جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

افراط‌گرایی و خشونت از جمله آسیب‌های جدی است که باعث گسست میان کشورهای اسلامی می‌شود و افزون بر دشوارکردنِ هم‌زیستی، سرمایه‌های اقتصادی و فرهنگی را نیز به نابودی می‌کشاند. در این بین، پاکستان به عنوان دومین کشور پُرجمعیت اسلامی که سابقه تعامل پنج‌هزارساله تمدنی با ایران دارد، مدت‌ها است گرفتار تفرقه مذهبی است و این بر روابط سازنده آن با همسایه غربی‌اش، ایران، هم تأثیر منفی گذاشته است. با توجه به گرایش‌ها و ویژگی‌های تشیع ایرانی و تسنن صوفیانه پاکستان، به نظر می‌رسد یکی از راه‌های تقریب و وحدت، همانا توجه بیشتر به باورها و سنن مشابه و مشترک در منطقه، خصوصاً محوریت اهل بیت (ع)، است که هم در تشیع و هم در تصوف این مناطق وجود دارد. تأکید سلاسل صوفیه بر اتصال خرقه خویش به اشخاصی از اهل بیت (ع)، توسل به ایشان، زیارت قبور سادات و اولیا، و ... نشان از ظرفیت تقریب فراوان محبت اهل بیت (ع) در بین تمامی فِرَق دارد. بریلویه جماعت اصلی صوفیه پاکستان است که ظرفیت‌های خاصی برای ارتباط با تشیع دارند. در این مقاله راهبردهای بهره‌گیری از ظرفیت محبت به اهل بیت (ع)، گرایش‌های صوفیانه آنان، رویکرد ضدتکفیری و وهابیت‌ستیز و ظرفیت دیپلماسی علمی‌‌ حوزوی و دینی بریلوی‌ها به همراه راهکارهای عملی تحقق آن، که حاصل تعاملات و مشاهدات نزدیک میدانی با جامعه هدف بوده، بررسی شده است.

سبک زندگی ناظر بر سلوک فردی و اجتماعی افراد یک جامعه و بسته به نوع ایدئولوژی و جهان­بینی مکتب، متفاوت است. عرفان و سیاست اسلامی نیز درهم آمیختگی شدیدی دارند که در سبک زندگی فردی و اجتماعی افراد بروز می­کند. پژوهش پیش­رو با هدف کشف چگونگی ترابط عرفان و سیاست در سبک زندگی قرآنی و سبک زندگی "انسان مدرن" در نظریه عقلانیت و معنویت، پس از تبیین مفاهیم نظری پژوهش و ابعاد عرفانی سیاسی و ویژگی­های سبک زندگی مؤمنانه به شیوه توصیفی و تحلیلی و با بهره­گیری از آیات قرآنی به این نتیجه رسیده است که سبک زندگی قرآنی تداعی کننده پیوند عرفان و سیاست با حفظ هم­طرازی تعبد و تعقل، عقل معاد و معاش و نیز معنویت و مدیریت در متن زندگی مؤمنان است. اما در سبک زندگی "انسان مدرن" مصطفی ملکیان، سکولاریسم مجالی برای جولان اجتماعی عرفان و معنویت باقی نمی­گذارد. در واقع صاحب نظریه "عقلانیت و معنویت" با فروکاست عرفان به معنویتی فردگرا، شریعت گریز و غیر تعبدی، سعی بر سازوار نمودن این دو بظاهر متعارض دارد. در واقع این نظریه تلاشی است در جهت آرامش بخشی، امیدواری، شادی آفرینی و محروم نماندن انسان مدرن از عرفان و معنویت اما به قیمت ذبح تدین و تعبد به پای عقل معاش، که امکان پیوند عرفان و سیاست ناب را در سبک زندگی منتفی می­سازد.

روایت عرفانی از موضوع آخرالزمان در آیین یهود بر عهده «قباله» یا «کابالا» است که با تلقی خاصی از بنای خلقت و شکل‌گیری عوالم و نقش شرور در بی‌توازنی آن، مغلول‌بودن دستان خداوندی در اصلاح نظام آن را القا می‌کند و با ترسیم کیفیت وحدت وجود در سه‌گانه ظهور، یعنی معبد (تجلی‌گاه نور)، قوم برگزیده (شراره‌های نور)و ماشیح (جلوه نور)، نقشی بی‌بدیل برای انسان در قوس نزولی و سپس صعودی آفرینش در نظر می‌گیرد. پیوند این سه نور، زمینه‌ساز رجوع نورِ هبوط‌کرده خدا به خود خدا است و این معنای واقعی ظهور و اصلاح انسان‌ها در آخرالزمان از منظر کابالیسم است. این روایت همان ترجمان آیه 64 سوره مائده است که در آن به دیدگاه یهود درباره بسته‌بودن دست خداوند اشاره شده است. مقاله پیش رو با رویکردی انتقادی، ضمن واکاوی مسئله آخرالزمان در دین یهود و نقش انساندر آن، به مسئله مغلول‌بودن دست خداوندی در این دین خواهد پرداخت.