جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیره عملی امامان معصوم علیهم السلام به ویژه امام علی علیه السلام یکی از مهمترین منابع برای دستیابی به آموزه‌های دینی در زمینه نقش جذب حداکثری و دفع حداقلی در جلوگیری از انحرافات دینی است. بدین سبب پی بردن به این عوامل از سوی علی علیه السلام به لحاظ برخورداری آن حضرت از فرصت تشکیل حکومت و مواجهه با گرایش‌های فکری و عقیدتی مختلف از اهمیت فراوانی برخورداراست. این مقاله با محوریت کتاب شریف نهج-البلاغه و به کارگیری روش کتابخانه‌ای در گردآوری ازمنابع دست اول، و شیوه توصیفی تحلیلی در تجزیه وتحلیل داده‌ها، به بررسی نقش جذب حداکثری و دفع حداقلی در اندیشه و سیره امام علی علیه السلام پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که عواملی همچون مهرورزی، انتقاد پذیری و مشورت، آزادی و کرامت انسانی، عدالت ورزی و مدارا در جذب حداکثری و دوری از فخرفروشی، طمع ورزی و تبعیض‌های مادی، تقلب و نفاق ، تعصبات ناروای مذهبی و جهالت و بدبینی در دفع حداقلی جهت جلوگیری از انحرافات دینی نقش بسیار ویژه‌ای ایفا می‌کند.

یکی از مهم‌ترین محورهای پژوهش قرآنی، کشف و تبیین دقیق معانی آیات و گزاره­های متشابه است و فهم و دریافت معانی آیات قرآن، بدون شناخت و درک معانی واژگان، ممکن نیست؛ بررسی روابط هم‌نشینی ساخت­های مختلف یک واژه به تدوین چارچوبی روشن برای معنای غالبی این ساخت­ها می­پردازد، باتوجه‌به چنین ضرورتی، پژوهش پیش­رو با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و بهره‌گیری از آیات و روایات و تفاسیر امامیه، ضمن بررسی هم‌نشین‌ها و ارتباط واژه «فرح» با واژگانی همچون «اتی»، «سوء»، «فضل»، «نصر» و تحلیل محتوای آن‌ها و سیاق آیاتی که واژه «فرح» در آن‌ها استعمال شده به تبیین معنای فرح، جایگاه آن در قرآن کریم، مفاهیم مرتبط با آن و استخراج وجوه معنایی آن از قرآن کریم پرداخته است، نتایج پژوهش حاکی از آن است که در قرآن کریم، باتوجه‌به سیاق آیات، مفهوم فرح دو معنای متفاوت دارد، «فرح» به معنای خوشی در هم‌نشینی با واژگانی همچون «اتی» و «سوء» بیان‌کننده لذت­های زودگذر و غالباً نتیجة خواسته­های انسانی است؛ اما «فرح» به معنای بهروزی در هم‌نشینی با واژگانی همچون «فضل» و «نصر» و درنتیجه نیاز انسان، شکل‌گرفته و بر برخورداری از ارزش‌های والای انسانی در پرتو ارتباط با خالق هستی و داشتن معنا و هدف در زندگی دلالت دارد.

قرآن کریم از«نطفه» با تعابیر وتوصیفاتی ازجمله«ماءٍ دافِقٍ»، «سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ‏»و «نطفة امشاج» سخن گفته است .با پیشرفت علم، برخی درصدد بررسی و تطبیق این آیات با علم جنین­شناسی برآمده­اند.ارائه نظرات نادرست در برخی موارد سبب شده است که شبهاتی ازجمله «پست­انگاری آب منی و عدم توجه به اهمیت و ویژگی آن» و «عدم توجه به نقش نطفه زن در آفرینش جنین» در‌این‌باره مطرح شود. پس از بررسی روشن گردیدواژه­های «دافق» و «مَهین» که به‌عنوان صفت برای «ماء» آمده است، به ترتیب به‌معنای «مایع متحرک و آمیخته» و «مایع ضعیف» می­باشد و همچنین واژه «نطفه امشاج» به قدر متیقن به نطفه مرد و زن هردو اشاره دارد. بنابراین اگر روش معناشناسی به‌درستی انجام گیرد، نه‌تنها با دستاوردهای علم جنین‌شناسی تعارض ندارد، بلکه کاملاً با آن هماهنگ است.