جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معاد يکي از اصول اعتقادي دين اسلام و مورد تأکيد فراوان قرآن است. آيا هر نگرشي به انسان مي‌تواند با معاد قرآني سازگار باشد؟ هدف اين مقاله، ارائه حقيقت معاد قرآني و نگرشي صحيح به انسان است که بنا بر آن، معاد قرآني معنا مي‌يابد. روش اين مقاله در جمع‌آوري اطلاعات، کتابخانه‌اي و در حل مسئله، توصيفي ‌ـ تحليلي است. مهم‌ترين يافته‌هاي اين مقاله عبارت‌اند از: 1. دوساحتي بودن انسان به‌روشني از آيات «توفّي» به‌ دست مي‌آيد؛ بنابراين انسان داراي جسم مادي و روح مجرد است؛ 2. مادي‌گرايان و مشرکان مکه در صدر اسلام و برخي متکلمان با نگرش مادي‌انگارانه صرف به حقيقت انسان، همگي در تصوير صحيح از معاد دچار اشکال‌اند؛ 3. تنها نگرش صحيح به انسان که با معاد قرآني سازگار است، نگرش فلاسفه اسلامي و برخي ديگر از متکلمان به انسان است که بنا بر آن، روح مجرد انسان پس از مرگ، باقي است و در قيامت به بدن او بازمي‌گردد.

در روان‌شناسی، انواع شناخت، ازجمله شناخت‌ معنای زندگی و هدفمندی آن و خوش‌بینی، در تاب‌آوری مؤثرند. رسیدن به اهداف دینی و دستیابی به سعادت ابدی، در گرو صبر در همة امور است. تاب‌آوری و صبر دو روی یک سکه‌اند که با مفهومی متفاوت، اما مصداقی واحد به یکدیگر می‌رسند. هدف این مقاله، پاسخ به این پرسش است که شناخت‌های برآمده از ایمان به آخرت، چگونه در تاب‌آوری و صبر تأثیر می‌گذارند؟ روش‌ در گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و در پردازش، توصیفی ـ تحلیلی است. نتایج: 1. منطق «استرجاع» قرآن باعث صبر و تاب‌آوری می‌شود؛ 2. شناخت موضوع، زمینه‌ساز صبر و تاب‌آوری است؛ 3. شناخت ارزشمند‌تر بودن آخرت، باعث افزایش انگیزه و در نتیجه، تاب‌آوری بالاتر می‌شود؛ 4. تأکید قرآن بر حق بودن شناخت‌ها، تاب‌آوری درازمدت را تضمین می‌کند؛ 5. توجه دادن به نتایج مطلوب رفتارها، تاب‌آوری و صبر را تقویت می‌کند؛ 6. با الغای خصوصیت، تأثیرگذاری شناخت‌ها در اهداف کوتاه و بلندمدت زندگی نتیجه‌گیری می‌شود.

مقاله حاضر به تبيين مبانی کلامی انسان شناختی تعامل انسان با محيط زيست با تأكيد بر مقام خلیفةاللهی انسان مي‌پردازد. مهم‌ترين نتيجة تحقيق آن است كه بر اساس آيات قرآن كريم، محيط زيست پديده‌اي است كه براي انسان به‌عنوان خليفة‌الله خلق شده است. انسان هدف غايي محيط زيست پيرامون وي مي‌باشد، ازآنجاكه انسان به‌عنوان خليفة خداوند در زمين مسئوليت‌هاي ويژه‌اي از طرف خداوند از جمله عمران و آباداني زمين به او سپرده شده است و هرگونه تخريب و تضييع محيط زيست را برخلاف مسئوليت انسان بودن مي‌داند و هرگونه بي‌توجهي و غفلت از اين وظيفه، فرار از مسئوليت تلقي مي‌شود.

«تصور از خدا» ازجمله موضوعات مهمی است که ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تصور از خدا در هستی‌شناسی اسلامی محور دین‌داری افراد را تشکیل می‌دهد و عامل مهمی در شکل‌گیری و تحول باورهای مذهبی افراد تلقی می‌شود و از اساسی‌ترین جنبه‌های نظام اعتقادی افراد مؤمن می‌باشد. با توجه به تفاوت دیدگاه اسلام و روان‌شناسی از سازة تصور از خدا، بررسی آن براساس دیدگاه اسلام، ابعاد دیگری از سازة تصور از خدا را آشکار خواهد کرد. به این منظور، هدف پژوهش حاضر، بررسی سازة تصور از خدا براساس اسماء الهی در آیات و روایات است. اسم‌های الهی در قرآن کریم و روایت مشهور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم جمع‌آوری گردید و با توجه به روش تحلیل محتوا و نظریه حوزه‌های معناشناسی از قبیل هم‌معنایی، چندمعنایی، حوزه واژگانی، شمول‌معنایی و تحلیل مؤلفه‌ای مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. در نتیجه مشخص گردید سازة تصور از خدا براساس اسماء الهی، دارای دو بعد ذات و فعل می‌باشد؛ بعد ذات شامل سه محور ذاتیه، جلالیه و تقدیسیه است و بعد فعل شامل دو محور خلق و ربوبیت می‌باشد. محور خلق، شامل چهار مقولة عالمیت، خالقیت، مالکیت و قادریت است و محور ربوبیت شامل شش مقولة رحمانیت، غافریت، ناصریت، رازقیت، شاکریت و حاسبیت می‌باشد.

تبدل در لغت به دگرگونی و تغییر عمیق و در روان‌شناسی دین به معنای تحول در افکار، باورها و الگوهایی است که تغییراتی وسیع را در زندگی رقم می‌زند. تبدل در روان‌شناسی دین ازجمله مهم‌ترین موضوعات مورد پژوهش در یک قرن اخیر بوده است، به‌گونه‌اي‌که از یافته‌های آن مطالعات به منظور پیشبرد مقاصد و اهداف دینی برای ترویج آن ادیان نیز مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود اين تحقیقات براساس آموزه‌های اسلامی در این پیشینه گسترده تبدل، انجام نشده است. هدف این تحقیق بررسی و تبیین علل روان‌شناختی در گروش به دین اسلام است. روش انجام این تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد. منابع عمومی و اختصاصی مرتبط با تحقیق، بعد از شناسایی، بررسی و مطالعه و با استخراج نکات، درصدد تبیین عوامل روان‌شناختی در تبدل به دین اسلام خواهیم بود. با مراجعه به منابع مکتوب اندیشمندان اسلامی، به بررسی شواهد، ادله و تحلیل آنها خواهیم پرداخت. با بررسی منابع اسلامی، 14 عامل روان‌شناختی، شامل سه دسته عوامل مؤثر در فرایند نوکیشی که عبارتند از: ویژگی‌های شخص گرونده، دعوت‌کننده و دین اسلام، به‌دست آمد.