جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ثمره پذیرش عصمت انبیاء،حجیت گفتار، کردار و تقریر آنان است. پیامبر اسلام(ص) به ادله قطعی از عصمت تامّ برخوردار است، اما برخی با استناد به ظواهرآیاتی چند، بر عصمت پیامبر شبهاتی وارد نمودند. این نوشتار در صدد است با روش توصیفی، تحلیلی و با هدف بررسی دو رویکرد در پاسخ دهی به آیات نافی عصمت پیامبر اسلام(ص) به تحلیل پاسخ‌های ایجی در کتاب «المواقف» و علامه طباطبایی در تفسیر «المیزان» بپردازد. یافته‌ها نشان از آن دارد که اختلاف رویکردی آن دو، به اختلاف در مبنای کلامی راجع است؛ چون ایجی به عنوان یک متکلم اشعری اهل سنت به پاسخ می‌پردازد و علامه طباطبایی به عنوان مفسر قرآن و فیلسوف شیعی اثناعشری به شبهات نافی عصمت پاسخ می‌دهد. علی‌رغم این اختلاف، هر دوی آن‌ها با پذیرش عصمت پیامبر اسلام(ص) عقیده دارند که با بررسی شأن نزول و ارجاع متشابهات به محکمات و با تکیه بر مبانی کلامی و دقت نظر در آیات موضوعی، شبهات ادعایی، ناشی از فهم ظاهری آیات بوده و قابل ارتفاع هستند.

انبیاء از کارکردهای متفاوتی در ابعاد گوناگون وظائف خود برخوردارند. نبوت و عصمت رابطۀ تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ زیرا به‌عقیدۀ بیشتر مسلمانان، فی‌الجمله هر پیامبری باید قوۀ پرهیز از گناهان و خطاها داشته باشد. با اثبات مبانی عصمت، حجیت قول، فعل و تقریر انبیاء معنادار و صحت تلقی و تبلیغ وحی تثبیت می شود. هدف این نوشتار، دستیابی به الگوی شئون نبوت در گسترۀ وحی و لایه‌های آن و ارائۀ ارتباطات عصمت و نبوت بر اساس آیات و روایات، به‌صورت تحقیق کیفی با استفاده از روش داده‌بنیاد و با کمک از نرم‌افزار MAXQDA بر اساس و مبنای کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شده است. نتیجۀ این تحقیق، الگویی شامل انواع شئون کارکردی نبوت اعم از قبل، حین و بعد از ابلاغ وحی است که از زیرلایه‌های مختلف، اما همگون، در سطح و مؤلفه تشکیل شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که شئون متفاوت نبوت به‌مانند تلقی وحی، هدایت، تعلیم و تلاوت آیات، دعوت به توحید، دوری از طاغوت، تزکیۀ نفوس، تبشیر، انذار و غیره، در قالب سه مؤلف کلان «شئون قبل از ابلاغ وحی»، «شئون حین ابلاغ» و «شئون بعد از ابلاغ» قرار می‌گیرند که چنین کارکردهایی، ارتباط ناگسستنی نبوت با عصمت را آشکار کرده و بین عصمت و نبوت قالب‌هایی مثل ارتباط تشریفی، ارتباط مقوّمی، ارتباط اخذی، ارتباط تبلیغی، ارتباط اظهاری، ارتباط این‌همانی و ارتباط استدامه‌ای را به همراه خواهد داشت.

کتابنامه: ص. ۱۴۶ - ‎۱۵۰؛ همچنین بصورت زیرنویس // معرفت به امور زیربنایی اعتقادات اسلامی از مهمترین وظایف یک متدین به دین اسلام می باشد که باید با استدلال به آنها پرداخته و مورد پذیرش او گردد یکی از مسائل، بحث مهم امامت و نبوت می باشد که به عنوان هادیان مردم به سمت حق تعالی نقش می آفرینند. و لحاظ عصمت این هادیان به عنوان اصل جدایی ناپذیر در وظیفه هدایت آنان نقش می کند لذا باید با توجه به مبانی عصمت، خواه آن مبانی برگرفته از عقل باشد و یا نقل - معصومیت آنان را نتیجه گرفت؛ برای پرداختن آن لازم دانستم که ابتدائا به واژه شناسی پرداخته و گفتیم عصمت در لغت به معنای منع و حفاظت و در اصطلاح به معنای امتناع معصوم از گناهان می باشد. این امتناع معصومان از گناهان - که هم گناهان عمدی و هم گناهان سهوی راشامل می شود - با اختیار خودشان از طریق علم به حاضر و ناظر بودن حق تعالی، باور راستین به عقاید وحیانی و قوت عقلانی آنان حاصل گشته است و هیچ جبری دخیل نمی باشد. در این بین باید بین عدالت و حفظ اولیای الهی با عصمت معصومان تفاوت قائل شد و آنها را یکی ندانست. از آنجایی که انسان دارای دو بخش علمی و عملی - آن هم از زمان تولد تا آخر عمر- معصوم می باشند. اما مبانی ای که دلالت بر عصمت دارند هم ادله عقل را شامل می شود و هم ادله نقلی را، یعنی ادله ای که منشاء عقلی دارند مثل قاعده لطف، اصلح بودن عصمت از غیر عصمت، محال بودن جمع بین متابعت و عدم متابعت و وافضلیت معصوم از غیر معصوم دلالت بر عصمت انبیا دارندو و همچنین ادله ای که منشاء نقلی دارند مثل آیه عهد، آیه اتمام حجت قبول شهادت، اولوالامر نیز دلالت بر امتناع معصومان از گناهان دارند. از سوی دیگر ادله عقلی و عرفانی و همچنین ادله نقلی مثل آیه تطهیر و ثقلین دال بر عصمت ائمه و حضرت زهرا علیهم السلام دارند.