جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم معرفت و چگونگی کسب آن در متون صوفیه مسئله ­ای مورد توجه و جزء اولویت‌های فکری نویسندگان و مشایخ تصوف بوده است. از سوی دیگر بارزترین وجه رفتاری بزرگان صوفیه مقولۀ کرامت است که در نظر جامعۀ هر عصر به‌عنوان محکی برای سنجش جایگاه اولیاء قلمداد شده است. این پژوهش قصد دارد به این دو پرسش پاسخ دهد: معرفت از نظر شیخ جام چیست ؟ و چه ارتباطی میان معرفت مورد نظر شیخ جام و کرامات وی وجود دارد؟ که برای نیل به آن ابتدا به ارزش و تعریف معرفت در کتب صوفیه خواهیم پرداخت و پس از آن به تعریف این مفهوم در مکتوبات شیخ جام و تبیین ویژگی علم و معرفت در آثارش اشاره می­کنیم. با استناد به نوشته­های شیخ جام روشن می­شود که او معرفت را کیمیایی می­داند که تحول ماهوی عارف را در پی دارد و دستیابی به معرفت، مقارن با توانایی تصرف در جوهر اشیاء است. در ادامه به اهمیت «قلب جوهر» در مقامات و نوشت ه­های او و ارتباط آن با اندیشه ­های کرامیه خواهیم پرداخت. پس از این سه مقدمه، به تحلیل کرامات شگفت­ آور شیخ جام براساس نظام معرفت‌شناسی خاص او پرداخته، روایت این‌گونه کرامات را فراتر از نیّت جعل و سند­سازی، در حوزۀ تقابل‌های گفتمانی معنا خواهیم کرد.