگزین آن می شود.