جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هنرسازه های ادبی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه نقد ادبی، علی الخصوص علم بلاغت هستند که صورتگرایان روس نیز بدان‌ها توجه داشته‌اند. اصطلاح «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق می شود که در عربی با اصطلاح «الفنون الادبیه» شناخته می شود و در مطالعات فرمالیسم به جای «priem» روسی و «device» انگلیسی به کار گرفته می‌شود. این مقاله با رویکرد صورتگرایان روسی نوشته شده مبنی بر این که صورت گرایان روس معتقدند هنر در مرتبه نخست، موضوع سبک و تکنیک است؛ تکنیک علاوه بر اینکه شیوه است، موضوع هنر نیز هست؛ بنابراین «آنچه» نویسنده می گوید مهم نیست، بلکه اینکه «چگونه» می‌گوید اهمیت دارد. همچنین آنچه صورت گرایان روس در ادبیات و هنر قابل مطالعه و بررسی می دانند، فقط حوزه هنرسازه‌هاست و ارتباطی به مباحث دیگری ندارد. در این مقاله تلاش بر این است که میزان مفیدبودن هنرسازه‌ها در سه سوره الرحمن، حدید و حشر بررسی شود، سپس با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به تبیین نقش این هنرسازه‌های بدیعی در به شگفتی آوردن مخاطب، با تکیه بر مقوله صورتگرایان روس پرداخته شود. مهم ترین نتیجه مقاله نشان می دهد بیشترین هنرسازه های به کاررفته در سه سوره یادشده، مفید هستند که با توجه به ویژگی‌های آنها، در حوزه های چهارگانه فرمالیسم روسی یعنی: ادبیت، فرم، جادوی مجاورت، و ساختار ساختارها، به شکل شگفت انگیزی نمایان می‌شوند و درنتیجه باعث جذب و به شگفتی‌آورنده شنونده و خواننده می شوند.

ترکان بعد از اسلام‌آوردن در ماوراءالنهر بخش چشمگیری از عقاید دین قبلی‌شان را حفظ کردند. پیروزی سلجوقیان بر رومیان در نبرد ملازگرد (۴۶۳ ه.ق.) باعث راه‌یافتن ترکان و اسلام به آناتولی شد. سکونت ترکان در آناتولی دو گونه بود: ترکان متمدن و شهرنشین آسیای مرکزی در مراکز شهری آناتولی و ترکان بیابانگرد نیز در روستاها و مناطق ییلاقی ساکن شدند. سیاست سلجوقیان در اسکان ترکان باعث به وجود آمدن درگیری‌هایی بین کوچ‌نشین‌ها و یکجانشین‌ها می‌شد. کوچ‌نشین‌ها به دلیل محروم‌ماندن از منابع ثروت، از دولت ناراضی شدند و به قیام علیه سلجوقیان دست زدند. قیام باباییان نمونه بارز این قیام‌ها است که هرچند به شکست انجامید ولی باعث تضعیف دولت سلجوقیان آناتولی شد. این پژوهش در صدد است به روش توصیفی‌تحلیلی عوامل شکل‌گیری قیام باباییان را بررسی کند. لذا در پی پاسخ‌گویی به دو پرسش زیر هستیم: چه عواملی باعث وقوع قیام باباییان شد؟ سهم هر کدام از عوامل در بروز قیام چقدر بود؟ در پاسخ به این پرسش‌ها دو فرضیه مطرح ‌شده است: الف. در قیام باباییان عوامل اقتصادی و سیاسی و دینی نقش داشت؛ ب. هرچند این قیام شکل دینی داشت ولی به نظر می‌رسد انگیزه اصلی قیام‌کنندگان، رسیدن به اهداف اقتصادی بود.