جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تقابل جهتی و دوسویه به‌عنوان دو گونة رایج در تقابل معنایی مطرح هستند. تقابل معنایی مبحث ویژه‌ای از معنی‌شناسی را به خود اختصاص می‌دهد. تقابل‌های معنایی یکی از مهم‌ترین و پربسامدترین روابط معنایی در نهج‌البلاغه به شمار می‌روند. تنوع تقابل معنایی در دنیا و آخرت، دلالت­های معنایی متنوعی را رقم می‌زند که از ابزارهای لازم در بررسی معناشناختی این اثر ادبی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده­است. در این پژوهش، به دلیل گسترده‌بودن بحث تقابل معنایی میان صفات دنیا و آخرت در خطبه‌های نهج‌البلاغه، به بررسی دو گونة رایج از انواع تقابل میان این صفات، پرداخته‌ شده­است. پس از استخراج جفت صفات متقابل دنیا و آخرت از میان خطبه‌ها و تطبیق هر یک از آن‌ها، بر انواع تقابل در معنی‌شناسی، برآیند پژوهش نشان داد که در این میان، امام برخی ویژگی‌ها برای دنیا و آخرت ترسیم کرده‌اند که نمایان‌گر تقابل جهت‌های مختلف نسبت به نقطة ارجاع هستند و تحت عنوان تقابل جهتی مطرح می‌شوند. این تقابل‌ها با دربرگیری پانزده مورد به‌عنوان یکی از پربسامدترین انواع تقابل میان صفات متقابل دنیا و آخرت محسوب می‌شوند. جفت صفات متقابل مطابق با ویژگی‌های تقابل دوسویه که از نظر میزان بسامد میان صفات دنیا و آخرت با دربرگیری سه مورد، کم‌ترین میزان را به خود اختصاص می‌دهند، پس از تقابل جهتی قرار می‌گیرند. امام از این صفات برای بیان ویژگی‌هایی از دنیا و آخرت استفاده کرده‌اند که وقوع یکی از واژه‌های متقابل، متضمن وقوع واژة دیگر هست.

حساسیت متن قرآن اقتضا می‌کند که ترجمه‌های آن مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرند. ارزیابی دقیق نیاز به مبنا و الگویی علمی دارد. در سال‌های اخیر الگوهای ارزیابی ترجمه در نقد ترجمه قرآن به کار گرفته شده‌اند، اما این الگوها برای نقد ترجمه یک متن مقدس طراحی نشده‌اند. با توجه به ویژگی‌های خاص قرآن، نقد ترجمه آن نیاز به الگویی مجزا و بومی دارد. به منظور طراحی چنین الگویی لازم است ابتدا کارآمدی الگوهای ارائه شده در مطالعات ترجمه مورد نقد و بررسی قرار بگیرد. بدین منظور الگوی گارسس با رویکرد مقصدگرا در مقاله حاضر مطالعه شده، کارآمدی آن در ارزیابی ترجمه قرآن بررسی می‌شود. برای این بررسی ترجمه مقصدگرای مکارم شیرازی به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده، مؤلفه‌های کارآمد و ناکارآمد الگوی گارسس و امتیازات و کاستی‌های آن بر اساس ارزیابی این ترجمه و نیز بر اساس ویژگی‌های خاص قرآن بررسی می‌شود. این مطالعه نشان می‌دهد که در ارزیابی ترجمه قرآن مؤلفه‌های تعریف، بسط نحوی، تغییر نحو، تغییر دیدگاه یا بیان، بسط معنایی، بسط خلاقه، بیان نامناسب در متن مقصد، بسط ساده و تغییر در کارکرد صنایع بلاغی دارای بیشترین کارآمدی و مؤلفه‌های حذف منظور متن اصلی، حذف حواشی، تعدیل اصطلاحات محاوره‌ای، ناکارآمد و سایر مؤلفه‌ها کم‌کاربرد هستند. از امتیازات الگوی گارسس می‌توان به چندسطحی بودن و جزئی بودن مؤلفه‌های آن اشاره کرد. کاستی‌های این الگو تقسیم کلی مؤلفه‌ها به مثبت و منفی بدون در نظر گرفتن ضرورت آنها، تداخل برخی مؤلفه‌ها و فقدان مؤلفه‌هایی برای بررسی انسجام در سطح گفتمانی است.