جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نسخ از جمله مسائل مهم در علوم قرآنی و تفسیر است که همواره دانشمندان اسلامی به آن توجه نشان داده‌اند. قریب به اتفاق دانشمندان با وجود اختلاف‌نظر در تعداد و نوع آیات ناسخ و منسوخ اصل وجود نسخ را پذیرفته‌اند. ابن‌کثیر از مفسرانی است که در تفسیر خود به مسئله نسخ توجه ویژه‌ای نشان داده است. در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی ابتدا به موضوع نسخ در تفسیر ابن‌کثیر پرداخته شده و سپس مبانی وی در نسخ و نوع مواجهه وی با مسئله نسخ بررسی خواهد شد. او از میان 45 مورد نسخی که ذیل آیات، مورد بحث قرار داده به طور روشمند و بر اساس مبانی تعیین شده 10 مورد را پذیرفته است. اعتقاد به گسستگی نزول در سوره های مدنی و تقدم و تأخر سوره ها و توجه به سیاق آیات از جمله این مبانی است. این مفسر در مواجهه با ناسخ و منسوخ نیز توجه ویژه ای به آیات و سنت پیامبر(ص) همچنین استناد به اقوال صحابه و تابعین و مفسران دارد. ابن‌کثیر در مواردی نیز معتقد است میان حکم آیه ناسخ و آیه منسوخ ارتباطی وجود ندارد و در مواردی تخصیص و استثناء در آیات را به جای نسخ پذیرفته است.