جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعه حاضر نوعی بررسی و کنکاش تقابلی از منظر زبان‌شناسی متن بنیاد است که با تکیه‌ بر حفظ انسجام و معرفی گفتمان نماهای واژگانی در سوره بقره اختصاص دارد. از این ‌رو، کل سوره بقره با سه ترجمه تفسیری فارسی و انگلیسی بر اساس رویکرد نظری فریزر(2005) تحلیل گردیده است. همچنین این عناصر بر اساس مدل مذکور دسته‌بندی شده‌اند که متشکل از گفتمان نماهای تفصیلی، استنتاجی و زمانی می‌باشند. علاوه بر آن توالی‌های یافت شده به صورت ساختاری قاعده مند و منسجم پیکربندی گردیده‌اند. کارکرد این عناصر واژگانی در ترجمه‌های منتخب نشان می‌دهد که با یاری این عناصر زبانی در روابط متنِ ترجمه آیات به‌ صورت یکپارچه و پیوسته عمل می‌کنند و بر اساس فرایند متقابل اطلاعات در بافت متون دینی و مذهبی ترجمه‌شده تأثیر بسزایی داشته و همچنین در خوانش آیات و انتقال مفاهیم از وجود این عناصر به طور مطلوب تبعیت می‌کنند.

در مطالعات وابسته به حوزه تفسیر قرآن، همواره به موضوع مکی و مدنی بودن سوره‌ها به جهت استفاده از دلالات مستنتج از این مقوله تاکید فراوانی شده است. در باب ضرورت شناخت و تشخیص سوره‌های مکی از سوره‌های مدنی همین قول کفایت می‌کند که دانشمندان برجسته‌ علوم اسلامی نظیر سیوطی(1418) و نیشابوری(1416)، کسانی را که به این حوزه اشراف ندارند را از ورود به حوزه‌ تفسیر قرآن منع کرده‌اند. در همین راستا این پژوهش در صدد آن است که با بررسی کاربرد طرح واره‌های تصویری در قرآن کریم و مقایسه‌ سه شاخص فراوانی، نوع و هدف از کاربست این نظریه در سوره‌های مکی و مدنی، به مقایسه یافته‌ها با محتوای موضوعی سوره‌های مکی و مدنی از دیدگاه مفسران قرآن بپردازد تا میزان همسویی و تطابق مطالعات زبانشناختی مدرن را با تفاسیر محققان علوم قرآنی ارزیابی کند. در این پژوهش، تمامی آیات قرآن کریم از لحاظ کاربرد طرح -واره بررسی شده و نوع طرح‌ واره به همراه مفهوم اساسی‌ای که طرح‌واره برای انتقال آن نقش ایفا می کند، بررسی و شمارش شده‌اند. پس از آن آمار مجزایی از سوره‌های مکی و مدنی، بر اساس سه شاخص فراوانی و نوع و هدف، تهیه شده است. آن‌چه از تحلیل این داده‌ها و مقایسه یافته‌ها با نظر محققان و مفسران حوزه علوم تفسیری و علوم قرآنی بر می‌آید، نشان‌دهنده آن است که میان مفاهیمی که توسط طرح ‌واره‌ها مفهوم‌سازی شده و مفاهیمی که این دانشمندان راجع به تفاوت سوره‌های مکی و مدنی اعلام می‌کنند، همسویی معناداری وجود دارد.

زبان بازتابی از خصوصیات فردی و اجتماعی است که تضمین‏کننده روند تکاملی انسان در همه دوران بوده است. زبان ابزاری است برای برقراری کنش متقابل اجتماعی که به گفتار و نوشتار جهت می‏دهد و فرهنگ نظامی بنیادی و خاص از انتظارات، کنش‏ها، هنجارها، آداب و رسوم با مبانی فکری-شناختی و ویژگی‏های رفتاری و عقیدتی است که هویت جامعه را شکل می‏بخشد. هدف از این پژوهش کاوش درباره نقش‏های زبانی و رمزگشایی از ساخت‏های زبانی است. در این پژوهش به روش توصیفی به بررسی ساختار مجهول به لحاظ ساختاری و معنایی پرداخته، روابط بین فرهنگی و نقش ترجمه به عنوان ابزار اصلی تعامل بررسی می‏کنیم. نتایج بررسی‏ها نشان می‏دهد، می‌توان از طریق ایدئولوژی‏های زبانی، گفتمان و ساختارهای زبانی را علی‏رغم تفاوت فرهنگی و ساختاری ژرف بین زبان مبدأ و مقصد درک کرد. در ترجمه توجه به جنبه‏های صوری، معنایی و سبکی بسیار حائز اهمیت است. تحلیل‌ متن به ‌­علت‌ انتزاعی‌تربودن‌ مؤلفۀ‌ معنایی، پیچیده‌تر از بقیه سطوح می‏باشد. هر سطح‌ مسائل‌ و مشکلات‌ خاص‌ خود را دارد و ابهام‌ها در هر سطح‌ ممکن است ظاهر شوند. اگر در هر سطح‌ با مسائل‌ برخوردی معقول و آگاهانه صورت گیرد، از میزان‌ ابهام در سطوح‌ بعدی‌ کاسته‌ می‌شود؛ ازاین­رو باید همواره این سطوح مختلف زبانی را مدّ نظر قرار داد.

یکی از جنبه های اعجاز قرآن داشتن ظاهری آراسته و ساختاری منطبق بر تفکرات بشری است که با استفاده از زمینه های حسی و مادی ، زمینه های مجرد و معنوی را نشان می دهد . هدف این پژوهش تحلیل و توصیف ساختارهای استعاری زبان قرآن در چارچوب نظریه ی معاصر استعاره و تقسیم بندی استعاره های مفهومی لیکاف است. در این نظریه، استعاره به هرگونه فهم و بیان مفاهیم انتزاعی در قالب مفاهیم ملموس تر اطلاق می شود. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته؛ بدین ترتیب که نگارنده پس از معرفی ساختار زبان قرآن ، داده های پژوهش را به شیوه ی کتابخانه ای و به کمک فیش برداری ،از جای جای قرآن استخراج و در چارچوب نظری تحقیق مورد تحلیل قرارداد -گرچه گستردگی ساختارهای استعاری قرآن در این پژوهش نمی گنجد که با تحلیل آنها در این رویکرد، نتایج ارزشمندی حاصل گردید؛ از جمله اینکه، بخش قابل توجهی از ساختارهای زبان قرآن، استعاریست و استعاره های قرآنی فراتر از استعاره های زبانی ویا ادبی هستند .دیگر این که اختلاف مفسّران در تعیین معانی برخی از ساختارهای استعاری زبان قرآن ، از عدم توجه به نقش و مفهوم شناختی استعاره ها نشأت می گیرد و در نهایت این که سبک بیان و ساخت معنایی ومفاهیم قرآنی به صورت ترکیبی از زبان های متعدد (عرفانی ، سمبولیک و تلفیقی )وحتّی استعاری می باشد و میان اجزاء ساختاری زبان قرآن پیوند منظم و رابطه ای منسجم برقرار است.