جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کلارک پيناک (از مؤسسين الهيات گشوده) معتقد است، اگرچه همة الهي‌دانان (اعم از سنتي و گشوده) متفق‌اند که خداوند داراي «علم مطلق» است و بر مبناي علم به گذشته، اکنون و آينده است که مي‌داند چه خواهد کرد، لکن الهي‌دانان گشوده معتقدند که هيچ موجودي (حتي خداوند) نمي‌تواند به‌نحو «پيشين» بداند که انسان آزاد دقيقاً در آينده چه فعلي انجام خواهد داد؛ زيرا: اول، علم به آينده منطقاً ناممکن است (چون يا ناموجود است يا بکلي مبتني بر امکان است)؛ دوم، «از پيش دانستن فعل اختياري» در تعارض با آزادي انسان و خداست؛ سوم، اين امر در تعارض با دو آموزة «تدبير الهي» و «اعتماد به خداوند» است. در مقابل، با نگاهي بر آثار متکلمان اماميه درمي‌يابيم که نقدهايي جدي بر ديدگاه پيناک وارد است؛ ازجمله به دلايل متعدد منطقي و روايي، خداوند عالم به خود و غير خود است و اين علم موجب سلب ارادة او و انسان نیست و با ديگر آموزه‌هاي وحياني، ازجمله «تدبير» و «اعتماد»، تعارضي ندارد. در اين مقاله، مؤلف با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد نقد ديدگاه پيناک دربارة «علم پيشين خداوند به آينده» از منظر متکلمان اماميه است.