جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جنگ از مهم ترین وقفه های تاریخی هویت ساز در حیات هر ملت است که جوامع، پس از پایان یافتنش، درصدد حفظ یاد و خاطرات آن برمی آیند. تنوع و تکثر راویان جنگ و دیدگاه های متفاوت آن ها روایات متعددی را رقم می زند که فقط در صورت کنار هم قراردادن آن ها می توان به تصویری واقعی از جنگ رخ داده نزدیک شد، با این حال روایت رسمی دولتی، با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارد، در پی ارائه تصویری یک دست و همگون از جنگ است و بازتاب های اجتماعی روایات عاملی محدودکننده می شوند، به طوری که دولت دیگر قادر به ترسیم چهره واقعی جنگ نخواهد بود. از این رو پویایی روایات خرد مردمی در بیان خاطرات جنگ، برای تعدیل روایت رسمی، از اهمیت زیادی برخوردار است، اگرچه آن چه در ایران در زمینه خاطرات جنگ مشاهده می شود بیش تر رکود و انفعال است.پژوهش حاضر از نظریات هالبواکس استفاده کرده است، به ویژه در زمینه «بازگوکردن» خاطرات شخصی که اولین حلقه ارتباط میان خاطره شخصی و خاطره جمعی است و «تبادل خاطرات» که برای شکل دادن به حافظه تاریخی افرادی که در جنگ حضور نداشته اند، الزامی می نماید. این پژوهش همچنین از آرای ریکور در خصوص ضرورت ارتباط بین نسلی برای پیوند خاطره فردی و جمعی و آسیب های خاطره در محافل غیر رسمی، که بعضا باعث کمبود خاطره در این محافل می شود، بهره گرفته است، با این حال، با نظر به مختصات بومی جنگ ایران و عراق و زمینه های اجتماعی خاص جامعه ایرانی، توضیح پیچیدگی این مساله صرفا با استفاده از این نظریه ها ممکن نیست، از این رو برای کشف علل اختصاصی کمبود تبادل خاطرات در محافل غیر رسمی روش کیفی و مصاحبه های عمیق به کار گرفته شده و فقط در مرحله تحلیل یافته ها از پیشینه نظری موجود جهت، چهارچوب ارجاعی مورد استناد، استفاده شده است.یافته های پژوهش حاکی از آن است که عواملی چون امتیازهای داده شده به رزمندگان، فرافکنی مشکلات فضای سیاسی موجود به رزمندگان، ایجاد هاله قدسی پیرامون جنگ، پرهیز از ریا، بی انگیزگی مخاطبان نسبت به موضوع جنگ، دردناکی صحبت از جنگ، و در نهایت کمبود گفت و گو در محافل غیر رسمی از اصلی ترین علل کمبود تبادل خاطره در این محافل است.