جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عقل یکی از منابع اسلامی است، اما در کتب اصول در باب حجیت آن به‌طور مستقل بحثی صورت نگرفته است، مگر در کتاب اصول فقه مرحوم مظفر و بحوث شهید صدر؛ از‌این‌رو نظریه شهید صدر در باب حجیت عقل در فقه همراه با نقد پاره‌ای از دیدگاه‌های ایشان موضوع این مقاله است. شهید صدر عقل عملی و نظری را در فقه حجت می‌داند و ادله اخباری‌ها را در این باب تمام نمی‌داند؛ ولی به عقل فلسفی اکتفا نمی‌کند، بلکه حساب احتمالات را نیز به مسئله می‌افزاید.

علاوه بر این که این تحقیق می تواند مقدمه ای بر تحقیقات مفصل تر آینده در باب برهان وجودی به طور عام و برهان وجودی گودل به طور خاص باشد، از آن جا که در سنت فلسفه ی اسلامی نیز قرائت هایی از برهان وجودی توسط ابن سینا، سهروردی، صدرا و طباطبایی ارائه شده است، نتایج این تحقیق در مطالعه در باب این براهین کاربرد مستقیم خواهد داشت.در زبان فارسی نه تنها تحلیل و شرحی از برهان وجودی گودل وجود ندارد، حتی تا آن‌جا که نگارنده اطلاع دارد.معرفی ای هم از آن صورت نگرفته است .لذا با توجه به کاربردهای ذکر شده، می‌صتوان ادعا کرد معرفی و شرح و تحلیل این برهان به زبان فارسی، به صورت مستقل و با تاکید بر پیش فرض‌ها و قرائت های مختلف آن، و بیان شباهت هاو تمایزهای قرائت های مختلف ضروری است.

اسلام به عنوان یگانه دین حقه الهی در این عصر، برای هدایت بشر و سعادت ابدی او احکام کاملی برای تمام شئون زندگی بشر دارد، و انقلاب اسلامی از ابتدای پیدایش تا امروز در مسیر رشد و تعالی خویش به سمت هدف بزرگ ایجاد تمدن اسلامی، با این باور شکل گرفت که اسلام، بدون التقاط با تفکرات مادی شرق و غرب، به تنهایی پاسخگوی تمام نیازهای زندگی بشری خواهد بود. بی شک یکی از مهم ترین این نیاز ها حل مسئله معیشت و اقتصاد اسلامی است و یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصادی اسلام مسئله ربا و ربا زدایی از جامعه اسلامی می باشد.در این راستا یکی از چالشی ترین ماموریت های انقلاب اسلامی ربا زدایی از نهادهای لیبرالی مانند بانک بود. برای نیل به این هدف متفکرین برجسته اسلامی از جمله شهید بزرگوار آیت الله سید محمد باقر صدر بر این باور بودند که می توان با حفظ این نهادها و بهره مندی از منافع آنان، آنها را به کمک عقود اسلامی ربا زدایی کرد.این پژوهش با روش کتابخانه ای و رویکرد مطالعات تطبیقی ضمن بازشناسی مفهوم ربا در نظرگاه قرآنی شهید صدر و علامه جوادی آملی به این نتیجه رسید که ربا زدایی از نهادهای ربا محور لیبرالی از جمله بانک، به دلیل نارسایی های نظری نشدنی است. بنابراین، انقلاب اسلامی برای ایجاد تمدن اسلامی ناگزیر از نهادسازی اسلامی و جایگزینی نهادهای اسلامی با نهادهای لیبرالیسم است.

استقراء، حرکت از جزئیات به سمت فرضیه‌های کلی است. استقراء از دیرباز و از همان آغاز فلسفه در یونان، به عنوان یک روش مورد استفاده قرار می‌گرفت و تا به امروز هم‌چنان در میان فیلسوفان غربی، به عنوان یکی از مسائل مهم فلسفة علم مطرح است. اما استقراء هیچ‌گاه به صورت جدی، آن‌چنان که دغدغة فیلسوفان غربی بوده، مسالة فیلسوفان مسلمان نبوده است. شاید به این دلیل که مسالة استقراء را به وسیلة حکیمان پیشین به خصوص ارسطو، حل شده در نظر گرفته‌اند و یا از آن‌جا که استقراء یک نوع روش برای استدلال است، به سبب روش بودنش آن را چندان مهم و قابل اعتنا نیافته‌اند و به خاطر نتیجة ضروری که قیاس به عنوان رقیب استقرار در پی دارد، قیاس را ترجیح داده‌اند. نخستین دانشمند مسلمانی که به نحو مبسوط به معضل استقرار پرداخته، آیت‌ا... شهید سید محمد باقر صدر است. کتاب حاضر که در اصل پایان‌نامة کارشناسی ارشد نگارنده بوده، طی سه فصل این عناوین را شامل می‌شود: کلیات؛ مبانی منطقی استقراء و جایگاه استقراء در آراء کلامی شهید صدر.