جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تخریب و هَدم مساجد به حکم اولی نزد فقهای شیعه و سنی به‌اتفاق حرام، و مهم‌ترین مستندش آیه ۱۱۴ سورۀ بقره است؛ ولی نمونه‌هایی از شمول عمومِ این آیه خارج است؛ اول، تخریب ساختمان مساجدی که در آستانه خرابی است؛ مذاهب مختلف از این خرابی به «نقض المستهدم» تعبیر کرده‌اند که نشان از خروج تخصصی این مصداق از عمومیت آیه فوق است، ولی با این حال فقهای شافعی بر ضرورت اذن و نظارت حاکم تأکید دارند؛ دوم، تخریب ساختمان مساجدی که به تعمیر و توسعه نیاز دارند؛ هرچند فقهای شیعه در این نمونه به توقف یا منع قائل شده‌اند. مهم‌ترین دلیل منع نیز همان عمومِ آیه است. افزون بر آن، عنوان «نقض المستهدم» نیز نمی‌تواند توجیه‌گر تخریب باشد؛ اما مجوزدهندگان این عمل، از جمله فقهای شافعی، رعایت مصلحت را ملاک حکم دانسته‌اند؛ سوم، عنوان مسجد ضرار که فقه حنبلی بیشتر به آن توجه کرده و سپس وهابیان، هدم و تحریقِ مشاهد مشرفه را بر ملاک اولویتش بر مسجد ضرار، جایز، و بلکه واجب دانسته‌اند؛ در حالی‌ که بیشتر فقهای غیروهابی، تعظیم قبور انبیا و صالحان را لازم دانسته‌‌اند؛ این فقها استنباط هدم و تحریقِ مسجد ضرار را نیز از آیه مد نظر ممکن ندانسته و این فتوا را برآمده از خبر واحد غیرقطعی می‌دانند. این مقاله با روش توصیفی‌تحلیلی، عهده‌دار بررسی تخریب مساجد از منظر فقه شیعه و فقه اهل سنت است. ابتدا زمینۀ تاریخی مسئله بررسی، و سپس، با استناد به منابع فقه اسلامی، مبانی حرمت تخریب مساجد تحلیل، و آرای فقهای شیعه، حنفیه، مالکیه، شافعیه و حنبلیه بررسی شده است.

مفسران نزولی تفاسیرشان را با الهام از مصحف امام علی و تکیه بر سیاق و نظم آیات و توّجه به مقتضیّات زمان نزول، از منظری تاریخی و بر اساس ترتیب نزول نگاشته اند. آنها بهترین روش تفسیری را روشی می دانند که در بستر عصر نزول قرآن و بر اساس ترتیب نزول آن باشد وبر این باورند که این سبک از تفسیر نقش بی بدیلی در کشف نکات روانی، تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی آیات قرآن دارد. این مفسّران معتقدند که بدون اتّخاذ این روش، فهم درست مفاهیم قرانی و دستیابی به اصول تربیتی و هدایتی قرآن، امکان پذیر نیست و یا دست کم بسیار دشوار است. تحلیل و بررسی مبانی و روش و دستاوردهای تفسیری این سه مفسّر از مهم ترین اهداف این رساله است. این نوشتار از نوع پژوهش های بنیادی است و نگارنده به روش تحلیل محتوا و توصیف و تحلیل منابع کتابخانه ای، به بررسی فرضیات خود پرداخته است. مهم ترین مبانی تفسیری این مفسران را می توان تحت عناوین: اعتقاد به خاستگاه وحیانی قران، عدم تحریف قرآن، تکیه ویژه بر قرآن، اعتقاد به نزول تدریجی، توقیفى بودن ترتیب نزول سور، توّجه به هدفمندی سوره های قرآن کریم، امکان ورود آیه های لاحق در سوره های سابق، توّجه ویژه به تناسب آیات و سوره ها، قرآن، نمایانگر زنجیره ای تام از سیره نبوی، ورود حداقلی به بحث های کلامی، اعتقاد به رسالت تربیتی و تحوّل آفرینی قرآن و اهتمام ویژه در تاریخ گذاری قران، بیان و تحلیل کرد. منظور از روش این سه مفسر در تفسیر قران، چگونگی بهره مندی آنها از منابع تفسیری است؛ مهم ترین منابع تفسیری آنها عبارت از قرآن، روایات، عقل و اجتهاد است. لذا روش عمده در این تفاسیر جمع بین عقل و نقل است. بعد از نقد وبررسی مبانی و روش تفسیری این سه مفسر مشخص شد به خاطر وجود داشتن مشکلات و تناقضهای زیاد در این تفاسیر و با توجه به عدم امکان تبیین دقیق ترتیب نزول آیات و حتی سوره ها وعدم تاکید پیشوایان دین به تحقق این نوع تفسیر و برتری آن، ابتناء بر مقدّمات ظنّی، نادیده گرفتن حکمتهای چینش توقیفی سور و...؛ روش تفسیر تنزیلی این سه تفسیر به عنوان نوآوری و ابتکار در تفسیر پذیرفته شده است، ولی برتری آنها بر تفسیر مصحفی قابل اثبات نیست و دستاورد قابل توجهی مزید بر تفاسیر مصحفی ندارند و می توان گفت مهمترین فایده ای که تفسیر تنزیلی می تواند به صورت قاطع داشته باشد، توجه به بُعد هدایتی و تربیتی قران است.

در این پایان نامه تاریخ و مبانی ترجمه قرآن کریم بررسی شده است. در ابتدا، مفهوم ترجمه و ترجمه به عنوان علم و فن، مسائل مورد اختلاف میان فقها واندیشمندان اسلامی، و ترجمه قرآن به اعتبار هدف مطرح شده و سپس به دلایل مخالفین ترجمه قرآن ونظر طرفداران ترجمه آن، انواع ترجمه های قرآن درهفت مورد و شرایط و مبانی علمی و فنی ترجمه تفسیری و مبنای هنری ترجمه آوایی قرآن ونمونه هایی از ترجمه های قرآن پرداخته شده است. درپایان، تاریخ ترجمه های مختلف بیان شده است