جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«حیات» و «ممات»، از جمله واژگان پربسامدی است که از دیرباز توجه مردمان را به خود مشغول داشته است. دیر­زمانی است که ذهن بسیاری از دانشمندان، فیلسوفان و اندیشه­وران دینی، به کاوش و بررسی معنای این واژگان مشغول بوده است. این واژگان در قرآن نیز مکرر و به شکل­های مختلف و با معانی متفاوت به­کار رفته است. در این مقاله، کوشش شده تا تصویر واضحی از طرح قرآنی بالاترین مرحله حیات مطلوب انسانی که به آن «حیات طیبه» گفته می­شود و بهترین شکل زندگانی انسانی است، طبق دیدگاه­های علامه طباطبایی در المیزان ارائه گردد. پس از توضیح و تبیین مبانی روش جدید تفسیری المیزان، به شرح لایه­های پنهان این آموزه قرآنی بر اساس اندیشه­های وی می­پردازیم. علامه طباطبایی، مفسر شیعی بزرگ معاصر، در نهایت به این نتیجه می­رسد، افرادی که به این مرحله از حیات انسانی می­رسند، نوع کاملاً متفاوتی از انسان و دارای ویژگی­های خاص خود خواهند بود.

بدیهیات به عنوان زیرساخت معرفت فلسفی و بلکه همه معارف بشری از گذشته دارای ارزش بسزایی بوده است و لیکن به دلایل مختلفی به چرایی آن جز در مطاوی کلمات فلاسفه پرداخته نشده است. در تبیین و توجیه اعتبار و خطاناپذیری بدیهیات مبانی مختلفی مطرح شده است. یکی از این مبانی ارجاع بدیهیات به علوم حضوری و استفاده از خاصیت خطاناپذیری این علم برای تضمین صحت بدیهیات می‌باشد. آیت الله مصباح را می‌توان مبدع و یا نخستین مقرر این نظریه دانست. ایشان از شش بدیهی رایج تنها وجدانیات و اولیات را واجد شرایط بداهت می‌دانند و به دلیل اینکه علم حصولی و حس را مناشیء وقوع خطا می‌دانند، تلاش می‌کنند تا ارتباط وجدانیات و اولیات را با آنها قطع نمایند تا راه ورود خطا به بدیهیات مسدود شود و آن‌گاه برای تضمین صدق و بداهت بدیهیات آنها را با علم حضوری که سرچشمه ضمانت صحت است، پیوند می‌دهند. اما این نظریه به نظر می‌رسد با مشکلاتی روبرو است. نوشتار مذکور درصدد است تا با تبیین نظر ایشان و برشمردن ویژگی‌های علم حضوری ملاحظات وارد بر این نظریه را بررسی کند.