جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بی‌تردید قرآن کریم، به عنوان معجزه مهم و جاوید پیامبر اکرم، همانند هر معجزه‌ای، شرایط خاصی دارد که از جمله آن‌ها «تحدی» یا مبارزه‌ طلبی در هر زمینه‌ای به ویژه محاسبات ریاضی است. این مسئله در این نوشتار با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای بررسی می شود که در آن علاوه بر بیان شرایط معجزه (به ویژه تحدی)، به تبیین دیدگاه‌های مختلف در رابطه با علت ناتوانی انسان از آوردن سوره یا کتابی همانند قرآن (به عنوان تحدی) می‌پردازد. مطابق یافته‌های تحقیق، محاسبات ریاضی در خصوص تعداد جملات (فصیح و بلیغ) احتمالی (حاصل از لغات عربی) نشان می‌دهد که علاوه بر دو نظریه «صرفه» (ناتوان شدن انسان توسط خداوند) و دیدگاه مقابل آن (امتناع ذاتی و ناتوان بودن انسان)، دیدگاهی دقیق‌تر است که معتقد به امتناع وقوعی باشد که علت ناتوانایی بشر از آوردن مثل قرآن، درواقع نبودن متنی در حد و اندازه آن است، نه عدم توانایی او و تحدی قرآن کاشف از نبود چنین متنی است.

هدف: هدف نگارنده در این رساله تبیین تقارب، همسانی و سازگاری وحدت‌وجود عرفانی با عنوان توحید ناب با توحید مستفاد از آیات و روایات (منبع اصیل اسلامی) است هرچند این مهم به‌صورت پراکنده در کتب عرفانی وجود دارد اما در این رساله کوشش شده است تا به‌صورت اثری ویژه و مستقل و تخصصی موردبررسی قرار گیرد. این تبیین همچنین می‌تواند پاسخ گوی شبهات متعدد وارده از سوی مخالفان و موجب تقریب میان دیدگاه‌های مختلف باشد.روش‌شناسی پژوهش: روش ما در این رساله، روشی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای در مبانی عقلی و نقلی است و علاوه بر بهره‌مندی از کتاب‌ها و مقالات، از نرم‌افزارهای مختلف عرفانی، فلسفی، کلامی و ... که مشتمل بر کتاب‌های از عالمان است نیز استفاده‌شده است. در فصل 3 با توجه به دیدگاه بنیان‌گذار عرفان نظری (ابن عربی) و شارحان این مکتب، مبانی عرفانی مسئله باهدف دست‌یابی به مبنایی استوار در انطباق با آیات و روایات، ارائه‌شده است. در فصل 4 به اشکالات برخی منتقدان در مورد مبانی عرفان نظری یا دلایل و نتایج به‌دست‌آمده از کشف و شهود پرداخته و پاسخ گفته‌ایم. در فصل 5، آیات، روایات و ادعیه مأثوره را که مثبِت و منطبق با دیدگاه مطرح‌شده است بیان کرده و به‌اختصار توضیح داده‌ایم که «توحید ناب» در عرفان نظری منطبق با آیات و روایات است؛ و نهایتاً در فصل ششم نیز به نتیجه‌گیری و جمع‌بندی و نیز پیشنهاد‌هایی در مورد تحقیقاتی در این زمینه پرداخته‌ایم.یافته‌ها: با بررسی آیات و روایات در کنار دیدگاه‌های مختلف به این مهم دست‌یافتیم که بر اساس دیدگاه‌های غیرعرفانی، لازم است که بسیاری از آیات و روایات، توجیه، تأویل یا ... شوند اما بر اساس دیدگاه عرفانی علاوه بر تبیین ظاهر این متون، بعضاً، لایه‌ها و از آن‌ها بر ما آشکار می‌شود.نتیجه‌گیری: سرانجام به این نتیجه دست‌یافته‌ایم که علاوه بر آیات و روایات متعدد به‌عنوان مصادیقی برای تبیین وحدت‌وجود (به‌عنوان توحید ناب عرفانی) بسیاری از گزاره‌های دینی نیز مستقیماً (بدون تأویل یا توجیه) به این دیدگاه ناظر است. لذا این مهم می‌تواند راه گشای جویندگان در این خصوص بوده که با مراجعه به آیات و روایات، مسئله یادشده را مورد کندوکاو قرار دهند.

مفهوم خدا از آغاز خلقت تا کنون (هرچند با واژه های مختلف در میان اقوام و ادیان و به زبان های متفاوت) مفهومی آشنا و رایج است حتی اگر مصادیق آن مورد پذیرش گروهی نباشد. صرف نظر از این که آیا انسان ها در طول تاریخ به مصداق آن توجهی (در خصوص پرستش) داشته اند یا نه، در وجود این مفهوم و کاربرد آن اختلافی وجود نداشته است. بداهت مفهوم وجود خدا مورد اختلاف نظر اندیشمندان غربی و شرقی و صاحبان اندیشه های دینی و غیر دینی بوده و هر کدام برای اثبات عقیده خود استدلالاتی را اقامه نموده اند که صرف نظر از پیش فرض های مذهبی یا علمی، باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. ما در این مقاله - با روش کتابخانه ای و بنیادی- در صدد اثبات این موضوع هستیم که «مفهوم وجود خدا» -که مورد اتفاق نظر است- مفهومی بدیهی و بی نیاز از استدلال است . بی تردید اثبات یا عدم اثبات بداهت این مفهوم می تواند در برطرف کردن برخی ابهامات در خصوص اعتقاد انسان به وجود خدا در گذشته و آینده مؤثر واقع شود.

چکیده ندارد.

در اديان توحيدي، تفسير اصول و عقايد آن شريعت (به ويژه مسئله توحيد) از لحاظ عقلي از دغدغه هاي اصلي پيروان اديان است. در اين ميان، گروهي به تحميل و تطبيق انديشه هاي خود به باورهاي ديني اقدام کرده (و گروهي نيز متهم اند) و اين امر اختلافي ريشه دار در بين دانشمندان ديني پديد آورده است. يکي از مسائل بحث انگيز در گزاره هاي ديني، مباحث توحيدي تبيين شده از سوي برخي دانشمندان (مانند فقها و متکلمان و ...) و تبيين توحيدي ارائه شده در عرفان نظري (و اسلامي) با نام وحدت وجود (يا وحدت شخصي وجود) است. با بررسي هايي انجام شده -گرچه در مورد مساله وحدت وجود مقالات و کتبي علمي به رشته تحرير در آمده اما - در خصوص اين مساله(نسبت وحدت وجود با روايات و آيات وحياني ) مطالبي به صورت جسته و گريخته مطرح شده اما در قالب وشکل پژوهشي آکادميک چنين کاري صورت نگرفته است از اين رو هدف اصلي نويسنده در اين مقال آن است که با شيوه تحليل عقلي و تامل در منابع نقلي و بيان آيات و روايات (متناسب با عناوين عرفاني در مقامات و عوالم مختلف) به بررسي و تطبيق اين آيات و روايات (و نيز ادعيه) با مسائل عرفاني پرداخته و بر عدم تهافت (ادعايي از سوي برخي مخالفان) ميان مسائل عرفاني و شريعت تأکيد نمايد.

پس از آن که در سده های اخیر پیشرفت های شگرفی در زمینه علوم تجربی صورت گرفت، مشاهده شد که آن چه حاصل کار دانشمندان این گونه علوم است با برخی از آموزه های الهیاتی در جنبه های مختلف متفاوت و بعضا متعارض است. این تعارض موجب پدید آمدن مشکلی بین طرفداران علوم دینی وعلوم تجربی شد به گونه ای که هر کدام به نفی دیگری پرداختند. در این بین گروهی که هم آموزه های الهیاتی را قبول داشتند و هم منکر علوم حاصل از تحقیقات دانشمندان نبودند بر آن شدند تا راهی برای حل این مشکل بیابند به گونه ای که بتوان اختلاف بین آن دو را به نحو شایسته ای مرتفع ساخت. برای رفع این اختلاف راههای متفاوتی از سوی اندیشمندان غربی و متفکران مسلمان ارائه شده است. در این رساله سعی شده است که پس از طرح محل نزاع در موارد تعارض بین خداشناسی از یک سو، و کیهان شناسی، تکامل، فلسفة نفس (یا ذهن) و تکنولوژی از سوی دیگر، به این نکته بپردازیم که اصولا در چه مواردی لازم است که یک خداشناس، از موضع خد در مقابل تهافت های حاصل بین الهیات و علوم تجربی دفاع کند؟ ودر صورت لزوم، بهترین راه برای حل تعارض کدام است؟ در این زمینه سعی شده که با بهره گیری از حکمت متعالیه به حل این مشکل پرداخته شود و همچنین راه حل های دیگران نیز مورد نقد و بررسی قرار گیرد.