جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بیشترِ پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ عین‌القضات، عارف نامور و متفکر بزرگ در سنت عرفانی ایران و اسلام، دربارۀ مسائل تاریخیِ مربوط به زندگی وی و یا برخی آراء عرفانی و کلامی او بوده است. این در حالی است که اندیشۀ عین‌القضات دربردارندۀ ظرفیت‌های سیاسی مهمی است که تاکنون مغفول مانده است. این جستار بر آن است که در چارچوب رهیافت دلالتی‌- پارادایمی، نحوۀ مواجهۀ وی با بحران‌های زمانه‌اش و درک و تحلیل وی از آن ها را بررسی کند. پرسش محوری پژوهش این است که شیوۀ مواجهۀ عین­ القضات با وضعیت سیاسی و فکری زمانه­ اش حاوی چه دلالت­های سیاسی است و مهم‌ترین این دلالت‌ها و ظرفیت ­های فکری و سیاسی کدام‌اند؟ این مطالعه نشان می‌دهد که عین‌القضات همدانی متفکری است که در عین سیراب شدن از آبشخور اندیشۀ عرفانی، تحلیل و تبیین دقیق و هشیارانه‌ای از وضعیت و بحران‌های سیاسی زمانۀ خود داشته و نقدهای جدی و بنیادینی نسبت به این وضعیت عرضه کرده است. مدعای مقالۀ حاضر این است که مواجهۀ انتقادی عین‌القضات با بحران‌ها و چالش‌های فکری و سیاسی زمانه‌اش، متضمن دلالت‌های سیاسی آشکاری در اندیشۀ وی است. از این رو عین‌القضات نه‌تنها یک عارف عالی‌مقام در میراث عرفانی است بلکه متفکری روشن‌بین و صاحب دغدغه و حساس نسبت به عرصۀ عمومی و حیات سیاسی است.