جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن از ميان اقوام و پيروان اديان، بيشترين سخن دربارة يهود بوده و بيشترين انحطاط اخلاقي به آنان نسبت داده شده است؛ ازهمین‌رو اين امر نيازمند تبيين و بررسي ريشه‌ها و مؤلفه‌هاي اساسي انحطاط اخلاقي‌ يهود در قرآن است که با استفاده از روش تحليل محتواي کيفي و توصيفي، از طريق کدگذاري باز و مقوله‌بندي تمام ويژگي‌هاي ناپسند اعتقادي، اخلاقي و رفتاري يهود و سپس از طريق کدگذاري بسته، به بررسی و تحلیل اوصاف ناپسند اخلاقي يهود پرداخته شده است. با بررسي واژگان، مضامين و مفاهيم آيات قرآن، ابتدا ويژگي‌هاي عمومي يهود و سپس مهم‌‌ترين صفات اخلاقي ناپسند‌شان مشخص شده‌‌ است و در آخر، مهم‌ترين خصوصيات اعتقادي و اخلاقي يهود، براي دستيابي به هدف تحقيق و تعيين عوامل اصلي انحطاط يهود، به‌عنوان آورده‌هاي طولي در اين امور ذکر شده است: 1. حس‌گرايي و معرفت‌شناسي تجربي و به‌تبع آن، مادي‌گرايي و نژاد‌پرستي؛ 2. پيروي از هواهاي نفساني، موتور محرک انحطاط اخلاقي يهود شمرده شده است؛ 3. عصيان عالمانه، متأثر از عامل 1و2 به‌عنوان مجري انحطاط اخلاقي يهود به‌شمار آمده است.

اعلامیه جهانی حقوق بشر با ادعای احترام به شأن انسان، آزادی و حقوق مترتب بر بشر در سال 1948، و در 30 ماده به تصویب سازمان ملل رسید. در این اعلامیه بر مباحثی همچون حقوق شخصی، مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انسان تأکید شده است. این نوشتار با توجه به اشکالات حقوق بشری که در مقایسه با دیدگاه‌های اسلامی مطرح می‌شود در صدد است بررسی کند که در کلیسای کاتولیک درباره حقوق بشر چه دیدگاه‌هایی وجود دارد. در مسیحیت کاتولیک سه گونه تفسیر الاهیاتی، در مواجهه با مباحث حقوق بشری صورت گرفت. در این گونه‌های تفسیری، برخی معتقدند مباحث حقوق بشری و آیین مسیحیت با یکدیگر سازگار بوده و ارتباط وثیقی با ‌هم داشته و مبانی کتاب مقدسی تضمین‌کننده این ارتباط است. گروهی نیز با موضع‌گیری در برابر سکولارها معتقدند مبانیِ حقوق بشری، بالضروره الاهیاتی‌اند و خود، در کتاب مقدس ریشه دارند. دسته سوم، بالعکس، بر ناسازگاری الاهیات مسیحی و حقوق بشر پافشاری می‌کنند. این نوشتار با رویکردی توصیفی‌تحلیلی و با روش تحلیل محتوای کیفی مقوله حقوق بشر را معرفی، و گونه‌های مختلف تفاسیر کاتولیک از اعلامیه جهانی حقوق بشر را بیان می­کند و دیدگاه سوم را که مبیِّن ناسازگاری الاهیات مسیحی با حقوق بشر است، منطبق‌تر با مبانی الاهیاتی مسیحیت کاتولیک می‌داند. ادله دو دیدگاه اول را مردود می‌شمرد و شواهدی برای دیدگاه سوم بیان می‌کند و نتیجه می‌گیرد که ماهیت آموزه‌ها و دگمای مسیحی، با اعلامیه جهانی حقوق بشر ناسازگار است و ادعای سازگاری بیشتر جنبه سیاسی دارد.

ازجمله مسائل ميان اديان ابراهيمي، بررسي محتواي کتاب مقدس آنهاست. ميان تورات، کتاب مقدس يهوديان و قرآن، کتاب آسماني مسلمانان شباهت‌هاي فراوان و در کنار آن پاره‌اي تفاوت‌ها در بخش‌هاي مختلف کلامي و تاريخي مشاهده مي‌شود. از موضوعات مشترک در تورات و قرآن، سرگذشت انبياي الهي است که هر دو کتاب به آن پرداخته‌اند. اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ با روش توصيفي ـ مقايسه‌اي، تفاوت داستان پيامبران و ﻣﺼﺎدﻳﻘﺶ را در تورات و ﻗﺮآن ﻣﻮرد جست‌وجو ﻗﺮار داده و افزون بر گردآوري موارد، به مقايسۀ تحليلي آنها پرداخته است. پيامبراني که گزارش آنان از هر دو کتاب مقدس استخراج شده، از حضرت آدم شروع و به حضرت موسي ختم شده است. تأکيد نوشتار، بر قرآن و تورات بوده و دستيابي به اين تفاوت‌ها، حاصل بررسي مستقيم نصوص اسفار پنج‌گانه (تورات) و قرآن کريم است. مهم‌ترين يافتۀ اين پژوهش، گردآوري و شمارش تفاوت‌هاست؛ که در 23 مورد خلاصه مي‌شود؛ به‌گونه‌اي‌که بالنسبه به موارد مشابه قرآن و تورات در داستان انبياء، اندک است.

شباهت‌ها و تفاوت‌هاي اديان دو رويکرد «همگرايانه» و «واگرايانه» در گفت‌وگو و تقريب ميان پيروان اديان به‌وجود آورده است. هر دو رويکرد براي خود دلايلي دارند. اين نوشتار بعد از مباحث مقدماتي، به معرفي دو رويکرد اصلي در تقريب اديان پرداخته و دلايل رويکرد «واگرايانه»، از قبيل طبيعت انسان‌ها، تفاوت در مباني اديان، تفاوت در خاستگاه تقريب ميان اديان و دلايل نقلي را بررسي کرده است. در ادامه مباني ارزش‌شناختي تقريب با مباحث ذاتي يا غيري بودن ارزش تقريب، مطلوبيت عمل و انگيزه در رويکرد «همگرايانه» مطرح و اين رويکرد تقويت مي‌شود. اين تحقيق با رويكرد توصيفي ‌ـ تحليلي، کوشیده تا کارکرد رويکرد همگرايانه را فراتر از رفع سوءتفاهم‌ها، به‌مثابه عامل مهم بسيج فرصت‌ها و توانايي‌ها ببيند و اين ظرفيت در جهت کمال انساني و جامعه دين‌داران، با سرمايه فطرت توحيدي ملاحظه شود.

یکي از مهم‌ترین مسائلی که امروزه لازم است مورد توجه قرار گیرد، شيوه زندگي افراد است. دينداري از عوامل شکل‌دهندة شيوة زندگي افراد است. براین‌اساس مقاله كوشيده به اوقات فراغت و بايسته‌هاي آن در زندگي يک مسلمان شيعه در عصر غيبت معصوم(ره) براساس موازين اسلامي بپردازد. با تعريفي از اوقات فراغت و جايگاه آن در زندگي امروزه و تکيه بر آيات و روايات اسلامي، جايگاه آن از منظر دين اسلام مورد بررسي قرار گرفته است. مسائلي مانند تفريح، گردشگري، بازي، نوع وسائل ‌بازي و جايگاه هریک از آنها در پرورش يک مسلمان و آمادگي بيشتر وی براي پذيرش حکومت الهي، از مهم‌ترين موارد سبک زندگي اسلامي است. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي به اهميت نقش اوقات فراغت در زندگي شخص مسلمان، پرداخته و ابزار بودن آنها در راستای تقرب الهی، و توجه خاصی که اسلام به تفريح و سرگرمي دارد را از مهم‌ترين دستاوردهاي اين نوشتار می‌داند.

يکي از حقايق مورد انتظار مؤمنان اماميه و نیز يهوديت ارتدکس، تشکيل حکومت ديني و کسب فيض حضور در کنار ولي خداست و در چشم‌داشت آن روز، دعاها مي‌کنند. ليکن در زمان حاضر منتظر آمدن آخرين منجي هستند تا تحت لِواي او به آن سعادت وعده داده‌شده و واقعي نائل شوند. هدف از اين نوشتار تبيين اين مطلب است که قبل از ظهور آخرين منجي، تشکيل حکومت ديني توسط مؤمنان جايز است يا خير؟ در اثر پيش‌رو به شيوة توصيفي ـ تحليلي و روش کتابخانه‌اي، سعي شده تا به اين مسئله پاسخ داده شود. با بررسي‌هاي صورت‌گرفته در منابع هرکدام از اين دو مذهب اين نتيجه حاصل شد که قبل از ظهور آخرين منجي، تشکيل حکومت ديني از منظر اماميه واجب و از منظر يهوديان ارتدکس حرام است.

کتاب مقدس در دين مسيحيت به‌عنوان مهم‌ترين منبع الهياتي، نيازمند تفسير است. در ميان مسيحيان، برداشت از کتاب مقدس (عهد عتيق و عهد جديد) از همان ابتداي تدوين، به دو صورت لفظي و تمثيلي صورت گرفت. اتخاذ اين دو روش تفسيري در ميان مسيحيان اوليه، بي‌ارتباط با روش‌هاي تفسيري به‌کارگرفته از سوي يهوديان نبود. روش تمثيلي، ازآنجاكه راهگشاي بسياري از مسائل الهياتي در جامعة مسيحي بود، مورد توجه بيشتري قرار گرفت. از طرفي اکتفا به روش تفسير لغوي، چالش‌ها و انحرافاتي را پديد آورد که از سوي شوراهاي کليسا بدعت شناخته شد. شالودة اين روش‌هاي تفسيري کتاب مقدس، در قرون اوليه يعني دورة آباء کليسا بنيان نهاده شد. دو مکتب اصلي انطاکيه و اسکندريه در همين زمان رشد پيدا کردند که اولي نمايندة روش لفظي و دومي نمايندة روش تمثيلي است. در اين پژوهه سعي شده است تا ضمن بيان تأثير روش‌هاي تفسيري يهوديان بر جامعة مسيحي، به‌ويژه برخي از پدران کليسا در دورة آباء، به بررسي روش تمثيلي پرداخته شود. يافته‌هاي اين تحقيق بر اين استوار است که حيات روش تمثيلي، دچار افت‌وخيزهايي بود و تحولاتي را در تاريخ مسيحيت رقم زد. با توجه به افراط در روش تفسير تمثيلي، يگانه راه‌حل، منجر به انحصار تفسير در دست کليسا شد که خود تبعاتي به‌همراه داشت و زمينة انتقادات گسترده‌اي در باب چگونگي تفسير کتاب مقدس رقم زد.

جنبش آخرالزمانیِ پنطیکاستی پس از شکل‌گیری در ابتدای قرن بیستم، به‌امید بازگشت قریب‌الوقوع مسیح، به امر تبشیر در میان پیروان ادیان مختلف روی آورد. پنطیکاستی‌ها در مواجهه با برخی از ادیان، همچون یهودیت، با توجه به اشتراکاتی که میان آنها در بحث ماشیح و عهد عتیق وجود دارد، سیاست تعامل و دوستی را در پیش گرفتند و در مواجهه با ادیانی همچون اسلام، که سیاست‌های تعاملی در میان پیروان آن ادیان اثرگذار نبود، از رویکرد تهاجمی و تخاصمی استفاده کردند. در دنیای مسیحیت نیز با توجه به کشمکش‌ها و اختلافاتی که میان پنطیکاستی‌ها و سایر فرقه‌های مسیحی ـ به‌ويژه کاتولیک‌ها ـ وجود داشت، در نهایت پس از برگزاری چندین دوره نشست، در زمينة تأسیس کلیسای جامع مسیحی قبل از ظهور مجدد مسیح، به تعاملاتی دست یافتند. این پژوهش با بررسی منابع معتبر پنطیکاستی و با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی مهم‌ترين رویکردهای بین‌الادیانی پنطیکاستی‌ها در حوزة تبشیر می‌پردازد.

جنبش پنطیکاستی که در اوایل قرن بیستم و با تأکید بر روح‌القدس شکل گرفته است، بر مبنای آیات کتاب ‌مقدس و تعالیم رهبران و متفکرانش، به حضور پویای روح‌القدس در این کلیسا معتقد است و از این نکته در تبشیر آیین خود استفاده می‌کند. این تحقیق با بررسی اسناد کتاب ‌مقدسی و منابع پنطیکاستی نشان می‌دهد آنچه پنطیکاستی‌ها به عنوان اصلی‌ترین نکته در تبشیر خود، به آن استدلال می‌کنند، با آیاتی از کتاب مقدس منافات دارد. تجربه‌محوربودن پنطیکاستی‌ها، اساس غیرکتاب‌ مقدسی آموزه روح‌القدس و از بین بردن شخصیت حقیقی روح‌القدس از جمله نتایج این تحقیق است.

صهیونیسم اندیشه ای است که معتقد به تاسیس دولت یهودی در فلسطین در آخرالزمان است. این تفکر همواره با تفکر نجات بخشی برای یهودیان همراه بوده؛ ازین رو صهیونیسم با آموزه موعود پیوندی ناگستنی دارد. این مقاله تلاش دارد که با تعریف ههیونیسم و معرفی انواع آن در یهودیت و مسیحیت، به بررسی آموزه موعود بپردازد و بیان کند که در تمام انواع صهیونیسم (یعنی صهیونیسم دینی در یهودیت، صهیونیسم سیاسی - دینی در مسیحیت، صهیونیسم سیاسی در یهودیت و صهیونیسم فرهنگی در یهودیت) همواره آموزه موعود نقش اساسی داشته است. هم چنین در بررسی گونه شناسی موعود، تحلیل نماید که بازگشت صهیونیسم فرهنگی به صهیونیسم دینی در یهودیت است و صهیونیسم سیاسی یهودی ریشه در صهیونیسم سیاسی - دینی مسیحیت دارد و تفاوت عمده این دو تفکر این است که تشکیل دولت یهودی در فلسطین در صهونیسم فرهنگی و دینی که برگرفته از شریعت یهودی و تورات و تلمود است، منوط به ظهور ماشیح و موعود است؛ اما در تفکر صهیونیسم سیاسی در یهودیت و نیز صهیونیسم سیاسی مسیحیت، تحقق دولت یهودی، قبل از ظهور موعود است و همین امر سبب اختلاف میان آنان است.