جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر بررسی کاربست استعاره بازی دوسطحی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. استعاره بازی دوسطحی تلاشی برای از میان برداشتن مرزهای تصنعی بین سیاست داخلی و سیاست بین‌الملل است. پژوهش بر این فرضیه استوار است که با توجه به تاکید این استعاره بر توجه همزمان به سطوح مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، امکان بیشتری برای تبیین تاثیرگذاری متغیرهای مختلف بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی فراهم است. یافته‌های پژوهش نشان داد که استفاده از نظریات مبتنی بر تعادل عمومی، که تلاش دارد همه عوامل موثر در وقوع یک رخداد را بررسی نماید، می‌تواند درک بهتری از سیاست خارجی ایران فراهم آورد. البته باید توجه داشت که این نظریه نیز همانند نظریات دیگر، برای تبیین برخی جنبه‌های سیاست خارجی ایران مناسب است و قابلیت و توان تحلیل کلیه ابعاد سیاست خارجی ایران را ندارد.

اسلام سیاسی اصطلاحی است مربوط به قرن معاصر که در برابر اسلام سنتی پدید آمده است. در این مقوله، اسلام به­ عنوان هویت مرکزی با نقش کارکردگرایانه در متن سیاست واقع می­ شود و نظم اجتماعی را با تمام ملزومات آن نظریه­ پردازی می ­کند. این پدیده، امروزه صرفاً در حوزه ­ی انتزاع نیست، بلکه قابلیت­های خود را در عمل سیاسی نیز نشان داده است. کنش­گران سیاسی اسلام­گرا در دهه­ های اخیر نه ­تنها بر روندهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و امنیتی محیط­ شان تاثیر گذاشته ­اند، بلکه سیاست­های جهانی را نیز وادار به سطحی از کنش چالشی کرده ­اند. عوامل مختلفی در سرعت­ گیری عمل­گرایانه ­ی اسلام سیاسی دخیل بود، که می­توان به پدیده­ هایی مانند مسأله ­ی فلسطین، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اشغال افغانستان، فروپاشی شوروی، حادثه­ ی 11 سپتامبر و بهار عربی اشاره کرد. البته، درست است که اسلام سیاسی در قالب یک پارادایم کلی در برابر پارادایم ­های دیگر قرار می ­گیرد، اما تحولات درون­پارادایمی آن بسیار مهم و قابل توجه است. بدین­ معنا که، به­ رغم ارجاع مشترک قرائت اسلام سیاسی به یک منبع دینی، در عمل برون­دادهای اجتماعی و فرهنگی نسبتاً متفاوتی در قبال نوع مواجهه با جهانی شدن، مدرنیته، سکولاریزم، نظم نوین جهانی، آمریکاگرایی، اروپا­محوری، غرب­ستیزی و... داشته و دارند. این نحله­ های جامعه­ شناختی خاص از اسلام سیاسی و سیاست فرهنگی متناظر با آن، دست­ کم توانسته است در قالب شکل­ بندی ­های اجتماعی و سیاسی چند­گانه متجلی شود. در این مقاله با سه روش توصیفی، تحلیلی و تبیینی انواع مدل­های اسلام سیاسی، قالب­های فکری و ساختار و کارگزاران آن­ها توصیف و ضمن تحلیل روابط، مؤلفه ­های درونی و برون­دادهای کارکردی آن­ها، ماهیت اندیشه­ ای و تعامل آن با سیاست جهانی تبیین شده است.